Την επόμενη φορά που θα πάτε στην παραλία, καλό είναι να μην απλώσετε την πετσέτα θαλάσσης πάνω στην άμμο, όσο καθαρή και δελεαστική κι αν φαίνεται. Καραδοκούν δεκάδες μικροοργανισμοί που μπορεί να σας προκαλέσουν μολύνσεις οι οποίες μερικές φορές είναι σοβαρές, προειδοποιεί ένας δερματολόγος.
Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι βακτήρια, μύκητες και παράσιτα που αναπτύσσονται σε σημεία κοντά ή μακριά από το νερό, στη βρεγμένη αλλά και στη στεγνή άμμο.
Επομένως, «δεν υπάρχει ασφαλής ζώνη στην αμμουδιά, όπου θα μπορούσε κάποιος να απλώσει την πετσέτα του ή να καθίσει με ασφάλεια», προειδοποιεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. «Δεν έχει σημασία πόσο καθαρή φαίνεται η άμμος, ούτε αν βρίσκεστε στην ιδιωτική παραλία κάποιου υπερπολυτελούς ξενοδοχείου. Σε όλες τις παραλίες εγκυμονούν κίνδυνοι, ιδίως για τα μικρά παιδιά».
Και μη νομίζετε ότι οι μικροοργανισμοί προτιμούν μόνο το αλμυρό νερό και θα ήταν ασφαλέστερη μια βουτιά σε λίμνη ή σε ποτάμι. Παραμονεύουν παντού, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Απλώς είναι διαφορετικά τα είδη τους.
Βακτήρια
Από τις πιο επικίνδυνες επαφές στην παραλία θεωρείται αυτή με τον ανθεκτικό στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο (εν συντομία: MRSA). Είναι ένας τύπος βακτηρίου που μπορεί να προκαλέσει δερματικές λοιμώξεις και είναι ανθεκτικός σε πολλά αντιβιοτικά.
Μελέτες έχουν εντοπίσει τον σταφυλόκοκκο αυτό και άλλα είδη τόσο στην άμμο όσο και στο θαλασσινό νερό. Η αφθονία του σταφυλόκοκκου συσχετίζεται στενά με τον αριθμό των ανθρώπων που συχνάζουν στην παραλία, με κορύφωση στα μέσα του καλοκαιριού.
Η επαφή του δέρματος με τον σταφυλόκοκκο είναι ισχυρό κίνητρο για να μην τοποθετείτε την πετσέτα σας στην άμμο. Αν το βακτήριο βρει κάποιο μικρό κόψιμο στο δέρμα, μπορεί να εισβάλλει και να αποικίσει την περιοχή. Αν συμβεί αυτό, θα αναπτυχθούν συμπτώματα όπως:
- Απόστημα με πύον
- Πόνος
- Οίδημα (πρήξιμο)
- Ερυθρότητα (κοκκίνισμα)
Εάν δεν θεραπευτούν εγκαίρως, οι λοιμώξεις αυτές μπορεί να έχουν σοβαρές ή και απειλητικές συνέπειες, εάν φθάσουν στους πνεύμονες ή στο αίμα.
Υπάρχουν επίσης στην άμμο βακτήρια που καταστρέφουν το δέρμα και τους μαλακούς ιστούς του σώματος, προκαλώντας μια πάθηση που λέγεται νεκρωτική απονευρωσίτιδα. Τέτοιου είδους μικρόβια είναι ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α, η κλεμπσιέλλα, το κλωστηρίδιο, η εσερίχια (escherichia) και η αερομονάδα.
Τα βακτήρια αυτά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως:
- Οι πάσχοντες από καρκίνο
- Οι ασθενείς με ανοσολογική ανεπάρκεια
- Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη
- Όσοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα αλκοολισμού ή κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών
Η νεκρωτική απονευρωσίτιδα εξελίσσεται πολύ γρήγορα. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι χειρουργικός, αλλά συχνή συνέπεια είναι η σοβαρή απώλεια ιστών ή και άκρων.
Μύκητες
Η παρουσία μυκήτων στην άμμο είναι γνωστή σε όλους. Είναι επίσης κύριος λόγος για να μην την αγγίζει ποτέ η πετσέτα σας.
Τα δερματόφυτα είναι η πιο δημοφιλής ομάδα μυκήτων, που συμπεριλαμβάνει περίπου 40 διαφορετικά είδη. Κύριοι εκπρόσωποι είναι το τριχόφυτο mentagrophytes (ο πιο συχνός στην Ευρώπη) και το τριχόφυτο rubrum (ο πιο συχνός στον κόσμο).
Τα δερματόφυτα για να αναπτυχθούν χρειάζονται κερατίνη, μια πρωτεΐνη που υπάρχει στο δέρμα και τα νύχια. Όταν βρουν το ιδανικό μέρος, αναπτύσσονται και προκαλούν μια δερματική λοίμωξη που ονομάζεται δερματομυκητίαση. Ο όρος αυτός είναι γενικός και συμπεριλαμβάνει αρκετές γνωστές μυκητιασικές λοιμώξεις, όπως το «πόδι του αθλητή», οι ονυχομυκητιάσεις κ.λπ.
Άλλοι τύποι μυκήτων που απαντώνται στις παραλίες είναι ο ασπέργιλλος (μπορεί να προκαλέσει πνευμονικές λοιμώξεις) και η κάντιντα (μπορεί να προκαλέσει ονυχομυκητίαση, κυρίως στα χέρια). Η παραμονή σε στεγνή άμμο δεν μας προφυλάσσει από αυτούς τους μύκητες, διότι επιβιώνουν και χωρίς την συνεχή παρουσία νερού.
Παράσιτα
Εκτός από τα βακτήρια και τους μύκητες, την πετσέτα μπορεί να μολύνουν και διάφορα παράσιτα. Αυτά δεν μολύνουν μεν το δέρμα, αλλά είναι πολύ επικίνδυνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παράσιτο Toxocara canis, ένα αγκαθωτό, κίτρινο σκουλήκι που μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 18 εκατοστά. Αυτό συνήθως μολύνει τα θηλαστικά μέσω της κατάποσης αυγών και προκαλεί σοβαρές επιπλοκές.
Τι να κάνετε
Επομένως, πού μπορούμε να απλώσουμε με ασφάλεια την πετσέτα μας όταν πάμε για μπάνιο στη θάλασσα; «Οπουδήποτε είναι λιγότερο πιθανό να έρθει σε επαφή με την άμμο», απαντά ο κ. Στάμου. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα την απλώνετε πάνω σε μία ξαπλώστρα ή σε μία μεγάλη ψάθα.
Ο κ. Στάμου παρέχει μερικές ακόμα συμβουλές για να αποφύγετε τα παθογόνα που καραδοκούν στην άμμο:
- Να πλένετε καθημερινά την πετσέτα θαλάσσης και να την στεγνώνετε καλά. Ειδάλλως υπάρχει κίνδυνος αναπτύξεως μούχλας.
- Να κάνετε ντους το συντομότερο δυνατό (ακόμα και πριν φύγετε από την παραλία), όταν έρχεστε σε επαφή με την άμμο. Το ίδιο ισχύει και μετά το κολύμπι.
- Να μην περπατάτε ξυπόλητοι στην άμμο
- Να μην παίζετε με την άμμο με γυμνά χέρια. Προτιμότερο είναι να χρησιμοποιείτε εξοπλισμό. Σκάβοντας την άμμο με τα χέρια, οι μύκητες και τα βακτήρια μπαίνουν κάτω από τα νύχια
- Αν για οποιονδήποτε λόγο βάλετε την πετσέτα πάνω στην άμμο, πρέπει αμέσως μόλις επιστρέψετε στο σπίτι να την πλύνετε με ζεστό νερό και απορρυπαντικό ή, ακόμα καλύτερα, με χλωρίνη, εάν αυτό είναι εφικτό
- Να επιτηρείτε τα μικρά παιδιά που έχουν την τάση να βάζουν τα χέρια στο στόμα. Αν φάνε άμμο, οι επιπτώσεις δεν θα είναι τοπικές
- Να φοράτε στα μικρά παιδιά πάνα ή μαγιό. Μόνο έτσι θα τα προστατεύσετε από μολύνσεις που προκαλούν ερεθισμούς των γεννητικών οργάνων (π.χ. αιδοιοκολπίτιδα)
- Να απολυμαίνετε και να καλύπτετε κάθε πληγή και εκδορά στο δέρμα, ώστε να μη γίνει πύλη εισόδου των παθογόνων μικροοργανισμών
Φωτογραφία: iStock