Διαβήτης: Καλύτερη ρύθμιση με λιγότερα επεισόδια υπογλυκαιμίας

Ελπίδες για καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη με λιγότερα επεισόδια υπογλυκαιμίας  δίνει στους ασθενείς η συνεχής πρόοδος στις φαρμακευτικές θεραπείες.

Αυτοκόλλητες αντλίες για άτομα με τύπου 2 διαβήτη, διπλοί και τριπλοί συνδυασμοί φαρμάκων και σκευάσματα που λαμβάνονται μία φορά την εβδομάδα είναι μερικές από τις εξελίξεις που αναμένονται στο εγγύς μέλλον.

Η έρευνα για τον διαβήτη δίνει επίσης ελπίδες για αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, ακόμα και σε μη διαβητικά άτομα. Και αυτό χάρη σε νέους συνδυασμούς φαρμάκων που οδηγούν σε σημαντική απώλεια βάρους.

Και όλ’ αυτά, με σαφώς μικρότερο κίνδυνο για υπογλυκαιμία, που αποτελεί το μεγάλο φόβητρο των ασθενών.

Οι εξελίξεις αυτές παρουσιάσθηκαν στο 78^ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Διαβήτη (ADA), που ολοκληρώνει σήμερα τις εργασίες του στο Ορλάντο της Φλόριντα.

Ινσουλινοθεραπεία

Όπως εξήγησε σε συνέντευξη Τύπου η δρ Άλις Τσενγκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, στον Καναδά, η υπογλυκαιμία είναι πηγή ανησυχίας κυρίως στους ασθενείς που παίρνουν ινσουλίνη.

Στους ασθενείς αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι πάσχοντες από τύπου 1 διαβήτη, καθώς και οι ασθενείς με τύπου 2 ο οποίος δεν ρυθμίστηκε με άλλα φάρμακα.

Στη χώρα μας πρόκειται συνολικά για περίπου 150.000-160.000 άτομα, εκ των οποίων οι περίπου 130.000 πάσχουν από τύπου 2 διαβήτη. Ο διαβήτης τύπου 2, που είναι η συχνότερη μορφή της νόσου, κατά κανόνα σχετίζεται με την παχυσαρκία.

«Με τους πάσχοντες από τύπου 2 διαβήτη οι γιατροί δίνουν δύο μεγάλες μάχες», είπε η δρ Τσενγκ. «Η πρώτη είναι να τους πείσουμε να πάρουν ινσουλίνη. Και η δεύτερη να τους εκπαιδεύσουμε σωστά, ώστε να ρυθμίζουν τη δόση της ινσουλίνης τους. Αν πάθουν υπογλυκαιμία κατά τις 12 πρώτες, κρίσιμες εβδομάδες της ινσουλινοθεραπείας, τότε τους χάνουμε. Και αυτό διότι χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε εμάς και δεν θέλουν πια να παίρνουν την ορμόνη».

Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι έπειτα από μία υπογλυκαιμία, ποσοστό έως και 77% των ασθενών μειώνουν την ινσουλίνη που λαμβάνουν, ακόμα κι αν έτσι μείνει αρρύθμιστο το σάκχαρό τους.

Επιπλέον, το 80% ζουν με τον συνεχή φόβο ότι θα πάθουν και άλλη υπογλυκαιμία.

Η τιτλοποίηση

Οι 12 πρώτες εβδομάδες της ινσουλινοθεραπείας είναι κρίσιμες για τους ασθενείς, διότι στη διάρκειά τους γίνεται η επονομαζόμενη τιτλοποίηση.

Κατ’ αυτήν, ο γιατρός συνιστά στον ασθενή να παίρνει αρχικά χαμηλή δόση ινσουλίνης. Συνήθως η σύσταση είναι 0,1 έως 0,2 μονάδες ανά κιλό σωματικού βάρους (ή 10-20 μονάδες, για ένα άτομο βάρους 100 κιλών). Η λήψη στα άτομα με διαβήτη τύπου 2 συνήθως γίνεται μία φορά την ημέρα.

Στόχος είναι να παραμένει στα 80-130 mg/dl το σάκχαρο όταν ο ασθενής είναι νηστικός (σάκχαρο νηστείας). Αν είναι υψηλότερο, πρέπει να αυξηθεί η δόση της ινσουλίνης κατά 2 μονάδες. Αν είναι χαμηλότερο, να μειωθεί κατά 2 μονάδες.

Η αναπροσαρμογή συνήθως γίνεται κάθε 3 ημέρες, έως ότου σταθεροποιηθεί το σάκχαρο στα επιθυμητά επίπεδα.

Στο διάστημα αυτών των εβδομάδων μπορεί να παρουσιαστεί υπογλυκαιμία, δηλαδή να μειωθεί το σάκχαρο κάτω από τα 70 mg/dl. Μάλιστα συνήθως δεν παρατηρείται ένα επεισόδιο, αλλά πολλά, καθώς προσαρμόζεται ο οργανισμός στην ορμόνη που λαμβάνει.

Η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι από ήπια έως κλινικά σημαντική και σοβαρή.

Κλινικά σημαντική θεωρείται η υπογλυκαιμία όταν το σάκχαρο πέφτει κάτω από τα 54 mg/dl.

Σοβαρή θεωρείται όταν το σάκχαρο μειωθεί τόσο πολύ, ώστε το άτομο χρειάζεται βοήθεια για να φάει ή να πιεί κάτι που θα το ανεβάσει.

Η πιο επίφοβη για τους ασθενείς είναι η υπογλυκαιμία που συμβαίνει τη νύχτα.

Νέες ινσουλίνες

Τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και ιδιαίτερα της κλινικά σημαντικής και σοβαρής υπογλυκαιμίας μειώνουν σημαντικά οι νεότερες βασικές ινσουλίνες.

Νέα μελέτη που παρουσιάσθηκε στο συνέδριο έδειξε ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν την ινσουλίνη glargine 300 έχουν έως 37% λιγότερα επεισόδια υπογλυκαιμίας στη διάρκεια των 12 πρώτων εβδομάδων θεραπείας.

Η μελέτη αυτή, που λέγεται BRIGHT, πραγματοποιήθηκε σε περισσότερους από 900 ενήλικες με τύπου 2 διαβήτη. Οι ασθενείς έπασχαν από τη νόσο τουλάχιστον 10 χρόνια, εξήγησε η δρ Τσενγκ η οποία ήταν η επικεφαλής ερευνήτρια.

«Οι ασθενείς μας ήσαν υπέρβαροι έως παχύσαρκοι, δεν είχαν ξαναπάρει ινσουλίνη και είχαν ακολουθήσει προηγουμένως άλλες θεραπείες», είπε. «Ωστόσο δεν είχαν καταφέρει να επιτύχουν γλυκαιμικό έλεγχο».

Ο γλυκαιμικός έλεγχος σημαίνει μείωση των επιπέδων της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (συμβολίζεται HbA1c) είναι μία ουσία στο αίμα, που αντικατοπτρίζει τις διακυμάνσεις του σακχάρου τους τελευταίους 2-3 μήνες.

Η φυσιολογική τιμή της στους υγιείς ανθρώπους είναι κάτω από 5,7%. Στους πάσχοντες απο διαβήτη στόχος είναι το 7%. Ωστόσο οι διαβητικοί συνήθως έχουν πολύ περισσότερο (συχνά 9% ή και 10%) πριν αρχίσουν να ρυθμίζουν το σάκχαρό τους.

Η νέα μελέτη έδειξε ότι με την ινσουλίνη glargine 300 οι ασθενείς επιτυγχάνουν σημαντική μείωση της HbA1c, αλλά με λίγες υπογλυκαιμίες. Μάλιστα οι υπογλυκαιμίες είναι σημαντικά λιγότερες κατά τις 12 πρώτες κρίσιμες εβδομάδες, σε σύγκριση με μία άλλη νεότερη βασική ινσουλίνη.

Σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο παρατηρείται επίσης στα επεισόδια της κλινικά σημαντικής αλλά και της νυκτερινής υπογλυκαιμίας.

Το μέλλον

Εφάμιλλα αποτελέσματα αναμένονται και με νεότερες θεραπείες που εκτιμάται ότι θα κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια.

Υπό έγκριση, λ.χ., σε Ευρώπη και ΗΠΑ βρίσκεται το φάρμακο σοταγλιφλοζίνη (sotagliflozin) που μπορεί να χορηγηθεί μόνο του ή μαζί με ινσουλίνη.

Η σοταγλιφλοζίνη συνδυάζει δύο καινοτόμους αναστολείς και είναι κατάλληλη για ασθενείς με τύπου 1 ή τύπου 2 διαβήτη. Οι μελέτες με αυτήν έχουν δείξει ότι επιτυγχάνει σημαντική βελτίωση της HbA1c, απώλεια βάρους και μείωση των επεισοδίων σοβαρής υπογλυκαιμίας.

Αντίστοιχα, στο τελικό στάδιο των κλινικών δοκιμών (φάση ΙΙΙ) βρίσκεται το φάρμακο εφπεγλενατίδη (efpeglenatide) που χορηγείται με ειδικό στυλό. Το φάρμακο αυτό λαμβάνεται μία φορά την εβδομάδα.

Επιπλέον, σε εξέλιξη βρίσκονται μελέτες με διπλούς και τριπλούς συνδυασμούς φαρμάκων, που ρυθμίζουν το σάκχαρο και ταυτοχρόνως μειώνουν το σωματικό βάρος.

Τα φάρμακα αυτά περιέχουν μία ορμόνη (γλυκαγόνη) και ένα φάρμακο της κατηγορίας των GLP-1. Ο τριπλός συνδυασμός περιέχει επίσης ένα φάρμακο της κατηγορίας των GIP.

Τα έως τώρα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι συνδυασμοί αυτοί μειώνουν το σωματικό βάρος και σε μη διαβητικά άτομα. Επομένως αν όλα εξελιχθούν ομαλά, θα επιδιωχθεί να έχουν διπλή ένδειξη: για αδυνάτισμα και για ρύθμιση του σακχάρου.

Υπό ανάπτυξη, τέλος, βρίσκεται η πρώτη προγεμισμένη, αυτοκόλλητη αντλία ινσουλίνης που θα προορίζεται για ασθενείς με τύπου 2 διαβήτη.