Ένας στους επτά ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση πάσχουν από ανθεκτική υπέρταση, η οποία δεν ρυθμίζεται παρότι παίρνουν φάρμακα, αναφέρει η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (ΑΗΑ).
Η ανθεκτική υπέρταση οποία ορίζεται ως η αυξημένη αρτηριακή πίεση που δεν μειώνεται στα φυσιολογικά όρια, παρότι ο ασθενής παίρνει τρία ή περισσότερα αντιυπερτασικά φάρμακα, το ένα εκ των οποίων είναι διουρητικό.
Ποια είναι αυτά τα φυσιολογικά όρια; Για τους περισσότερους ανθρώπους τα 130/80 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (mmHg), σύμφωνα με έναν ειδικό από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Όσοι υπερτασικοί ασθενείς κατορθώνουν να ρίξουν την πίεσή τους κάτω από αυτό το όριο, μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο να υποστούν έμφραγμα ή εγκεφαλικό.
«Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι υπερτασικοί ασθενείς να ξεπερνούν τα εμπόδια που τους εμποδίζουν να ανακτήσουν φυσιολογική πίεση», λέει ο καρδιολόγος Dr. Randall Zusman, διευθυντής στον Τομέα Υπέρτασης του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και αναπληρωτής καθηγητής Καρδιολογίας στο Χάρβαρντ.
Ποια είναι, όμως, αυτά τα εμπόδια; «Η ανθεκτική υπέρταση συχνά οφείλεται στο ότι οι ασθενείς δεν λαμβάνουν σωστά τα φάρμακά τους», απαντά. «Άλλες φορές έχουν συνήθειες οι οποίες εξουδετερώνουν τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων. Και μερικές φορές πάσχουν από άλλα, αδιάγνωστα προβλήματα υγείας».
Ελλιπής συμμόρφωση
Η ελλιπής συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή που συνιστά ο γιατρός, αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες ανθεκτικής υπέρτασης.
Για την αντιμετώπιση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης υπάρχουν πολλά και διαφορετικά φάρμακα – πάνω από 200, κατά τον Dr. Zusman. Τα φάρμακα αυτά χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες (π.χ. διουρητικά, αναστολείς του ACE, βήτα-αποκλειστές, αποκλειστές διαύλων ασβεστίου κ.λπ.).
Μία συνηθισμένη αιτία ελλιπούς συμμόρφωσης είναι κάποιες ενοχλητικές ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων, εξηγεί.
«Μερικοί ασθενείς, λ.χ., που παίρνουν αναστολείς του ACE, παρουσιάζουν ενοχλητικό βήχα», λέει. «Η μείωση της δόσης των αναστολέων, όμως, δεν μπορεί να τον καταπραΰνει. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να αλλάξει ο γιατρός την φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς. Πολλοί ασθενείς, όμως, αντί να ενημερώσουν τον γιατρό τους, αλλάζουν μόνοι τους τη δοσολογία των φαρμάκων τους. Και έτσι η πίεσή τους μένει αρρύθμιστη».
Υπάρχουν επίσης ασθενείς που διακόπτουν όποτε θέλουν τα φάρμακά τους, επειδή π.χ. ξύπνησαν με αδιαθεσία το πρωί ή ένιωθαν μια ζάλη. Και άλλοι, μπορεί να κόψουν ένα χάπι στη μέση για να το καταπιούν πιο εύκολα.
«Οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται ότι οι κινήσεις αυτές δεν είναι ασφαλείς», τονίζει ο ειδικός. «Κάθε φάρμακο έχει συγκεκριμένο τρόπο δράσης, τον οποίο μπορεί να αλλάξει κάθε παρέμβασή μας σε αυτό. Επιπλέον, η απότομη διακοπή ορισμένων φαρμάκων, όπως οι βήτα-αποκλειστές, μπορεί να έχει ως συνέπεια απότομη αύξηση της αρτηριακής πιέσεως και του καρδιακού παλμού».
Αλάτι, φάρμακα και τρόπος ζωής
Ένα άλλο κλασικό λάθος που μπορεί να οδηγήσει στην ανθεκτική υπέρταση είναι η υπερκατανάλωση άλατος.
«Πολλοί ασθενείς δεν καταλαβαίνουν την σημασία που έχει η σύστασή μας να κόψουν το πολύ αλάτι», τονίζει ο Dr. Zusman. «Η σύσταση αυτή δεν είναι τυχαία. Το αλάτι αποτελείται από χλωριούχο νάτριο και το πολύ νάτριο αλληλεπιδρά με πολλά αντιυπερτασικά φάρμακα, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά τους».
Επομένως, οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τα επεξεργασμένα και τα έτοιμα φαγητά του εμπορίου, καθώς και το αλατισμένο ψωμί του εμπορίου. Και αυτό, διότι σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 40% του αλατιού που τρώμε προέρχεται από το ψωμί που αγοράζουμε.
Οι πάσχοντες από υπέρταση πρέπει επίσης να αποφεύγουν τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξαίνη. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση.
Αν χρειάζεστε παυσίπονα φάρμακα καθημερινά ή αρκετές ημέρες την εβδομάδα, ρωτήστε τον καρδιολόγο σας ποια μπορείτε να λαμβάνετε. Και προσπαθήστε να παίρνετε την χαμηλότερη δυνατή δόση, για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Άλλοι παράγοντες του τρόπου ζωής που μπορεί να συμβάλλουν στην ανθεκτική υπέρταση είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η υπερκατανάλωση αλκοόλ.
Άλλα προβλήματα υγείας
Μερικές φορές οι πάσχοντες από ανθεκτική υπέρταση έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας, που αυξάνουν την πίεσή τους.
Στα προβλήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
* Η υπερπαραγωγή της ορμόνης αλδοστερόνη, με συνέπεια κατακράτηση νατρίου και υγρών, και αποβολή καλίου (το κάλιο ρίχνει την πίεση).
* Η στένωση της νεφρικής αρτηρίας (είναι η αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα τούς νεφρούς).
* Η αποφρακτική υπνική άπνοια (είναι η παροδική διακοπή της αναπνοής, πολλές φορές στη διάρκεια του ύπνου).
«Οι πάσχοντες από ανθεκτική υπέρταση έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες από τον γενικό πληθυσμό να πάσχουν από κάποιο από αυτά τα προβλήματα», λέει ο Dr. Zusman.
Και καταλήγει: «Όλ’ αυτά σημαίνουν πως πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας, αν η πίεσή σας δεν ρυθμίζεται με τα φάρμακα που παίρνετε. Σε συνεργασία μαζί του πρέπει να βρείτε την αιτία και να λάβετε μέτρα για να την αντιμετωπίσετε».