Οι πάσχοντες από διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν προβλήματα στα οστά και στις αρθρώσεις, εξαιτίας των βλαβών που προκαλεί το αυξημένο σάκχαρο στα νεύρα και τα αγγεία. Ωστόσο ο διαβήτης τους δεν επηρεάζει αρνητικά την νέα άρθρωση μετά από ολική αρθροπλαστική στο γόνατο.
Αυτό είναι το συμπέρασμα πρόσφατων μελετών, που εξέτασαν τη λειτουργικότητα της νέας άρθρωσης και την δυσκαμψία σε αυτήν. Οι μελέτες, που δημοσιεύθηκαν το καλοκαίρι του 2019, έδειξαν ότι:
- Η δυσκαμψία της τεχνητής άρθρωσης μετά την τοποθέτησή της ήταν παρόμοια σε διαβητικούς και μη διαβητικούς ασθενείς
- Η κινητικότητα και η λειτουργικότητα της τεχνητής άρθρωσης ήταν παρόμοια σε ασθενείς με διαβήτη και ασθενείς χωρίς τη νόσο
Όπως εξηγεί ο ορθοπεδικός-χειρουργός Αθανάσιος Τσουτσάνης, ο διαβήτης γενικώς σχετίζεται με αυξημένες πιθανότητες εισαγωγής στο χειρουργείο για οποιοδήποτε λόγο. Και αυτό, διότι το στρες που προκαλεί η επικείμενη εγχείρηση «οδηγεί σε διαταραχές που μεταβάλλουν την ομοιόσταση της γλυκόζης».
Το επακόλουθο είναι να παρουσιάζουν συχνά οι ασθενείς προεγχειρητική υπεργλυκαιμία, δηλαδή αυξημένα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης). Η υπεργλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στη διάρκεια ή μετά την όποια επέμβαση. Και κάτι τέτοιο, έχει ως συνέπεια αρνητικές εκβάσεις των εγχειρήσεων.
Οι αρθρώσεις
Ειδικά όσον αφορά τις αρθρώσεις, είναι τεκμηριωμένο πως οι ασθενείς με διαβήτη εκδηλώνουν συχνότερα:
- Οστεοαρθρίτιδα
- Ρευματοειδή αρθρίτιδα
- Οστεοπόρωση
«Οι παθήσεις αυτές οδηγούν σε εκφύλιση των αρθρώσεων και σε ανάγκη υποβολής σε ολική αρθροπλαστική», λέει ο κ. Τσουτσάνης. «Οι ασθενείς με διαβήτη πιστεύεται επίσης ότι αντιμετωπίζουν συχνότερα επιπλοκές σε σύγκριση με τους μη διαβητικούς ασθενείς». Ωστόσο «οι χειρουργημένοι διαβητικοί ασθενείς δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες για δυσκαμψία στο γόνατο απ’ ότι οι μη διαβητικοί συνομήλικοί τους», συνεχίζει.
Η μετεγχειρητική δυσκαμψία
Η μετεγχειρητική δυσκαμψία είναι μία αρκετά συχνή κατάσταση μετά από μία ολική αρθροπλαστική γόνατος. Υπολογίζεται ότι την αναπτύσσει το 1,3% έως 12% των χειρουργημένων ασθενών (διαβητικών και μη).
Η δυσκαμψία μειώνει το λειτουργικό εύρος κίνησης της άρθρωσης, επηρεάζοντας την ικανότητα του ασθενούς να εκτελεί πολλές καθημερινές δραστηριότητες. Έτσι μειώνει την ποιότητα ζωής του.
Η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με φυσικοθεραπεία. Ενδέχεται, όμως, να χρειασθεί και χειρουργική αντιμετώπιση (επέμβαση αναθεώρησης).
Οι παράγοντες κινδύνου για δυσκαμψία μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι:
- Το μειωμένο λειτουργικό εύρος κίνησης της άρθρωσης πριν από την εγχείρηση
- Η δυσλειτουργία των προθέσεων (τεχνητής άρθρωσης)
- Η μη συμμόρφωση του ασθενούς με τις οδηγίες μετεγχειρητικής αποκατάστασης
Ο σακχαρώδης διαβήτης
Ο διαβήτης θα μπορούσε να αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα κινδύνου. Αν ίσχυε αυτό, οι επιπτώσεις θα ήταν τεράστιες, αν αναλογιστεί κανείς ότι:
- Ο σακχαρώδης διαβήτης προσβάλλει παγκοσμίως τουλάχιστον 422 εκατομμύρια ανθρώπους
- Ποσοστό πάνω από 12% των διαβητικών ασθενών υποβάλλονται σε ολική αρθροπλαστική γόνατος.
- Το ποσοστό των ασθενών που χειρουργούνται παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού
Στη μία από τις πρόσφατες μελέτες, βρετανοί επιστήμονες εξέτασαν συνδυαστικά τα ευρήματα επτά προγενέστερων μελετών με συνολικά 246.000 συμμετέχοντες. «Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο σακχαρώδης διαβήτης δεν επηρεάζει τον κίνδυνο για δυσκαμψία του γόνατος μετά από την ολική αρθροπλαστική γόνατος», λέει ο κ. Τσουτσάνης. «Επομένως, η λήψη της απόφασης για την επέμβαση δεν πρέπει να επηρεάζεται από αυτό το ενδεχόμενο».
Άλλες επιπλοκές
Εν τούτοις, ο ενδελεχής έλεγχος για διαβήτη δεν πρέπει να παραλείπεται πριν από την ολική αρθροπλαστική γόνατος. Και αυτό, διότι οι ασθενείς με διαβήτη ή προδιαβήτη είναι επιρρεπείς σε άλλες ανεπιθύμητες μετεγχειρητικές επιπλοκές.
Στις δυνητικές επιπλοκές ανήκουν οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις. Ο ανεπαρκής γλυκαιμικός έλεγχος (υψηλό σάκχαρο) και ο αδιάγνωστος διαβήτης αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων και πιθανόν το κόστος θεραπείας. Μπορεί, δε, να γίνουν αιτία για φτωχότερα λειτουργικά αποτελέσματα.
Άλλη πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι το ένα τρίτο των συμμετεχόντων που υποβλήθηκαν σε ολική αρθροπλαστική γόνατος είχαν μη διαγνωσμένη δυσγλυκαιμία, που ανιχνεύθηκε κατά τον προεγχειρητικό έλεγχο.
Το εύρημα αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί η περιεγχειρητική υπεργλυκαιμία και η αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) σχετίζονται με μετεγχειρητικές επιπλοκές, ακόμα και σε άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί με διαβήτη. «Οι ασθενείς αυτοί απλώς δεν γνωρίζουν τη διαβητική τους κατάσταση», εκτιμά ο κ. Τσουτσάνης. «Ας μην ξεχνάμε ότι ο διαβήτης είναι συχνά ασυμπτωματικός στα αρχικά στάδιά του. Επομένως, μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστος για πολλά χρόνια».
Πότε γίνεται η αρθροπλαστική γόνατος
Η ολική αρθροπλαστική γόνατος συνήθως συνιστάται όταν οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος έχουν εξαντλήσει κάθε συντηρητικό τρόπο ύφεσης των συμπτωμάτων τους. Η επέμβαση μπορεί να τους απαλλάξει από τον πόνο και τη δυσλειτουργία, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους.
Για τις ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές, όπως οι διαβητικοί, η πιο ακίνδυνη μέθοδος είναι η τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας ΜΙK (Minimal Invasive Knee). Με την μέθοδο αυτή δεν διαταράσσεται ο εκτατικός μηχανισμός του γόνατος, ούτε η επιγονατίδα.
Η επέμβαση γίνεται μέσω πολύ μικρών τομών και προσφέρει στον ασθενή πολύ γρήγορη ανάρρωση, εξαιρετικά μειωμένες πιθανότητες επιπλοκών και εξάλειψη της ανάγκης για μετάγγιση αίματος.
Όταν η τεχνική αυτή συνδυάζεται με τη χρήση ειδικού συστήματος πλοήγησης (computer assisted surgery) επιτρέπει την εκτέλεσή της με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια, καταλήγει ο κ. Τσουτσάνης.