Διαβητικό πόδι: Πρόληψη και σύγχρονες αγγειακές θεραπείες

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα πόδια τους, τα οποία ενίοτε εξελίσσονται σε πληγές (έλκη) με πολλές ανεπιθύμητες συνέπειες.

Γράφει ο αγγειοχειρουργός Δρ. Ευθύμιος Αυγερινός

Για τον ασθενή με διαβητικό πόδι, μικροτραυματισμοί μπορούν να εξελιχθούν σε υψηλού κινδύνου μολύνσεις και – σε προχωρημένα στάδια– σε γάγγραινα και ακρωτηριασμό δακτύλων ή ακόμα και του ποδιού. Ο διαβήτης επηρεάζει τα πόδια με δυο τρόπους:

• Διαβητική νευροπάθεια (απώλεια λειτουργικότητας των νεύρων και της αισθητικότητας) και
• Περιφερική αρτηριοπάθεια (απόφραξη των αγγείων και περιορισμός της κυκλοφορίας αίματος στο πόδι).

Η απώλεια της αισθητικότητας (και του πόνου) επιτρέπει στα έλκη να μεγαλώνουν σιωπηρά και ανώδυνα και η έλλειψη καλής κυκλοφορίας καθυστερεί και εμποδίζει την επούλωση.

Πρόληψη επιπλοκών διαβητικού ποδιού

Η σωστή περιποίηση των ποδιών μπορεί να προλάβει τα συνήθη προβλήματα του διαβητικού ποδιού πριν εξελιχθούν σε προχωρημένες επιπλοκές. Η σωστή φροντίδα των ποδιών για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη συνοψίζεται σε… 10 εντολές που πρέπει να τηρούνται με ευλάβεια:

1. Πρόσεχε τον εαυτό σου και έλεγχε το ζάχαρό σου (γλυκόζη αίματος). Ακολούθα τις οδηγίες του γιατρού σου σχετικά με τη διατροφή, την άσκησηκαι την φαρμακευτική σου αγωγή.
2. Να εξετάζεις τα πόδια σου πολύ συχνά. Κοίταξε για πολύ μικρές αμυχές, μελανιές, κοκκινίλες, φουσκάλες. Κοίταξε ανάμεσα από τα δάκτυλα και γύρω από τα νύχια.
3. Πλένε τα πόδια σου κάθε μέρα με ζεστό (όχι καυτό) νερό και σαπούνι. Τέσταρε τη θερμοκρασία του νερού στον αγκώνα σου πριν το βάλεις στα πόδια γιατί με τη νευροπάθεια του διαβήτη μπορεί να μην γίνει αισθητό το καυτό νερό. Να μην μουλιάζουν τα πόδια στο νερό για ώρα και σκούπισέ τα καλά, ειδικά μεταξύ των δακτύλων.
4. Να χρησιμοποιείς ενυδατική κρέμα δέρματος, όχι όμως μεταξύ των δακτύλων.
5. Να κόβεις τα νύχια σου ευθεία και όχι τις γωνίες τους. Μην διστάσεις να αναζητήσεις τη βοήθεια ποδιάτρου, ειδικά αν το νύχι έχει μπει μέσα στο δέρμα.
6. Να φοράς πάντα κάλτσες μαλακές.
7. Να προτιμάς κλειστά αναπαυτικά παπούτσια και να αποφεύγεις τα σανδάλια. Μην περπατάς ξυπόλητος, ειδικά στην παραλία.
8. Να περπατάς, ώστε να βελτιώνεις την κυκλοφορία του αίματος.
9. Να διακόψεις άμεσα το κάπνισμα, καθώς επιδεινώνει την κυκλοφορία του αίματος.
10. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας, όταν δείτε οποιαδήποτε πληγή που δεν επουλώνεται σε διάστημα μεγαλύτερο των 2 εβδομάδων.

Ενδαγγειακή θεραπεία χωρίς τομές

Τα διαβητικά έλκη χρειάζονται συχνή παρακολούθηση και περιποίηση, εκτίμηση και αντιμετώπιση από ομάδα ιατρών. Ο ενδοκρινολόγος θα ρυθμίσει το ζάχαρό σας, ο ορθοπεδικός θα εκτιμήσει τις οστικές παραμορφώσεις του ποδιού και ο πλαστικός χειρουργός μπορεί να χρειαστεί να καλύψει μεγάλα ελλείμματα δέρματος. Ο αγγειοχειρουργός θα εκτιμήσει την κυκλοφορία του αίματος και την επάρκειά της για την επούλωση της πληγής και θα αναλάβει την αποκατάστασή της εφόσον χρειάζεται.

Οι κλασικές αγγειακές επεμβάσεις (π.χ. αρτηριακό bypass) συνεχίζουν να αποτελούν μια βασική και πολλές φορές αναντικατάστατη χειρουργική επέμβαση επαναιμάτωσης. Ωστόσο, οι ενδαγγειακές θεραπείες χωρίς τομές σε πολλές περιπτώσεις συμπληρώνουν και δίνουν λύσεις όχι μόνο πιο ανώδυνες αλλά και πιο αποτελεσματικές.

Οι ενδαγγειακές επεμβάσεις καταφέρνουν τη διάνοιξη αποφραγμένων αγγείων σε ανατομικές θέσεις που με ανοιχτές επεμβάσεις είναι πολύ δύσκολο ή αδύνατο να προσεγγιστούν (π.χ. αγγεία της κνήμης και άκρου ποδός).

Λεπτά ευέλικτα σύρματα, αθηρωτόμοι, μπαλόνια και stentμε φάρμακα περιορισμού της επαναστένωσης, εναλλακτικές θέσης παρακέντησης (π.χ. ανάδρομα από το πόδι) ή και χρήση συνοδών παρακείμενων φλεβών ως οδών παροχής αίματος στα πόδια επιτυγχάνουν θεαματικά αποτελέσματα.

Σύγχρονα συστήματα απεικόνισης υψηλής ευκρίνειας

Είναι αυτονόητο ότι η αποτελεσματικότητα όλων αυτών των εργαλείων ενισχύεται όταν συνδυάζεται με σύγχρονα συστήματα απεικόνισης υψηλής ευκρίνειας σε ρομποτικές χειρουργικές αίθουσες και στα χέρια έμπειρης ομάδας επεμβατικών ιατρών.

Σε προχωρημένες περιπτώσεις διαβητικού ποδιού με εκτεταμένη νέκρωση και μόλυνση, ο ακρωτηριασμός μπορεί να είναι αναπόφευκτος. Παρ’ όλα αυτά μην διστάσετε να πάρετε δεύτερη γνώμη από εξειδικευμένο αγγειοχειρουργό.

Η αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού προϋποθέτει τη συνεργασία εξειδικευμένων διεπιστημονικών ομάδων και σύγχρονες υποδομές. Το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών πρόσφατα εγκαινίασε το μοναδικό στην Ελλάδα, νέο πιστοποιημένο Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο  – ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ (Discovery IGS 740 της GΕ Healthcare), καθιστώντας το σημείο αναφοράς για προηγμένες θεραπείες σε όλη την Ευρώπη.

Η ομάδα μας έχει πολυετή εξειδίκευση και εμπειρία στις ΗΠΑ, την οποία συνδυάζουμε με τον υπερσύγχρονο βιοϊατρικό εξοπλισμό του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, προκειμένου να παρέχουμε πλέον εξατομικευμένη, ασφαλή και ελάχιστα τραυματική θεραπεία, για κάθε περιστατικό διαβητικού ποδιού.

Ο Δρ. Ευθύμιος Αυγερινός είναι καθηγητής Αγγειοχειρουργικής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ στις ΗΠΑ  και συνδιευθυντής της Κλινικής Αγγειακής & Ενδαγγειακής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Φωτογραφία: iStock