Οι επεμβάσεις που διενεργούνται για να αντιμετωπιστεί η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι άμοιρες επιπλοκών. Αντιθέτως, μπορεί να έχουν σοβαρές ή ακόμα και μακροχρόνιες επιπλοκές, για τις οποίες πρέπει εκ των προτέρων να ενημερώνονται οι ασθενείς.
Αυτό τονίζουν επιστήμονες από το Τμήμα Ουρολογίας του Πανεπιστημίου Tulane, στη Νέα Ορλεάνη, οι οποίοι δημοσίευσαν προσφάτως ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας στην ιατρική επιθεώρηση Current Urology Reports.
Όπως εξηγούν, η ανάλυσή τους βασίζεται στα ευρήματα 79 κλινικών μελετών οι οποίες δημοσιεύθηκαν την περίοδο 2005-2021. Οι μελέτες αφορούν την διάγνωση και διαχείριση των επιπλοκών μετά από εγχειρήσεις για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Τα ευρήματα της ανασκόπησης συνοψίζει ο χειρουργός-ουρολόγος δρ Ηρακλής Δ. Πούλιας, τ. διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ και τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.
Πότε γίνεται εγχείρηση
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μία από τις συχνότερες νόσους στους άνδρες, σημειώνουν στο άρθρο τους. Η συχνότητά της αυξάνεται προοδευτικά μετά την ηλικία των 40 ετών και υπολογίζεται ότι φθάνει στο 80% στους άνδρες ηλικίας άνω των 80 ετών. Η υπερπλασία εκδηλώνεται με συμπτώματα από το ουροποιητικό σύστημα.
Παραδοσιακά, η εγχείρηση εκτελείται σε ασθενείς οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στις συντηρητικές θεραπείες ή οι οποίοι έχουν επιπλοκές στην υπερπλασία που χρειάζονται χειρουργική παρέμβαση. Ωστόσο η παγκόσμια τάση είναι να χειρουργούνται ασθενείς και σε πρωιμότερα στάδια της πάθησής τους, προσθέτουν.
Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές
Στην τάση αυτή, εξηγούν, συνέβαλλαν οι ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές (MIST). Οι επεμβάσεις αυτές έχουν παρόμοια ποσοστά αποτελεσματικότητας, αλλά χαμηλότερη σχετιζομένη με την επέμβαση νοσηρότητα απ’ ό,τι οι παλαιότερες μέθοδοι.
Έτσι λοιπόν, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αντιμετωπίζεται σήμερα με ενδοσκοπικές τεχνικές που εμπεριέχουν:
- Εκτομή του διογκωμένου τμήματος του προστάτη (λέγεται αδένωμα του προστάτη)
- Εξάχνωση του αδενώματος
- Εκπυρήνιση του αδενώματος
- Μηχανική μετατόπιση του αδενώματος
- Θερμική καταστροφή του αδενώματος
Η μέθοδος εκλογής, όμως, είναι η διουρηθρική εκτομή του αδενώματος, τονίζουν οι επιστήμονες. Συνοπτικά, οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στις ΗΠΑ είναι:
- Η διουρηθρική εκτομή αδενώματος προστάτη (είναι μονοπολική ή διπολική – μέθοδοι TURP και TURIS, αντίστοιχα)
- Η διουρηθρική εξάχνωση του προστάτη με λέιζερ holmium ή thulium (μέθοδος TULVP)
- Η φωτοεκλεκτική εξάχνωση του προστάτη με λέιζερ (PVP)
- Η εκπυρήνιση του προστάτη με λέιζερ holmium ή thulium (μέθοδοι HoLEP και ThuLEP)
- Η θεραπεία με καυτό ατμό (μέθοδος Rezūm)
- Η ενδοσκοπική υδροδυναμική εκτομή του αδενώματος με εφαρμογή υψηλής πίεσης φυσιολογικού ορού (Aquablation)
- Η διεύρυνση της προστατικής ουρήθρας δια ταινιών ανάρτησης του προστάτη (UroLift)
- Η ανοιχτή απλή προστατεκτομή (αφαιρείται μόνο το αδένωμα, όχι ολόκληρος ο προστάτης)
- Η ρομποτική απλή προστατεκτομή (αφαιρείται μόνο το αδένωμα)
Άλλες τεχνικές
Οι επιστήμονες του Tulane τονίζουν πως η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη μπορούσε να αντιμετωπιστεί και με άλλες τεχνικές. Ορισμένες, όμως, δεν προτιμώνται πλέον, λόγω έλλειψης αποτελεσματικότητας, υποστηρίζουν. Τέτοιες μέθοδοι είναι:
- Η θεραπεία με μικροκύματα (μέθοδος TUMT)
- Η διουρηθρική καταστροφή του αδενώματος δια βελόνης (μέθοδος TUNA)
Μία άλλη τεχνική που χρησιμοποιείται λέγεται εμβολισμός της προστατικής αρτηρίας (μέθοδος ΡΑΕ). Η μέθοδος αυτή έχει κάποια επιτυχία, αλλά δεν υπάρχουν ακόμα δεδομένα για την μακροχρόνια αποτελεσματικότητά της. Γι’ αυτό και δεν συνιστάται από την Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία, επισημαίνουν στο άρθρο τους.
Ποιες είναι οι συχνότερες επιπλοκές
Ωστόσο οι ειδικοί τονίζουν πως όποια μέθοδος και αν χρησιμοποιεί για να αντιμετωπιστεί η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, ενέχει κίνδυνο επιπλοκών. Στις πιθανές επιπλοκές των τεχνικών που προαναφέρθηκαν συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Αιμορραγία. Παρατηρείται στο 4% των ασθενών κατά μέσον όρο. Αναλόγως με την μέθοδο κυμαίνεται από σχεδόν μηδέν (μέθοδος Urolift) έως 16% (με την ανοιχτή απλή προστατεκτομή). Μπορεί να εκδηλωθεί στη διάρκεια της επέμβασης ή κατά την πρώιμη μετεγχειρητική περίοδο.
- Τραυματισμός στον αυχένα της ουροδόχου κύστης. Παρατηρείται σε ποσοστό από σχεδόν μηδέν (μέθοδοι Urolift, TULVP) έως 12,3% (μέθοδοι TURP και TURIS).
- Στένωση της ουρήθρας. Παρατηρείται σε ποσοστό από 0,6% (ανοιχτή και ρομποτική απλή προστατεκτομή) έως 10% (με τη διουρηθρική εκτομή αδενώματος προστάτη).
- Κάκωση στο στόμιο του ουρητήρα. Παρατηρείται σε ποσοστό κάτω από 2% των ασθενών με τις περισσότερες τεχνικές. Εξαίρεση είναι οι μέθοδοι TURP και TURIS (με αυτές κυμαίνεται από 0,8% έως 10%).
- Διαταραχή της εκσπερμάτισης (παλίνδρομη εκσπερμάτιση). Είναι μία από τις συχνότερες επιπλοκές. Παρατηρείται με σχεδόν όλες τις επεμβάσεις με τις οποίες αντιμετωπίζεται η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (με εξαίρεση τις μεθόδους Urolift και Rezūm). Το ποσοστό της κυμαίνεται από περίπου 8% (με την ανοιχτή απλή προστατεκτομή) έως 90% (με την διουρηθρική εκτομή αδενώματος προστάτη με τις μεθόδους TURP και TURIS).
- Σύνδρομο απορρόφησης υγρών (TUR). Το σύνδρομο αυτό είναι μία δυνητικά επικίνδυνη επιπλοκή που σχετίζεται με την διουρηθρική εκτομή του αδενώματος προστάτη, ιδίως τη μονοπολική (μέθοδος TURP). Παρατηρείται σε ποσοστό έως 1,4% των ασθενών.
Και κίνδυνος υποτροπής
Άλλες επιπλοκές που μπορεί να παρατηρηθούν με τις επεμβάσεις για τον προστάτη είναι:
- Στενώματα στον αυχένα της ουροδόχου κύστης
- Υποτροπιάζοντα συμπτώματα υπερδραστήριας κύστης
- Κάκωση του ορθού εντέρου και δημιουργία συμφύσεων (σε σπάνιες περιπτώσεις)
Οι επεμβάσεις για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη ενέχουν επίσης κίνδυνο υποτροπής και ανάγκης για νέα θεραπεία. Το ποσοστό νέας θεραπείας κυμαίνεται από 1,4% (με τις μεθόδους TULVP και HoLEP) έως 14% (μέθοδος Urolift).
Εξατομικευμένη επιλογή
«Τα δεδομένα αυτά υποδηλώνουν ότι ο κλινικός ουρολόγος έχει στη διάθεσή του πολλές χειρουργικές τεχνικές για τους ασθενείς με συμπτωματική καλοήθη υπερπλασία του προστάτη», υπογραμμίζουν οι επιστήμονες.
Και συμπληρώνουν πως η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής για κάθε ασθενή πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να βασίζεται:
- Στους στόχους κάθε παρέμβασης
- Στο μέγεθος και την ανατομία του προστάτη
- Στις προηγούμενες θεραπείες που έχει κάνει ο ασθενής
- Στις δυνητικές μετεγχειρητικές επιπλοκές
«Η βούληση του ασθενούς είναι καθοριστική και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να ενημερώνεται αναλυτικά για τα δυνητικά οφέλη αλλά και τους κινδύνους τους», καταλήγουν.
Φωτογραφία: iStock