Άσκηση στο νερό: Ο φυσικός σύμμαχος της φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης

γράφει ο Παντελής Ι. Κυριάκης
φυσικοθεραπευτής- εργοθεραπευτής

Ιδιαίτερα δημοφιλής δραστηριότητα το κολύμπι για κάθε ηλικία θα λέγαμε πως μόνο ωφέλη μπορεί να έχει για τον οργανισμό, εφόσον φυσικά τηρηθούν και κάποιοι κανόνες, και δεν αναφερόμαστε στους γενικούς κανόνες τους οποίους λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε και τηρούμε, όπως η απαγόρευση κολύμβησης μετά από φαγητό ή αλκοόλ, ο μη υπολογισμός της απόστασης που μπορούμε να διανύσουμε κλπ.

Εδώ θα αναφερθούμε στα οφέλη που προκαλεί η επαφή με το υγρό στοιχείο στο μυοσκελετικό μας σύστημα, με την ήπια άσκηση που προσφέρει και η οποία με την άνωση του νερού ενεργεί προστατευτικά χωρίς υπερβολική πίεση στους μυς και τις αρθρώσεις των οστών.

Συγχρόνως το κολύμπι βελτιώνει την ευλυγισία, με τη συνολικότερη εκγύμναση του σώματος, στοιχείο που διαφοροποιεί το κολύμπι από τις ασκήσεις γυμναστηρίου όπου συγκεκριμένα όργανα γυμνάζουν συγκεκριμένες «ενότητες» του ανθρωπίνου σώματος. Παράλληλα, ο συγχρονισμός των κινήσεων δυναμώνει τους μυς με τη μεγαλύτερη αλλά ευκολότερη προσπάθεια που απαιτεί η κίνηση στο νερό. Η ενδυνάμωση των μυών συνεπάγεται και αύξηση της μυικής μάζας.

Στη φυσιοθεραπευτική προσέγγιση, η υδροθεραπεία αποτελεί βασική επιλογή. Η μη δημιουργία κακώσεων μέσω της άσκησης στο νερό αποτελεί θεραπευτική τεχνική, μιας και ο ασθενής κινεί τα μέλη του με ελάχιστη δύναμη, ενώ βοηθείται ουσιαστικά και από την άνωση του νερού.

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΝΕΤΑΙ Η ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σε όλα τα μυοσκελετικά σπονδυλικά προβλήματα (αυχεναλγία, οσφυαλγία, πόνοι στη θωρακική μοίρα), συστήνεται η υδροθεραπεία εφόσον έχει αναταχθεί το σπονδυλικό πρόβλημα. Εάν ο ασθενής δεν αναταχθεί και κολυμπήσει, το πιο πιθανό είναι να πονέσει περισσότερο όταν βγει από το νερό.

Ο ειδικός φυσιοθεραπευτής θα κρίνει την περίοδο που ο ασθενής μπορεί άφοβα να κολυμπήσει, πάντα με ήπιο τρόπο και ακολουθώντας τις συμβουλές που θα του δοθούν.

Η καλύτερη φυσικοθεραπεία για την σπονδυλική στήλη είναι το κολύμπι. Απαραίτητο όμως είναι σε κάθε περίπτωση να αποφεύγεται η επαφή με κρύα νερά σε πισίνα ή θάλασσα, γιατί ενδεχομένως ο μυς να κάνει συσπάσεις και να δημιουργήσει πρόβλημα. Η μέση πάντως δυναμώνει με το κολύμπι, αρκεί αμέσως μετά να μην μείνει εκτεθειμένη σε ρεύματα. Συνιστάται άμεσο σκούπισμα και παραμονή για λίγο σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος.

ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η καλύτερη αποκατάσταση είναι αυτή που συμβαίνει μέσα σε νερό. Οποιαδήποτε μυική ατροφία, ή δυσλειτουργία που έχει φύγει από την οξεία φάση της, ή αποκατάσταση μετά από κατάγματα έχουν πολύ καλή πρόγνωση και αποκαθιστούν το πρόβλημα συντομότερα. Το ιδιαίτερα θετικό αποτέλεσμα είναι αφενός η αύξηση της μυικής δύναμης και αφετέρου η σταδιακή αύξηση της τροχιάς της κίνησης.

Η θεραπευτική άσκηση στο νερό, φυσικά εφαρμόζεται σε πισίνα, υπό την επίβλεψη ειδικού φυσιοθεραπευτή και έχει ως στόχο την αποκατάσταση συγκεκριμένων παθήσεων όπως π.χ. το μειωμένο εύρος κίνησης, προβλήματα στη βάδιση, μυική αδυναμία, μυικός σπασμός κλπ.

ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ
Συνιστάται η ελεγχόμενη κίνηση μέσα στο νερό, που βοηθάει πολύ στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, ειδικά στις γυναίκες που υποφέρουν συχνότερα από τους άνδρες. Ήπια φυσικά άσκηση που δεν έχει παρενέργειες, με το κολύμπι να βοηθάει στην καλύτερη στάση του σώματος και την καλύτερη κινητικότητα των μυών.

Γενικός φυσιοθεραπευτικός κανόνας είναι πρώτα να έχει αναταχθεί το όποιο πρόβλημα και μετά να ακολουθήσει η υδροθεραπεία.  Φυσικά δεν συστήνεται σε καμία περίπτωση κολύμβηση όταν υπάρχει έντονος πόνος και δυσλειτουργία της σπονδυλικής στήλης. Ένας παράγοντας που ίσως δεν έχει αξιολογηθεί ιδιαίτερα ενώ είναι πολύ σημαντικός, είναι η «βοήθεια» που παρέχει η ελαφριά άσκηση στο νερό στους εσωτερικούς μύες, όπως είναι εκείνοι της καρδιάς και των πνευμόνων. Η ενδυνάμωση των μυών αφορά και αυτούς, βοηθώντας τους να λειτουργούν καλύτερα, ενώ αυξάνει την καρδιακή ενέργεια με συνέπεια η καρδιά ως αντλία αλλά και οι πνεύμονες να λειτουργούν αποτελεσματικά.