Οι τραυματισμοί στον αθλητισμό είναι πιθανότεροι με τα αθλήματα έντονης καταπόνησης και κίνδυνο επαφής, όπως το ποδόσφαιρο. Ωστόσο δεν είναι τα μόνα που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα.
Όπως εξηγεί ο ορθοπεδικός-χειρουργός Χρήστος Θέος, διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Metropolitan και επικεφαλής της ιατρικής ομάδας του Ολυμπιακού, οι πιθανοί τραυματισμοί στον αθλητισμό είναι πολλοί και διαφορετικοί. Ωστόσο σε όλες τις περιπτώσεις έχει ζωτική σημασία η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία.
Οι συχνότεροι τραυματισμοί με τους οποίους μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος ένας ασθενής είναι οι εξής:
Αιμάτωμα
Αιμάτωμα ονομάζεται το συσσωρευμένο αίμα σε κάποιο σημείο του σώματος, που συνοδεύεται από τοπικό οίδημα. Συμβαίνει λόγω ρήξης στο τοίχωμα ενός αιμοφόρου αγγείου (αρτηρίας, φλέβας, τριχοειδούς αγγείου).
Το αιμάτωμα οφείλεται συνήθως σε τραυματισμό. Πρακτικά σχετίζεται με όλα τα αθλήματα, αλλά είναι πιο συχνό με τα αθλήματα επαφής, ιδίως όταν συνυπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης. Τέτοια αθλήματα είναι η πάλη, το μποξ, οι πολεμικές τέχνες κ.ά.
Τα αιματώματα αντιμετωπίζονται με εφαρμογή πάγου ή θερμότητας, ξεκούραση, περίδεση, ανύψωση και παυσίπονα (όχι πάντα).
Θλάσεις μυών
Οι θλάσεις των μυϊκών ιστών είναι οι συνηθέστεροι τραυματισμοί στον αθλητισμό. Πιο συχνές απ’ όλες είναι οι θλάσεις των μυών των κάτω άκρων (π.χ. θλάση των μηριαίων μυών και θλάση της γαστροκνημίας, δηλαδή της γάμπας). Το πιο συνηθισμένο αίτιό τους είναι ο τοπικός τραυματισμός στην περιοχή των μυών ή στη μυοτενόντιο περιοχή κοντά στις αρθρώσεις.
Αναλόγως με τη βαρύτητά τους οι θλάσεις ταξινομούνται σε:
- 1ου βαθμού: Είναι οι θλάσεις με ρήξη ελάχιστων μυϊκών ινών
- 2ου βαθμού: Είναι οι θλάσεις με μερική ρήξη του μυός
- 3ου βαθμού: Είναι οι πιο σοβαρές θλάσεις. Παρατηρείται πλήρης ρήξη του μυός
Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει πόνος και αιμάτωμα. Στις θλάσεις 2ου και 3ου βαθμού παρατηρείται επίσης αδυναμία βάδισης.
Οι ποδοσφαιριστές, οι δρομείς και όσοι ασχολούνται με αθλήματα που συνδυάζουν απότομη ταχύτητα και δύναμη (σπριντ, άλμα εις ύψος, τριπλούν) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θλάσης. Δεν υπάρχει διαφοροποίηση στη συχνότητά της στα φύλα και τις ηλικίες.
Διάστρεμμα
Το διάστρεμμα είναι η διάταση και ρήξη ενός ή περισσότερων αρθρικών συνδέσμων ή του αρθρικού θύλακα, χωρίς παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών των οστών. Ταξινομείται σε τρεις κατηγορίες:
- 1ου βαθμού: Χαρακτηρίζεται από τοπικό οίδημα, πόνο και μειωμένη κινητικότητα της άρθρωσης, χωρίς αστάθεια βάδισης
- 2ου βαθμού: Χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο τοπικό οίδημα, περισσότερο πόνο, μεγαλύτερη ελάττωση της κινητικότητας, αλλά χωρίς αστάθεια της άρθρωσης
- 3ου βαθμού: Υπάρχει ολική ρήξη των συνδέσμων, με χαρακτηριστικό γνώρισμα την αστάθεια της άρθρωσης και την αδυναμία εκτέλεσης κινήσεων
Τα συχνότερα διαστρέμματα είναι αυτά των συνδέσμων της ποδοκνημικής άρθρωσης (αστραγάλου). Τα διαστρέμματα αυτά αποτελούν τον υπ’ αριθμόν ένα τραυματισμό του ανθρωπίνου σώματος. Ακολουθούν τα διαστρέμματα γόνατος και των αρθρώσεων των δαχτύλων του χεριού.
Στο 25% των περιπτώσεων, οι τραυματισμοί στον αθλητισμό είναι διαστρέμματα ποδοκνημικής. Σχετίζονται περισσότερο με το μπάσκετ, το χάντμπολ και το ποδόσφαιρο, όπου αντιπροσωπεύουν ποσοστό έως 29% των τραυματισμών.
Κατάγματα οστών
Υπάρχουν διαφόρων ειδών κατάγματα οστών, όπως:
- Απλά κατάγματα: Συνοδεύονται από ελάχιστη καταστροφή των μαλακών μορίων
- Σύνθετα κατάγματα: Συνοδεύονται από μεγάλη καταστροφή των μαλακών μορίων
- Κατάγματα κοπώσεως: Είναι επακόλουθο χρόνιας κάκωσης κάποιου σημείου του σώματος
Υπάρχουν κατάγματα που σχετίζονται περισσότερο με συγκεκριμένα αθλήματα (λ.χ. τα κατάγματα κλείδας είναι πιο συχνά στους ποδηλάτες). Εν τούτοις, τα συχνότερα κατάγματα στον αθλητισμό είναι τα κατάγματα κοπώσεως, ιδίως σε αθλήματα που συνδυάζουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις (π.χ. μπάσκετ, χορός, στίβος, τένις κ.λπ).
Κακώσεις ώμου
Ο ώμος παρουσιάζει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης από οποιαδήποτε άλλη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος. Αυτό οφείλεται στο ότι, σε αντίθεση με τις άλλες αρθρώσεις (π.χ. του ισχίου), δεν σταθεροποιείται τόσο από τα οστά που σχηματίζουν την άρθρωσή του. Τουναντίον, η ακεραιότητα και η κίνησή του καθορίζονται κυρίως από τους περιβάλλοντες μυς, τένοντες και συνδέσμους.
Κακώσεις του ώμου παρατηρούνται συχνότερα σε ρίπτες ακοντίου, σε αρσιβαρίστες και σε αθλητές χάντμπολ.
Κακώσεις γόνατος
Το γόνατο είναι μία από τις μεγάλες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος. Έχει πολύπλοκη δομή και υποβάλλεται σε σημαντικές πιέσεις και εναλλαγές δυνάμεων κατά τις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Η καταπόνησή του είναι πολύ μεγαλύτερη κατά την άθληση, γι’ αυτό και συχνά υφίσταται τραυματισμούς και αλλοιώσεις. Οι τραυματισμοί του γόνατος διαχωρίζονται σε εκείνους που αντιμετωπίζονται:
- Με συντηρητική θεραπεία. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν λ.χ. η διάταση έσω – έξω πλαγίου συνδέσμου γόνατος, η θλάση τετρακέφαλου – οπισθίων μηριαίων, οι ρήξεις οπισθίου χιαστού συνδέσμου κ.λπ.
- Με εγχείρηση. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν λ.χ. η ρήξη έσω – έξω μηνίσκου, η ρήξη προσθίου χιαστού, η ρήξη οπισθίου χιαστού σε περιπτώσεις γ’ βαθμού κ.λπ.
Τι είναι η αρθροσκόπηση
Η αρθροσκόπηση είναι μια επέμβαση κατά την οποία η εγχείρηση γίνεται από οπές μερικών χιλιοστών που διανοίγονται γύρω από την άρθρωση και όχι από μικρές ή μεγάλες τομές στο υπερκείμενο δέρμα.
Από τις οπές αυτές εισάγεται το αρθροσκόπιο, το οποίο προσφέρει επισκόπηση υπό άμεση όραση και μεγέθυνση αλλά και τα κατάλληλα εργαλεία (π.χ., ράμματα, άγκυρες) για τον έλεγχο τόσο της άρθρωσης, όσο και των παρακείμενων δομών και για την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας.
Σε αντίθεση με τις ανοικτές χειρουργικές μεθόδους, κατά την αρθροσκόπηση η εισαγωγή των απαραίτητων λεπτών χειρουργικών εργαλείων γίνεται μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα, μήκους λίγων χιλιοστών, καταλήγει ο κ. Θέος.