Χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο: Τι ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση

  • Μιχάλης Θερμόπουλος
χημικές ουσίες
Η Ε.Ε. εργάζεται συνεχώς για τον εντοπισμό των χημικών ουσιών που προκαλούν καρκίνο.

Ορισμένες χημικές ουσίες είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο και, βάσει της νομοθεσίας υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο με σκοπό την προστασία των ατόμων που εκτίθενται σε αυτές.

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ορισμένες συνήθεις αιτίες καρκίνου στην καθημερινή ζωή, όπως το κάπνισμα και η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου.

Ένα ακόμη γνωστό παράδειγμα είναι ο αμίαντος, η χρήση του οποίου υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο. Παρότι το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα, η έκθεση στον αμίαντο αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα επαγγελματικού κινδύνου, που συνδέεται με τον ίδιο τύπο καρκίνου. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές ακόμη, άγνωστες στο ευρύ κοινό, ουσίες που ταξινομούνται ως καρκινογόνες από την Ε.Ε.

Κίνδυνος και έκθεση σε χημικές ουσίες

Σε περίπτωση που ανησυχείτε σχετικά με την έκθεσή σας σε καρκινογόνες ουσίες, είναι σημαντικό να γνωρίζετε, ότι η ταξινόμηση μιας ουσίας ως καρκινογόνου ΔΕΝ συνεπάγεται απαραίτητα ότι υπάρχει λόγος ανησυχίας σχετικά με τη χρήση προϊόντος, που περιέχει την εν λόγω ουσία.

Το εάν θα αναπτύξετε καρκίνο εξαρτάται πάντοτε τόσο από τη δόση όσο και από τον βαθμό έκθεσης, με άλλα λόγια, από την ποσότητα της ουσίας με την οποία έρχεστε σε επαφή, από τη συχνότητα και τον τρόπο της επαφής.

Εάν η ουσία δεν ελευθερώνεται στο περιβάλλον, ή εάν ο άνθρωπος δεν εκτίθεται σε αυτήν, η ουσία δεν ενέχει κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου. Το να κρατάτε ένα πακέτο τσιγάρων δεν θα σας προκαλέσει καρκίνο, αλλά εάν καπνίζετε πολλά τσιγάρα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της νόσου.

Η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου εξαιτίας συγκεκριμένης ουσίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως -μεταξύ άλλων- οι ακόλουθοι:

  • το είδος της χημικής ουσίας στην οποία εκτεθήκατε
  • το μέγεθος της δόσης στην οποία εκτεθήκατε
  • η συχνότητα, η χρονική στιγμή και ο τρόπος με τον οποίο εκτεθήκατε
  • η διάρκεια έκθεσής σας στη χημική ουσία
  • η γενική κατάσταση της υγείας σας και τα γονίδιά σας
  • η πιθανή έκθεση σε άλλες ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο

Ποια μέτρα λαμβάνει η Ε.Ε.

Εάν υπάρχουν στοιχεία ότι μια ουσία προκαλεί καρκίνο, η ουσία ταξινομείται ως καρκινογόνος. Αυτό συνεπάγεται την επιβολή περιορισμών, ο τρόπος εφαρμογής των οποίων είναι αποτέλεσμα συμφωνίας σε επίπεδο Ε.Ε.

Η Ε.Ε. εργάζεται συνεχώς για τον εντοπισμό των χημικών ουσιών που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο ή να έχουν άλλες επιβλαβείς επιδράσεις. Οι επιχειρήσεις παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Χημικών (European Chemicals Agency – ECHA) ελέγχει και ιεραρχεί κατά προτεραιότητα τις ουσίες που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όπως οι ουσίες ευρείας χρήσης, που είναι πιθανό να έλθουν σε επαφή με καταναλωτές, εργαζόμενους ή το περιβάλλον.

Παραδείγματα χημικών ουσιών που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο:

  • αμίαντος
  • βενζόλιο
  • 1,4-διχλωροβενζόλιο
  • αζωχρώματα

Το 1,4-διχλωροβενζόλιο (DCB) χρησιμοποιείται επί πολλά έτη στα αποσμητικά χώρου και στα αποσμητικά για δημόσιες τουαλέτες, σε κατοικίες και γραφεία. Σήμερα γνωρίζουμε ότι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του ήπατος και, ως εκ τούτου, έχει απαγορευτεί για τις συγκεκριμένες χρήσεις στην Ε.Ε. Η απαγόρευση δεν ωφελεί μόνο τους καταναλωτές που χρησιμοποιούν αποσμητικά χώρου στην κατοικία τους, αλλά και τους εργαζόμενους που κινούνται σε χώρους στους οποίους χρησιμοποιούνται αποσμητικά χώρου.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι χημικές ενώσεις που αποκαλούνται αζωχρώματα, οι οποίες ενδέχεται να ελευθερώνουν χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο και οι οποίες αποκαλούνται αρωματικές αμίνες. Από το 2003 έχει απαγορευτεί η χρήση των αζωχρωμάτων σε είδη κλωστοϋφαντουργίας και σε δερμάτινα είδη που έρχονται σε επαφή με το δέρμα.

Όταν μια ουσία ταξινομείται ως καρκινογόνος στην Ε.Ε., στις περισσότερες περιπτώσεις υπόκειται σε περιορισμό βάσει του οποίου απαγορεύεται η πώλησή της στους καταναλωτές.

Πηγή: https://chemicalsinourlife.echa.europa.eu

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Αλόη βέρα και ασπαρτάμη: Ποιες άλλες “πιθανώς καρκινογόνες” ουσίες είναι στην λίστα του ΠΟΥ

Ασπαρτάμη: Τι αναφέρει η EFSA – Εξελίξεις μετά την επικείμενη καταχώρησή της ως “πιθανώς καρκινογόνα” ουσία

Προστασία από τις καρκινογόνες ουσίες στην εργασία για 40 εκατομμύρια Ευρωπαίους απο την ευρωπαϊκή νομοθεσία

φωτό: iStock