Δεν είμαι καν 60 ετών, αποκλείεται να έχω Αλτσχάιμερ, έτσι δεν είναι;

24.06.2022 | 11:30

Εάν είστε στα 80 ή 70 σας και έχετε παρατηρήσει ότι έχετε κάποια απώλεια μνήμης, μπορεί να είναι λογικό να ανησυχείτε ότι μπορεί να αναπτύξετε νόσο του Αλτσχάιμερ, ή άλλη μορφή άνοιας.

Αλλά τι γίνεται αν είστε στα 60, στα 50, ή στα 40 σας; Σίγουρα αυτές οι ηλικίες είναι πολύ μικρές για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, ή την άνοια, σωστά;

Περίπου το 10% της νόσου του Αλτσχάιμερ εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία, ξεκινώντας πριν από τα 65

Από τα περισσότερα από 55 εκατομμύρια άτομα που ζουν με άνοια σε όλο τον κόσμο, περίπου το 60% έως 70% από αυτούς έχουν νόσο του Αλτσχάιμερ. Και από αυτούς στα 33 έως 38,5 εκατομμύρια άτομα με νόσο του Αλτσχάιμερ, η απώλεια μνήμης ή άλλα συμπτώματα ξεκίνησαν πριν από την ηλικία των 65 ετών στο 10% από αυτούς. Το Alzheimer είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας σε νεαρή ηλικία. Μια πρόσφατη μελέτη από την Ολλανδία διαπίστωσε ότι από εκείνους με γνωστή άνοια νεαρής ηλικίας:

το 55% είχε νόσο Alzheimer
το 11% είχε αγγειακή άνοια
το 3% είχε μετωποκροταφική άνοια
το 3% είχε άνοια από τη νόσο του Πάρκινσον
το 2% είχε άνοια τύπου Lewey bodies και
το 2% είχε πρωτοπαθή προοδευτική αφασία

Η άνοια νεαρής ηλικίας είναι ασυνήθιστη

Για να είμαστε σαφείς, η άνοια σε νεαρή ηλικία (δηλαδή άνοια που ξεκινά πριν από την ηλικία των 65 ετών) είναι ασυνήθιστη. Μια μελέτη στη Νορβηγία διαπίστωσε ότι η άνοια νεαρής ηλικίας εμφανίστηκε σε 163 από 100.000 άτομα. Αυτό αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 0,5% του πληθυσμού. Έτσι, εάν είστε κάτω των 65 ετών και έχετε παρατηρήσει κάποιο πρόβλημα με την μνήμη σας, έχετε 99,5% πιθανότητα να υπάρχει άλλη αιτία γι’ αυτό, πέρα από την άνοια.

Υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις, όμως, σε αυτό. Επειδή έχουν ένα επιπλέον αντίγραφο του χρωμοσώματος που φέρει το γονίδιο για το αμυλοειδές που βρίσκεται στις πλάκες του Αλτσχάιμερ, περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους με σύνδρομο Down αναπτύσσουν νόσο του Alzheimer, συνήθως στα 40 και 50 τους. Άλλες γενετικές ανωμαλίες που εμφανίζονται σε οικογένειες μπορεί επίσης να προκαλέσουν την έναρξη της νόσου του Αλτσχάιμερ στα 50, τα 40 ή ακόμα και τα 30 (!) αλλά θα ξέρετε αν διατρέχετε κίνδυνο επειδή ένας από τους γονείς σας θα είχε πρώιμη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Πώς διαφέρει η νόσος Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία από την ίδια νόσο σε όψιμη ηλικία;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να δηλωθεί ξεκάθαρα είναι ότι ο καθένας είναι διαφορετικός. Κανένα άτομο με νόσο Alzheimerδεν εμφανίζει τα ίδια συμπτώματα, με άλλον, ακόμα κι αν η ασθένεια ξεκίνησε στην ίδια ηλικία. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ της νόσου Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία και εκείνης που ξεκινάει αργότερα στη ζωή.

Τα άτομα με τυπική, όψιμη έναρξη της νόσου του Alzheimerπου ξεκινά από την ηλικία των 65 ετών και άνω, παρουσιάζουν τον συνδυασμό αλλαγών στη σκέψη και την μνήμη λόγω της νόσου του Αλτσχάιμερ συν εκείνες τις αλλαγές που αποτελούν μέρος της φυσιολογικής γήρανσης. Τα μέρη του εγκεφάλου που αλλάζουν περισσότερο στη φυσιολογική γήρανση είναι ο μετωπιαίος λοβός. Ο μετωπιαίος λοβός είναι υπεύθυνος για πολλές διαφορετικές γνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργικής μνήμης (ικανότητα να διατηρεί κανείς πληροφορίες στο κεφάλι του και να τις χειρίζεται) και τη διορατικότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει.

Αυτό σημαίνει ότι, σε σχέση με τη γνωστική λειτουργία, τα άτομα με νόσο Alzheimer νεαρής ηλικίας μπορεί να εμφανίσουν σχετικά μεμονωμένα προβλήματα με την επεισοδιακή μνήμη τους (την ικανότητα να σχηματίζουν νέες αναμνήσεις για να θυμούνται τα πρόσφατα επεισόδια της ζωής τους). Τα άτομα με όψιμη έναρξη της νόσου του Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν προβλήματα με την επεισοδιακή μνήμη, την λειτουργική μνήμη και τη διορατικότητα στην επίλυση προβλημάτων. Άρα, το λογικό δεν είναι ότι η ζωή είναι πιο δύσκολη για όσους έχουν όψιμη έναρξη της νόσου του Αλτσχάιμερ, σωστά;

Η κατάθλιψη και το άγχος είναι πιο κοινά στη νόσο του Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας

Τα άτομα με όψιμη έναρξη της νόσου του Alzheimerεμφανίζουν, κατά μέσο όρο, μεγαλύτερη έκπτωση στη γνωστική και καθημερινή τους λειτουργία από εκείνα με τη νόσο του Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας, τουλάχιστον όταν ξεκινά η νόσος. Ωστόσο, επειδή η διορατικότητά τους είναι επίσης μειωμένη, όσοι έχουν όψιμη έναρξη της νόσου δεν παρατηρούν τόσο πολύ αυτές τις δυσκολίες. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς με όψιμη έναρξη της νόσου λένε ότι τα προβλήματα μνήμης τους είναι αρκετά ήπια, είτε ότι δεν έχουν καθόλου προβλήματα μνήμης!

Αντίθετα, επειδή έχουν περισσότερη διορατικότητα, οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία έχουν συχνά κατάθλιψη για την κατάστασή τους και αγωνιούν για το μέλλον, κάτι που επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από μια ομάδα ερευνητών στον Καναδά. Και σαν να μην αρκούσε η νόσος του Alzheimer σε νεαρή ηλικία για να προκαλέσει κατάθλιψη και άγχος, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι σε άτομα με πρώιμη έναρξη της νόσου, η παθολογία εξελίσσεται πιο γρήγορα.

Μια άλλη τραγική πτυχή της νεοεμφανιζόμενης νόσου του Αλτσχάιμερ είναι ότι, επηρεάζοντας άτομα στην ακμή της ζωής τους, τείνει να διαταράσσει τις οικογένειες περισσότερο. Τα έφηβα και τα νεαρά ενήλικα παιδιά δεν μπορούν πλέον να αναζητήσουν καθοδήγηση από τους γονείς τους. Τα άτομα που μπορεί να φροντίζουν παιδιά στο σπίτι πρέπει τώρα να φροντίζουν και τον/την σύζυγό τους, ίσως πέρα από τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου γονέα και την εργασία πλήρους απασχόλησης.