Σε δεκάδες αμερικανικές πολιτείες και πολλές περιοχές του Καναδά έχει εντοπιστεί έως στιγμής ένα παθογόνο, που κάνει τα ελάφια να συμπεριφέρονται σαν ζόμπι. Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία ότι μπορεί να περάσει στους ανθρώπους και μιλούν για μία «αργά κινούμενη καταστροφή».
Το παθογόνο λέγεται πράιον (prion). Είναι μία παθολογική πρωτεΐνη η οποία έχει την ικανότητα να μολύνει και να αλλοιώνει τις φυσιολογικές πρωτεΐνες του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.
Τα προσβεβλημένα ελάφια έχουν σύγχυση και αστάθεια, τους τρέχουν τα σάλια και δεν επιδεικνύουν φόβο στους ανθρώπους.
Τον περασμένο μήνα ένα νεκρό ελάφι στο Εθνικό Πάρκο του Γιέλοουστοουν, στο βορειοδυτικό Ουαϊόμινγκ, βρέθηκε θετικό στην χρόνια εξασθενητική νόσο (chronic wasting disease), όπως είναι η επιστημονική ονομασία της.
Έκτοτε, αναφέρθηκαν ανάλογα περιστατικά σε 32 αμερικανικές πολιτείες και τέσσερις επαρχίες του Καναδά, σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ (USGS). Πολλά από τα κρούσματα εντοπίστηκαν στις ανώτερες μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ. Το Κάνσας, η Νεμπράκα και το Ουϊσκώνσιν έχουν κρούσματα σε περισσότερες από 40 κομητείες τους, αναφέρει το USA Today.
Ο μεγάλος κίνδυνος για τον άνθρωπο προέρχεται από την κατανάλωση κρέατος από μολυσμένα ελάφια, δήλωσε στον βρετανικό Guardian ο καθηγητής Dr. Michael Osterholm, διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας & Πολιτικής Λοιμωδών Νόσων (CIDRAP) του Πανεπιστημίου της Μινεσότα. «Είναι μία αργά κινούμενη καταστροφή», τόνισε.
Όπως εξήγησε, η νόσος είναι ανίατη, εξαιρετικά μεταδοτική και θανατηφόρος. Σαν να μην έφταναν αυτά, δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος να εκριζωθεί, ούτε από τα ελάφια ούτε από το περιβάλλον τους το οποίο μολύνει.
Όταν, δε, εξαπλωθεί στο περιβάλλον τους, είναι απίστευτα δύσκολο να καταπολεμηθεί το prion. Μπορεί να παραμείνει για χρόνια στη σκόνη ή στις επιφάνειες. Είναι επίσης ανθεκτικό:
- Στα απολυμαντικά
- Τη φορμαλδεΰδη
- Την ακτινοβολία
- Την καύση σε θερμοκρασία 600 βαθμών Κελσίου
Η νόσος των τρελών αγελάδων
Τα χαρακτηριστικά της νόσου έχουν ανατριχιαστικές ομοιότητες με την σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, την οποία έχει μελετήσει εκτενώς ο Dr. Osterholm. Η νόσος των τρελών αγελάδων, όπως έγινε ευρέως γνωστή, επίσης προκαλείται από ένα prion. Ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά το 1986 στη Βρετανία και σύντομα εξαπλώθηκε σε πολλές χώρες του κόσμου.
Το πρώτο κρούσμα σε άνθρωπο καταγράφηκε μία δεκαετία αργότερα, το 1996. Το 2001 καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα σε βοοειδή στην Ελλάδα. Όταν οι άνθρωποι καταναλώσουν βοδινό κρέας μολυσμένο με prion, εκδηλώνουν τη νόσο variant Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ. Η νόσος αυτή ποτέ δεν εξαλείφθηκε πλήρως και έως στιγμής περισσότεροι από 230 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχει αληθινός κίνδυνος να εξαπλωθεί στους ανθρώπους και η νόσος από τα ελάφια-ζόμπι. Τόσο ο Dr. Osterholm όσο και ο Dr. Cory Anderson πιστεύουν πως πολλές χιλιάδες άνθρωποι σε ΗΠΑ και Καναδά έχουν καταναλώσει κρέας από μολυσμένα ελάφια.
«Η νόσος των τρελών αγελάδων στη Βρετανία αποτελεί παράδειγμα του πως μπορεί να γίνουν τα πράγματα χαοτικά εν μία νυκτί», δήλωσε ο Dr. Anderson, ο οποίος είναι συνδιευθυντής του CIDRAP. «Δεν λέμε ότι οπωσδήποτε θα γίνει το ίδιο με τα ελάφια, αλλά είναι σημαντικό να προετοιμαστούμε γι’ αυτό το ενδεχόμενο».
Φωτογραφία: iStock