Άνοια: Τσεκάρετε αν έχετε αυτά τα καθημερινά συμπτώματα και μιλήστε με τον γιατρό σας

Η άνοια προκαλείται από μία σειρά διαταραχών, που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος. Η συνέπεια είναι να προκαλούνται συμπτώματα που κυμαίνονται από απώλεια μνήμης και αλλαγή της συμπεριφοράς έως δυσκολίες στην ομιλία και τη βάδιση.

Η πιο συχνή αιτία άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, που ευθύνεται για το 60-70% των περιστατικών. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει, αυξάνονται και οι πάσχοντες από άνοια. Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό οργανισμό Alzheimer’s Europe, στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζουν περισσότεροι από 7,8 εκατομμύρια ασθενείς. Τα 6,6 εκατομμύρια είναι γυναίκες. Έως το 2050, εξ άλλου, προβλέπεται ότι ο αριθμός των πασχόντων θα έχει αυξηθεί στα σχεδόν 14,3 εκατομμύρια.

Δυστυχώς, τα συμπτώματα που προκαλεί η άνοια στα αρχικά στάδιά της, θυμίζουν εκείνα που προκαλεί η έκπτωση των νοητικών λειτουργιών λόγω ηλικίας. Μπορεί, π.χ., κάποιος να γίνεται αναποφάσιστος ή να επαναλαμβάνει συνεχώς κάποια ερώτηση ή ακόμα και να μην βρίσκει τις σωστές λέξεις. Πώς μπορεί να ξέρει αν τέτοιου είδους συμπτώματα είναι προεόρτια άνοιας ή όχι;

Ο ρόλος της ηλικίας και της άρνησης

Έρευνα που δημοσίευσε προ μηνών η βρετανική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ (Alzheimer’s Society) έδειξε ότι ένας στους τέσσερις ασθενείς περνούν τουλάχιστον 2 χρόνια με συμπτώματα άνοιας πριν διαγνωστούν.

Στην έρευνα συμμετείχαν 1.019 ασθενείς. Όπως έδειξε, το 26% είχαν καθυστερήσει πάνω από 2 χρόνια να διαγνωστούν. Από αυτούς, ο ένας στους τέσσερις διαγνώστηκαν όταν πια τα συμπτώματά τους είχαν φτάσει στο σημείο να προκαλούν αληθινή κρίση στη ζωή τους.

Το 60% όλων των ερωτηθέντων, εξ άλλου, είπαν ότι θα ήθελαν να έχουν διαγνωστεί νωρίτερα.

Διαβάστε ακόμα: 10 προβλήματα υγείας προειδοποιούν για νόσο Αλτσχάιμερ έως και 10 χρόνια νωρίτερα

Ο κύριος λόγος για την καθυστέρηση στη διάγνωση ήταν ότι μπέρδευαν τα συμπτώματα της άνοιας με εκείνα της ηλικίας. Τον λόγο αυτό επικαλέστηκε το 42% των ερωτηθέντων. Άλλο ένα 32%, εξ άλλου, είπαν ότι δεν ήθελαν να δεχτούν ότι έχουν άνοια και γι’ αυτό ανέβαλλαν την επίσκεψη στον ειδικό.

«Το να ρωτάει συνεχώς ένας άνθρωπος τα ίδια πράγματα δεν είναι ένδειξη ότι γερνάει. Είναι ένδειξη ότι αρρωσταίνει», δήλωσε εμφατικά η κυρία Kate Lee, επικεφαλής της Alzheimer’s Society. Και πρόσθεσε πως όποιος ανησυχεί (για τον εαυτό του ή για κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο) πρέπει να μιλήσει με τον γιατρό του.

Νέα λίστα ελέγχου

Για να βοηθήσουν όσους αμφιβάλλουν για τις νοητικές δεξιότητές τους, η Alzheimer’s Society σε συνεργασία με το Βασιλικό Κολλέγιο Γενικών Ιατρών (RCGP) της Βρετανίας δημιούργησαν μία λίστα ελέγχου (checklist). Σε αυτήν αναγράφονται συμπτώματα ύποπτα για άνοια, τα οποία πρέπει να μας οδηγήσουν στον γιατρό για έλεγχο. Στη λίστα καλείται κάθε ενδιαφερόμενος να συμπληρώσει:

• Πόσο συχνά παρουσιάζει κάθε ένα από τα συμπτώματα
• Πως επηρεάζεται η καθημερινότητά του από αυτό
• Πόσο καιρό το έχει

Για τη μνήμη και τις νοητικές δεξιότητες

Επτά από τα συμπτώματα αφορούν τη μνήμη και τις νοητικές δεξιότητες. Το άτομο που φοβάται ότι έχει άνοια πρέπει να σημειώσει αν:

• Παρουσιάζει απώλεια μνήμης (δυσκολεύεται να μάθει νέες πληροφορίες, ξεχνάει πρόσφατα γεγονότα ή ξεχνάει ονόματα)
• Δυσκολεύεται να βρει την σωστή λέξη
• Δεν μπορεί να υπολογίσει την απόσταση ή μπερδεύει τις αντανακλάσεις ή ένα σχέδιο με λάθος αντικείμενα
• Δυσκολεύεται να πάρει μία απόφαση ή λαμβάνει αστόχαστες ή ριψοκίνδυνες αποφάσεις
• Χάνει την αίσθηση του χρόνου και της ημερομηνίας
• Ρωτάει συνεχώς την ίδια ερώτηση ή επαναλαμβάνει φράσεις
• Τοποθετεί τα αντικείμενα σε ασυνήθιστες θέσεις

Για την καθημερινή ζωή

Τρία άλλα συμπτώματα αφορούν την καθημερινή ζωή. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να απαντήσει αν:

• Δυσκολεύεται με δραστηριότητες, όπως η πληρωμή των λογαριασμών, ο προγραμματισμός των υποχρεώσεων, τα ψώνια
• Παρουσιάζει διαταραχές ύπνου
• Χάνεται σε χώρους που γνωρίζει καλά

Για την ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά

Άλλα έξι συμπτώματα που είναι ύποπτα για άνοια, σχετίζονται με την ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να απαντήσει αν:

• Συγχύζεται, θυμώνει ή γίνεται επιθετικός πολύ εύκολα
• Έχει συμπτώματα κατάθλιψης, όπως αισθήματα επίμονης θλίψης ή απελπισίας
• Έχει συμπτώματα αγχώδους διαταραχής, όπως διαρκής αγωνία
• Εάν απομονώνεται ή χάνει το ενδιαφέρον του για πράγματα που τον ευχαριστούσαν
• Δρα με ακατάλληλο τρόπο ή με τρόπο που δεν συνάδει με τον χαρακτήρα του
• Δεν μπορεί να κάτσει σε μία θέση, να συγκεντρωθεί και να χαλαρώσει

«Έχει ζωτική σημασία για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να γίνονται εγκαίρως οι συζητήσεις που μπορεί να οδηγήσουν στη σωστή διάγνωση. Με συμπληρωμένη τη λίστα ελέγχου, το ραντεβού με τον ειδικό στην άνοια γιατρό μπορεί να διευκολυνθεί», τόνισε η εκπρόσωπος του RCGP Dr Jill Rasmussen.

Φωτογραφία: iStock