Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, είναι να μη συνοδεύονται από πόνο ή δυσκολία στη μετακίνηση, διότι τότε αποτελούν ένδειξη υφιστάμενης πάθησης που χρήζει προσοχής και συχνά άμεσης, λένε οι επιστήμονες:
«Παρότι δεν είναι η μοναδική, η άρθρωση του γόνατος παράγει συχνότερα αυτόν τον ήχο. Οι περισσότεροι τον αντιλαμβάνονται όταν κάνουν βαθύ κάθισμα ή εκτελούν πλήρους εύρους κινήσεις. Γενικά, δεν ανησυχούμε για τα κλικ όταν δεν συνυπάρχει πόνος, οίδημα, ή δυσλειτουργία», μας εξηγεί ο Δρ. Βασίλειος Σακελλαρίου, χειρουργός ορθοπαιδικός, επικεφαλής του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου – Γόνατος της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.
«Συνήθως τα αίτια αφορούν στους χόνδρους και στους μαλακούς ιστούς, όπως είναι οι σύνδεσμοι. Επίσης, δεν είναι ασυνήθιστη η παραγωγή ήχου κλικ από τα γόνατα που έχουν υποβληθεί σε αρθροπλαστική. Αν και προκαλεί ανησυχία στους χειρουργημένους ασθενείς, οφείλεται στην τριβή των επιφανειών της πρόθεσης. Η αλλαγή του τρόπου εκτέλεσης ορισμένων κινήσεων ή ασκήσεων, απαλλάσσει τις περισσότερες φορές τους ασθενείς από αυτόν», διευκρινίζει ο Δρ. Σακελλαρίου.
Ωστόσο, μερικές φορές η άρθρωση φλεγμαίνει και πονά, κι η μετακίνηση των ασθενών γίνεται με δυσκολία. Κι αυτό διότι αυτά τα συμπτώματα υποδεικνύουν την ύπαρξη αρθροπάθειας, που για την αντιμετώπισή της ή/και την αποτροπή της επιδείνωσής της απαιτείται θεραπευτική αγωγή.
Αιτίες παραγωγής του ήχου «κλικ» στο γόνατο
Από τις συνηθέστερες αιτίες παραγωγής αυτού του ήχου από το γόνατο είναι η ρήξη του μηνίσκου. Ο μηνίσκος αποτελείται από δύο ελαστικούς δίσκους σχήματος C που λειτουργούν σαν μαξιλάρια και συγκρατούν το γόνατο στη θέση του. Βοηθά, επίσης, στην ομοιόμορφη κατανομή του βάρους, ώστε αποφεύγεται η τριβή των οστών μεταξύ τους. Στους νέους ανθρώπους, η ρήξη προκαλείται κυρίως λόγω τραυματισμού, συχνά από ξαφνική συστροφή ή άλλες κινήσεις, ενώ στους μεγαλύτερους οφείλεται σε εκφυλιστικούς λόγους. Μια ρήξη μπορεί να διαταράξει την ισορροπία του γόνατος και να γίνει αιτία πρόκλησης ήχου κλικ, επειδή υπάρχει τριβή του μηνίσκου σε σημεία με τα οποία συνήθως δεν έρχεται σε επαφή.
Η ρήξη πρόσθιου ή έσω πλάγιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να έχει το ίδιο σύμπτωμα και να γίνει ταυτόχρονα αιτία οξέoς πόνου, οιδήματος, δυσκαμψίας και αλλαγής της θέσης της επιγονατίδας. «Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα συχνό τραυματισμό, συνηθέστερα σε αθλητές που το σπορ με το οποίο ασχολούνται απαιτεί μεγάλες επιταχύνσεις κι επιβραδύνσεις, στροφές και άλματα. Η κάκωση αντιμετωπίζεται χειρουργικά, με εξαιρετικά αποτελέσματα χάρη σε νέες, αρθροσκοπικές προσεγγίσεις, που διασφαλίζουν τη βέλτιστη δυνατή αποκατάσταση του συνδέσμου», επισημαίνει ο Δρ. Σακελλαρίου.
Όταν συνυπάρχει και πόνος
Το σύνδρομο επιγονατιδικού πόνου είναι άλλη μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ήχους κλικ από τη συγκεκριμένη άρθρωση. Αν και οι αιτίες εμφάνισης του επονομαζόμενου «γονάτου του δρομέα» είναι πολλές, συνήθως προκύπτει όταν δεν ευθυγραμμίζεται με το μηριαίο οστό, εξαιτίας ανισορροπιών μεταξύ των μυών και της σκλήρυνσης του συνδετικού ιστού στο εξωτερικό τμήμα του μηρού. Άλλος λόγος είναι η υπέρχρηση σε δραστηριότητες που απαιτούν υψηλή ενέργεια.
Τον ίδιο ήχο παράγει η άρθρωση όταν ο χόνδρος που καλύπτει το γόνατο και προστατεύει τα οστά φθαρεί, χάσει την ομοιογένειά του και αναπτύξει ανομοιόμορφες περιοχές. Κατά την εκτέλεση ορισμένων κινήσεων, όπως π.χ. το βαθύ κάθισμα ή επαναφορά σε όρθια θέση, η τριβή αυτών των σκληρότερων επιφανειών, δημιουργούν ήχους κλικ ενόσω ολισθαίνουν μεταξύ τους. Υπάρχουν δε σοβαρές πιθανότητες να αποκολληθεί ένα τμήμα του χόνδρου και να παγιδευτεί μέσα στην άρθρωση. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας, ακούν συχνά τέτοιους ήχους από την άρθρωσή τους, καθώς η εσωτερική πλευρά του χόνδρου που την καλύπτει λεπταίνει με την πάροδο του χρόνου και σπάει.
Η λέπτυνση του χόνδρου μπορεί να οδηγήσει και σε οστεοαρθρίτιδα, την πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας που επηρεάζει την άρθρωση του γόνατος. Οι ασθενείς, οι οποίοι πονούν κατά την κίνηση, πρέπει να διατηρήσουν ένα φυσιολογικό βάρος και ενεργό τρόπο ζωής προκειμένου να επιβραδύνουν την πρόοδο της πάθησης. Ωστόσο, ενδέχεται να απαιτούνται πιο σοβαρές παρεμβάσεις για την ανακούφιση του σοβαρού ή εξουθενωτικού πόνου, όπως ενέσεις κορτιζόνης ή ακόμα και αντικατάσταση της άρθρωσης.
Το «κλικ» μετά από αρθροπλαστική
Για τους ασθενείς που έχουν ήδη υποβληθεί σε αρθροπλαστική, ο ήχος κλικ δεν είναι ασυνήθιστος, ωστόσο δεν συμβαίνει αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, διότι το οίδημα στην άρθρωση συνδέει στενά τα τμήματα μεταξύ τους. Καθώς μειώνεται, διευρύνεται η κίνηση μεταξύ της επιγονατίδας και του μεταλλικού άκρου του μηριαίου οστού, οπότε παράγεται ο ήχος κατά την κίνηση της πρόθεσης. Αυτό συμβαίνει διότι όταν ο ασθενής βρίσκεται σε όρθια θέση υπάρχει ένας χώρος μεταξύ της εσωτερικής επιφάνειας της επιγονατίδας και της μεταλλικής επιφάνειας του άκρου του μηριαίου οστού. Καθώς εκτείνεται το πόδι, η επιγονατίδα απομακρύνεται και στη συνέχεια κλίνει ξανά προς το μεταλλικό μηριαίο εμφύτευμα. Τρεις μήνες περίπου μετά από την επέμβαση, η άρθρωση λειτουργεί κανονικά και δεν πρέπει να ακούγεται κανένας ήχος.
«Υπάρχει το ενδεχόμενο, όμως, να αρχίσει ξαφνικά να ακούγεται κλικ από την άρθρωση αρκετά χρόνια μετά την αρθροπλαστική, εξαιτίας της χαλάρωσης των τμημάτων της πρόθεσης. Με το πέρασμα του χρόνου η φθορά είναι αναπόφευκτη και η τέλεια αρχικώς προσαρμοσμένη πρόθεση μπορεί να μην είναι τόσο σφιχτή μετά από πολλά χρόνια χρήσης», διευκρινίζει ο Δρ. Βασίλειος Σακελλαρίου και καταλήγει: «Ένας άλλος λόγος είναι ότι μετά από την ολική αρθροπλαστική γόνατος μπορεί να σχηματιστεί ουλικός ιστός, ο οποίος κατά την κάμψη της άρθρωσης παγιδεύεται στη μηριαία εγκοπή στο τέλος του μηριαίου οστού. Όταν το γόνατο τεντώνεται, ξεκινάει από την εγκοπή και δημιουργεί τον ήχο. Πρόκειται για μια οδυνηρή κατάσταση, γνωστή ως σύνδρομο υπόκωφoυ ήχoυ επιγoνατίδας, η οποία αντιμετωπίζεται αρθροσκοπικά.»