Δίψα: Τι μπορεί να συμβαίνει όταν νιώθετε συνεχώς ότι διψάτε πολύ

Δεν είναι σπάνιο να λαχταράει κάποιος ένα δροσερό ποτήρι νερό όταν κάνει ζέστη, έχει ιδρώσει πολύ ή έχει φάει κάτι αλμυρό ή πικάντικο. Αν, όμως, η δίψα είναι συνεχής, ανεξαρτήτως περιβαλλοντικής θερμοκρασίας, κινητικότητας και διατροφής, ίσως υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

«Η δίψα είναι ένας αμυντικός μηχανισμός», εξηγεί ο οικογενειακός ιατρός Dr. Matthew Goldman, από την Cleveland Clinic της Φλόριντα. «Είναι δηλαδή ένας τρόπος με τον οποίο μας προειδοποιεί ο οργανισμός μας ότι έχει διαταραχθεί η ισορροπία των υγρών στα κύτταρά μας».

Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τρισεκατομμύρια κυττάρων. Κάθε ένα από αυτά χρειάζεται συγκεκριμένη ισορροπία υγρών στο εσωτερικό του, αλλά και στον εξωκυττάριο χώρο, για να λειτουργεί ομαλά.

Όταν υπάρχει λιγότερο νερό στον εξωκυττάριο χώρο απ’ ό,τι εντός των κυττάρων, ο οργανισμός απορροφά λίγο από κάθε κύτταρο, για να αποκαταστήσει την ισορροπία. Έτσι, όμως, προκαλείται έλλειψη στα κύτταρα, που εμποδίζει την ομαλή λειτουργία τους και κατ’ επέκτασιν τη λειτουργία όλου του οργανισμού. Ευτυχώς η δίψα δίνει το μήνυμα ότι πρέπει να αναπληρωθούν τα υγρά που λείπουν.

Ωστόσο η δίψα αναπτύσσεται και για άλλους λόγους. Η πιο συχνή αιτία εμφάνισής της είναι ενδεχομένως η διατροφή. Όποιος λ.χ. έχει φάει έστω και μία φορά πατατάκια, κάτι παστό ή οποιοδήποτε τρόφιμο με πολύ αλάτι, ξέρει καλά πόσο έντονη είναι η δίψα του στη συνέχεια.

Γιατί διψάει; Διότι το πολύ αλάτι απορροφάται στο αίμα και έλκει υγρά από τους ιστούς. Ο οργανισμός προσπαθεί να εξισορροπήσει την  κατάσταση, διεγείροντας την παραγωγή ούρων, ώστε να αποβάλλει και τα περιττά υγρά και το περιττό αλάτι. Έτσι, όμως, διαταράσσεται η ισορροπία των υγρών και ενεργοποιείται η δίψα.

Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι για τους οποίους μπορεί να διψάτε πολύ. Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι εξής, κατά τον Dr. Goldman:

Η αφυδάτωση

Η αφυδάτωση μπορεί να αναπτυχθεί όταν κάποιος ιδρώνει πολύ ή έχει κάποια λοίμωξη που του προκαλεί διάρροια ή/και εμέτους. Μπορεί επίσης να οφείλεται στην υπερθέρμανση του οργανισμού λόγω έκθεσης σε πολύ θερμό περιβάλλον. Ή απλώς στο ότι δεν πίνει κάποιος επαρκείς ποσότητες υγρών (τον χειμώνα χρειαζόμαστε περίπου 2 λίτρα υγρών την ημέρα).

Η δίψα είναι κατά κανόνα η πρώτη ένδειξη πως έχει αρχίσει η αφυδάτωση. Αν δεν καταπολεμηθεί και αφεθεί να εξελιχθεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά σωματικά και νοητικά προβλήματα.

«Ο οργανισμός διαθέτει υποδοχείς στις φλέβες και γύρω από την καρδιά, οι οποίοι ανιχνεύουν τον όγκο των υγρών», εξηγεί ο Dr. Goldman. «Έχει επίσης υποδοεχείς στις καρωτίδες αρτηρίες στον λαιμό και στην αορτή, για να ανιχνεύει την χαμηλή αρτηριακή πίεση. Με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνεται αμέσως την αφυδάτωση, για να προστατευθεί από τα χειρότερα».

Ο σακχαρώδης και ο άποιος διαβήτης

Η αυξημένη δίψα (πολυδιψία) και η αυξημένη ούρηση (πολυουρία) είναι δύο από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της υπεργλυκαιμίας. Η υπεργλυκαιμία είναι τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στον οργανισμό. Οι πάσχοντες από χρόνια υπεργλυκαιμία έχουν σακχαρώδη διαβήτη.

Η περιττή γλυκόζη είναι επιζήμια για τον οργανισμό, γι’ αυτό εκείνος προσπαθεί να την αποβάλλει γρήγορα μέσω των νεφρών. Μαζί της όμως αποβάλλει και ούρα, και έτσι διεγείρει την παραγωγή τους από τους νεφρούς. Καθώς όμως αποβάλλει ολοένα περισσότερα υγρά, υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσει σοβαρή αφυδάτωση.

Έντονη δίψα μπορεί να προκαλέσει και ο λεγόμενος άποιος διαβήτης. Είναι μία διαταραχή κατά την οποία υπάρχει μειωμένη έκκριση ή λειτουργία της αντιδιουρητικής ορμόνης. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην μπορεί ο οργανισμός να κατακρατήσει υγρά και να τα αποβάλλει ασταμάτητα, με συνέπεια έντονη δίψα.

Η λήψη ορισμένων φαρμάκων

Ορισμένα φάρμακα προκαλούν δίψα ως ανεπιθύμητη ενέργεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το λίθιο, το οποίο χρησιμοποιείται για την θεραπευτική αντιμετώπιση της μανίας. Το λίθιο διεγείρει την παραγωγή ούρων και μακροπρόθεσμα μπορεί να εμποδίσει τη δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης στους νεφρούς. Η συνέπεια είναι η πολυουρία και η πολυδιψία.

Ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία, η οποία επίσης ενεργοποιεί το αίσθημα της δίψας. Τέτοιου είδους φάρμακα είναι ορισμένα:

• Αντιψυχωσικά
• Αντικαταθλιπτικά
• Αντιεπιληπτικά
• Αντιχολινεργικά
• Αδρενεργικά (α-αδρενεργικοί αποκλειστές)

Άλλα φάρμακα που μπορεί να διεγείρουν το αίσθημα της δίψας είναι ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη (αναστολείς του SGLT2) και τα στεροειδή τα οποία συχνά αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου).

Η ξηροστομία

Η μειωμένη παραγωγή σιέλου (σάλιου) στο στόμα προκαλεί ξηροστομία, η οποία δημιουργεί την εντύπωση ότι ο πάσχων διψάει συνεχώς.

Ο υπερθυρεοειδισμός

Η υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να προκαλέσει αυξημένη εφίδρωση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί αίσθημα δίψας.

Η ψυχογενής πολυδιψία

Ωστόσο η ανάπτυξη του αισθήματος αυτού δεν σημαίνει πάντοτε πως ο οργανισμός είναι αφυδατωμένος. Μερικοί άνθρωποι πάσχουν από μία διαταραχή που λέγεται ψυχογενής πολυδιψία (PPD), κατά την οποία αναπτύσσεται η επιθυμία για κατανάλωση νερού χωρίς να υπάρχει αφυδάτωση.

Η διαταραχή αυτή παρατηρείται συνήθως σε πάσχοντες από προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η σχιζοφρένεια, λέει ο Dr. Goldman.

Πότε να πάτε στον γιατρό

Εάν αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να «σβήσετε» τη δίψα σας πίνοντας περισσότερα υγρά, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας. Το ίδιο και αν νιώθετε πως ξαφνικά πίνετε περισσότερο νερό απ’ όσο κατά το παρελθόν, χωρίς να το επιδιώκετε, συνιστά ο Dr. Goldman.

Φωτογραφία: iStock