Διαβάστε για όλες τις επεμβάσεις που υπάρχουν κατά της παχυσαρκίας

22.05.2013 | 06:00

Σίγουρα θα έχετε ακούσει ότι κάποιος γνωστός σας που ήταν παχύς πήγε και έβαλε “δαχτυλίδι στο στομάχι του”. Θα αναρωτηθήκατε τι ακριβώς είναι το δαχτυλίδι στο στομάχι και πως με τη μέθοδο αυτή από παχύς, έγινε άλλος άνθρωπος. Σήμερα θα διαβάσετε για όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις που υπάρχουν και γίνονται για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Θα μάθετε για τον “δακτύλιο”, για το γαστρικό bypass και άλλα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι θα ενημερωθείτε για το πόσο ασφαλείς όσο και αποτελεσματικές είναι αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις, πότε πρέπει να γίνονται και σε ποιον ασθενή ταιριάζει η κατάλληλη επέμβαση.

Του Γρηγόριου Τσιώτου

Ογκολογική και Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Επίκ. Καθηγητή Χειρουργικής, Mayo Clinic

Η Νοσογόνος Παχυσαρκία είναι μια σοβαρότατη νόσος με πολλές και συχνά θανατηφόρες επιπλοκές. Η αδυναμία μόνιμης απώλειας βάρους με άλλα μέσα είναι απόλυτη ένδειξη γιά χειρουργική θεραπεία. Σήμερα, η παγκόσμια εμπειρία στις διάφορες εγχειρήσεις παχυσαρκίας είναι τόσο μεγάλη, ώστε να είναι απολύτως γνωστά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της καθεμιάς, οι πιθανότητες επιτυχίας τους, και το σε ποιούς ασθενείς ταιριάζει η κάθε μία. Ο υπεύθυνος και σύγχρονος χειρουργός οφείλει να μπορεί να επιλέξει την κατάλληλη εγχείρηση για κάθε ασθενή ξεχωριστά, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα προσωπικά του χαρακτηριστικά (εξατομίκευση της εγχείρησης).

Η σύγχρονη χειρουργική της παχυσαρκίας είναι ασφαλής και προσφέρει οριστική και μόνιμη λύση. Όλες οι εγχειρήσεις γίνονται λαπαροσκοπικά και μπορούν να έχουν πολύ καλά αποτελέσματα όταν εφαρμόζονται στους σωστούς ασθενείς.

Δακτύλιος

Ο «δακτύλιος» είναι η πιο διαδεδομένη εγχείρηση, κυρίως επειδή είναι τεχνικά ευκολότερη για τον συνήθη γενικό χειρουργό τον μή πραγματικά ειδικευμένο στην χειρουργική της παχυσαρκίας. Με τον δακτύλιο το στομάχι διαιρείται σε δύο τμήματα (ένα μικρό και ένα μεγάλο) τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός μικρού ανοίγματος (σάν κλεψύδρα). Μικρή ποσότητα τροφής γεμίζει σύντομα το ανώτερο μικρό τμήμα της “κλεψύδρας” και τότε ο πάσχων αποκτά το αίσθημα της πληρότητας και έτσι σταματάει να τρώει. Λόγω του μικρού μεγέθους του ανοίγματος μεταξύ των δύο τμημάτων του στομάχου, η τροφή που έχει γεμίσει το ανώτερο τμήμα περνάει στο κατώτερο με βραδύ ρυθμό και έτσι η συνολική κατανάλωση τροφής μειώνεται. Ο δακτύλιος φέρνει μεν αίσθημα πρόωρης πληρότητας αλλά δεν ελαττώνει την επιθυμία για φαγητό. Δηλαδή ο ασθενής “δεν μπορεί να φάει”, αλλά συνεχίζει να “θέλει να φάει”.

Όσο και εάν φαίνεται η εγχείρηση αυτή λογική, μετά από δύο χρόνια το 70% των ασθενών ξαναπαίρνουν αρκετό από το βάρος που έχασαν,διότι συνεχίζουν να έχουν την ίδια ακριβώς επιθυμία για φαγητό. Επειδή δεν μπορούν να καταναλώσουν πολλές στερεές τροφές, αρχίζουν να καταναλώνουν ημίρρευστες γλυκές τροφές (παγωτά, σοκολάτες) που δεν εμποδίζονται στην δίοδό τους μέσω του δακτυλίου και έτσι το βάρος επανέρχεται. Αντί λοιπόν να ικανοποιούν την όρεξή τους με στερεά τρόφιμα, ανακαλύπτουν ότι αυτή η δυσκολία δεν παρουσιάζεται όταν τρώνε ρευστά που διέρχονται χωρίς εμπόδιο.

Παρόλα αυτά όμως, ο δακτύλιος παραμένει πολύ καλή μέθοδος σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς χωρίς υπερβολική παχυσαρκία (Δείκτης Σωματικής Μάζας κάτω από 40-42.

Γαστρεκτομή Sleeve

Είναι μία νεότερη λαπαροσκοπική εγχείρηση, κατά την οποία αφαιρείται τμήμα του στομαχιού, έτσι ώστε αυτό παίρνει το σχήμα ενός λεπτού σωλήνα (εξ ου και sleeve, δηλαδή “μανίκι”). Αφαιρείται όλη η αποθηκευτική περιοχή του στομάχου, ώστε να μήν χωράει πολύ περιεχόμενο. Η μείωση της χωρητικότητας του στομάχου οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση τροφής. Επίσης, το φαγητό τώρα πρέπει να περάσει από έναν μακρύ, λεπτό σωλήνα. Έτσι βρίσκει μεγαλύτερη αντίσταση και διέρχεται με πολύ βραδύτερο ρυθμό. Αυτό οδηγεί σε πρόσληψη πολύ μικρότερων ποσοτήτων τροφής και απώλεια βάρους.

Επιπρόσθετα όμως, το τμήμα του στομάχου που αφαιρείται είναι αυτό που παράγει την ορμόνη γρελλίνη (ghrellin), η οποία είναι η “ορμόνη της όρεξης”. Έτσι λοιπόν μειώνεται η όρεξη για φαγητό και αλλάζει η σχέση του ασθενή με το φαγητό. Ελαττώνεται η έλξη που ασκεί το φαγητό και ο ασθενής δεν ενδιαφέρεται να φάει.

Η εγχείρηση sleeve φέρνει πάρα πολύ καλά αποτελέσματα σε ασθενείς με Δείκτη Σωματικής Μάζας μέχρι 45 – 50.

Γαστρικό Bypass

Η εγχείρηση που έχει αποδειχθεί ότι φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα οριστικής απώλειας βάρους είναι το «γαστρικό bypass». Είναι η πλέον ενδεδειγμένη σε ασθενείς με Δείκτη Σωματικής Μάζας μεγαλύτερο του 50. Δεν αφαιρείται κανένα απολύτως μέρος του στομάχου ή του εντέρου (δεν “κόβεται” το στομάχι, όπως λένε πολλοί). Απλώς το πεπτικό σύστημα “χωρίζεται” σε δύο σημεία και ξαναενώνεται με άλλο τρόπο. Η αλλαγή αυτή του πεπτικού κινητοποιεί πέντε διαφορετικούς φυσιολογικούς μηχανισμούς, οι οποίοι λειτουργώντας μαζί οδηγούν σε μεγάλη και οριστική απώλεια βάρους.

Το στομάχι χωρίζεται σε δύο διαφορετικά τμήματα (ένα μικρό και ένα μεγάλο) που δεν επικοινωνούν. Το μικρό τμήμα ενώνεται με ένα τμήμα λεπτού εντέρου μήκους 1.5 μέτρου, οπότε η τροφή μόλις γεμίσει το μικρό τμήμα προχωρεί κατ’ ευθείαν προς το έντερο παρακάμπτοντας το υπόλοιπο στομάχι. Με τον τρόπο αυτό εκμεταλλευόμαστε έναν ενδογενή φυσιολογικό μηχανισμό που δεν επιτρέπει στον πάσχοντα να καταναλώσει λειωμένες ημίρρευστες τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας (παγωτά, σοκολάτες) ώστε να ξαναπάρει το βάρος που έχασε όπως με τον δακτύλιο. Επίσης, μειώνεται η απορρόφηση της τροφής που καταναλώνεται και κυρίως μειώνεται η όρεξη για φαγητό λόγω μεγάλης μείωσης της ορμόνης γρελλίνης (ghrellin). Έτσι αλλάζει η σχέση του ασθενή με το φαγητό. Ελαττώνεται κατά πολύ η έλξη προς το φαγητό. Ο ασθενής με γαστρικό bypass δεν ενδιαφέρεται να φάει, δεν έχει το μυαλό του στο φαγητό. Πρέπει να τονιστεί ότι το γαστρικό bypass δεν προκαλεί διάρροιες (όπως συμβαίνει με το “χολοπαγκρεατικό” bypass).