Από τα νέα φάρμακα για αδυνάτισμα στην mpox: Τα κορυφαία ιατρικά θέματα του 2024

Η χρονιά που τελειώνει ήταν γεμάτη με ιατρικές ειδήσεις που είναι δύσκολο να ξεχάσει κανείς. Κυριάρχησαν τα νέα φάρμακα για το αδυνάτισμα της κατηγορίας GLP-1 τα οποία απεδείχθη ότι ωφελούν με πολλαπλούς τρόπους την υγεία, αλλά και ιοί όπως αυτοί της mpox και της γρίπης των πτηνών, που απειλούν πλέον με νέους τρόπους την υγεία μας.

Ακολουθούν μερικές από τις ιατρικές ειδήσεις που προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση το 2024.

Νέα φάρμακα για το αδυνάτισμα

Φάρμακα όπως η σεμαγλουτίδη και η τιρζεπατίδη προκαλούν σημαντική απώλεια βάρους σε όσους τα λαμβάνουν. Ολοένα περισσότερες μελέτες, όμως, δείχνουν ότι μπορεί να παρέχουν και πολλά άλλα οφέλη στην υγεία αφού μειώνουν, μεταξύ άλλων, τον κίνδυνο αναπτύξεως:

• Καρδιοπάθειας
• Νεφρολογικών προβλημάτων
• Λιπώδους νόσου του ήπατος
• Αρθρίτιδας
• Άσθματος

Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι υπόσχονται πολλά στη θεραπεία του αλκοολισμού και της κατάχρησης ουσιών.

Το μειονέκτημα είναι πως τα φάρμακα για αδυνάτισμα δεν αποτελούν πανάκεια. Αφ’ ενός, δεν είναι κατάλληλα για όλους τους ασθενείς με παχυσαρκία. Αφ’ ετέρου, τα οφέλη τους στο αδυνάτισμα φθίνουν όταν διακοπεί η λήψη τους, εάν ο ασθενής επιστρέψει στις παλιές, κακές συνήθειές του.

Νόσος mpox

Οι ειδήσεις για τις ιογενείς λοιμώξεις δεν ήταν καλές το 2024. Ο ιός mpox που προκαλεί την ομώνυμη νόσο, δημιούργησε νέο, πιο επιθετικό στέλεχος, το clade 1b. Αυτό εξαπλώθηκε ραγδαία σε ορισμένες χώρες της Αφρικής, αναγκάζοντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύξει παγκόσμιο συναγερμό.

Ταξιδιώτες μολυσμένοι με το νέο στέλεχος έχουν διαγνωστεί σε μερικές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών (π.χ. Βρετανία, Γερμανία). Η «κατάσταση υγειονομικής ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος», όπως λέγεται ο συναγερμός του ΠΟΥ, βρίσκεται ακόμα εν ισχύ.

Δάγκειος πυρετός

Άσχημες ήταν οι ειδήσεις το 2024 για τον δάγκειο πυρετό, ο οποίος μεταδίδεται με το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών.

Μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, τα κρούσματά του ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Υπερέβησαν τα 14 εκατομμύρια, όταν το 2023 – την χειρότερη έως πέρυσι χρονιά στην ιστορία – ήταν «μόλις» 6,5 εκατομμύρια.

Τεράστια αύξηση υπήρξε και στον αριθμό των θυμάτων του. Εφέτος ξεπέρασαν τις 10.000, από πάνω από 6.800 που ήταν πέρυσι.

Τα κουνούπια που μεταδίδουν τον δάγκειο πυρετό ζουν και στην Ευρώπη. Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία ανέφεραν εγχώρια κρούσματα. Με άλλα λόγια, οι ασθενείς μολύνθηκαν στα εδάφη τους και δεν ήρθαν μολυσμένοι από άλλες χώρες. Η κλιματική αλλαγή ευνοεί την εξάπλωση των κουνουπιών, επομένως οι ειδικοί περιμένουν να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση το 2025.

Ιλαρά

Το 2024 ήταν το έτος της μεγάλης επιστροφής της ιλαράς. Η μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού είχε ως συνέπεια να αυξηθούν τα κρούσματά της σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Η αύξηση ήταν 147% στην Ευρώπη, σε σύγκριση με το 2023. Στις ΗΠΑ όμως, τα κρούσματα σχεδόν τετραπλασιάστηκαν (αύξηση κατά 380%).

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024 (μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου) αναφέρθηκαν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ πάνω από 104.000 κρούσματα. Τα περισσότερα παρατηρήθηκαν σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών.  Ολόκληρο το 2023, όμως, είχαν αναφερθεί 61.070.

Γρίπη των πτηνών

Πάρα πολλές ειδήσεις αφορούσαν το 2024 τη γρίπη των πτηνών, η οποία εξαπλώνεται ραγδαία στα ζώα του πλανήτη αλλά και σε ανθρώπους στις ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιωθεί 66 κρούσματα σε 10 πολιτείες των ΗΠΑ, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC). Έχουν επίσης μολυνθεί 128 εκατομμύρια πουλερικά και 913 μονάδες γαλακτοπαραγωγικών αγελάδων. Επιπλέον, ο ιός Η5Ν1 έχει βρεθεί και σε νωπό (μη παστεριωμένο) γάλα του εμπορίου, καθώς και σε τροφές για γάτες. Μάλιστα πέθαναν γάτες που τράφηκαν με αυτές.

Η Καλιφόρνια έχει πληγεί ιδιαιτέρως από τη νόσο. Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή, ώστε ο κυβερνήτης της κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Η μεγάλη αγωνία των ειδικών είναι πως τελικά θα αποκτήσει ο υπαίτιος ιός τη δυνατότητα να μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων. Αν συμβεί αυτό, θα ξεσπάσει η επόμενη πανδημία.

Φωτογραφία: iStock