Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά και ενήλικες παρουσιάζουν βρουξισμό (ακούσιο τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών), με τους δύο στους δέκα να υποφέρουν από πονοκεφάλους εξαιτίας του. Τους ασθενείς αυτούς μπορεί να βοηθήσουν οι εγχύσεις αλλαντικής τοξίνης (μπότοξ), χαλαρώνοντας τους μυς που ευθύνονται για το (ακούσιο) τρίξιμο των δοντιών.
Αυτό υποδηλώνουν ολοένα περισσότερες μελέτες που δείχνουν ότι η χρήση του μπότοξ καταπραΰνει την ένταση στη γνάθο που προκαλεί ο βρουξισμός.
Το τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών στη διάρκεια της νύχτας, αλλά μερικές φορές και της ημέρας, είναι πολύ συνηθισμένο. Μελέτες έχουν δείξει ότι το εκδηλώνει ποσοστό 15-40% των παιδιών και 8-10% των ενηλίκων.
Στα παιδιά μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και από την εμφάνιση του πρώτου δοντιού, αλλά τα περιστατικά κορυφώνονται στην ηλικία των 6 ετών. Στους ενήλικες, τα ποσοστά κορυφώνονται κατά τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης και είναι πιο χαμηλά (2-4%) μετά τα 60 έτη.
Ο βρουξισμός είναι μία ασυναίσθητη κατάσταση. Χαρακτηρίζεται από σπασμωδική κίνηση της κάτω γνάθου και των μυών που την ελέγχουν.
Κροταφογναθικό σύνδρομο
Περίπου δύο στους δέκα πάσχοντες από βρουξισμό έχουν και συμπτώματα κροταφογναθικού συνδρόμου, αναφέρει ο χειρουργός δρ Νικόλαος Δημήτρουλας. Το σύνδρομο αυτό είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από:
- Πόνο στα πλάγια του προσώπου (μπροστά από τα αυτιά)
- Έναν ήχο σαν «κλικ» όταν ο ασθενής κινεί τη γνάθο του (π.χ. όταν μασάει)
Από τους ασθενείς με κροταφογναθικό σύνδρομο, το σχεδόν 25% αναφέρουν και πονοκεφάλους, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία. Οι πονοκέφαλοι αυτοί συνήθως είναι κεφαλαλγίες τάσης, αν και μερικοί ασθενείς αναπτύσσουν ημικρανίες.
«Οι συντηρητικές θεραπείες (π.χ. λήψη φαρμάκων, ψυχρά ή θερμά επιθέματα κ.λπ.) αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας για το κροταφογναθικό σύνδρομο. Μερικοί ασθενείς, όμως, δεν ανταποκρίνονται σε αυτές», εξηγεί ο κ. Δημήτρουλας.
Οι εγχύσεις μπότοξ αποτελούν μία μη-επεμβατική θεραπεία που συνιστάται σε ασθενείς με επίμονα συμπτώματα. Η όλη θεραπεία είναι βραχεία, τα αποτελέσματά της φαίνονται σύντομα και είναι αποτελεσματική τόσο σε ασθενείς με κροταφογναθικό σύνδρομο, όσο και με πονοκέφαλο τάσης εξαιτίας του συνδρόμου.
Ωστόσο, «οι εγχύσεις πρέπει να γίνουν στα κατάλληλα σημεία και από εξειδικευμένο ιατρό για να είναι αποδοτικές», τονίζει.
Πρόσφατη ανάλυση (μετανάλυση) 24 προγενέστερων μελετών για την επίδραση της αλλαντικής τοξίνης στα συμπτώματα του κροταφογναθικού συνδρόμου έδειξε ότι στους περισσότερους ασθενείς το μπότοξ μπορεί να μειώσει σημαντικά:
- Τον πόνο
- Τα «κλικ» στη γνάθο
- Την υπερκινητικότητα της γνάθου
- Την αντανακλαστική μείωση της κίνησής της για να περιορίζεται ο πόνος
Άλλες μελέτες έχουν καταδείξει σημαντική καταπράυνση και του πονοκεφάλου, με μείωση της συχνότητας και της εντάσεώς του.
Πως γίνεται η θεραπεία με το μπότοξ
Οι εγχύσεις γίνονται στους μυς του προσώπου που κάνουν ακούσιες κινήσεις και ευθύνονται για τον πόνο, χαλαρώνοντάς τους. Οι μύες αυτοί μπορεί να είναι:
- Οι κροταφικοί που βρίσκονται στα πλάγια του προσώπου (διέρχονται μπροστά από τα αυτιά)
- Ο μετωπιαίος που καλύπτει μεγάλο τμήμα του μετώπου
- Ο μασητήριος – ο πιο ισχυρός μυς του σώματος που βρίσκεται στην περιοχή της γνάθου και ρυθμίζει την κίνησή της κατά τη μάσηση
Αναλόγως, όμως, με την ένταση του πονοκεφάλου μπορεί να γίνουν εγχύσεις και σε άλλους μυς του κεφαλιού.
«Ο αριθμός των εγχύσεων σε κάθε ασθενή και κατ’ επέκταση η διάρκεια της θεραπείας, εξαρτώνται από τη σοβαρότητα του κροταφογναθικού συνδρόμου και του πονοκεφάλου», διευκρινίζει ο κ. Δημήτρουλας.
Τυπικά, κάθε συνεδρία διαρκεί 10-30 λεπτά. Έπειτα από κάθε συνεδρία, οι περισσότεροι ασθενείς παρατηρούν αισθητή βελτίωση μέσα σε 1-2 ημέρες. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, χρειάζονται 2-3 εβδομάδες για να αναπτυχθούν πλήρως τα οφέλη της θεραπείας.
Η έγχυση του μπότοξ δεν είναι επώδυνη. Μερικοί ασθενείς, όμως, αναφέρουν πως νιώθουν ένα ελάχιστο τσίμπημα. Η ενόχληση αυτή δεν είναι σοβαρή και διαρκεί ελάχιστα δευτερόλεπτα. Αν ένας ασθενής φοβάται ότι θα πονέσει, η έγχυση μπορεί να γίνει μετά από προσωρινό μούδιασμα της περιοχής με αναισθητική κρέμα ή μπορεί να τοποθετηθεί στη συνέχεια ένα ψυχρό επίθεμα.
Μετά την έγχυση
Μετά την έγχυση, ο μυς όπου έγινε αυτή μπορεί να προκαλεί κάποια ενόχληση και να είναι ευαίσθητος στην αφή. Αυτό όμως είναι παροδικό και εξαφανίζεται πολύ σύντομα. Επιπρόσθετα, μπορεί να παρατηρηθεί στο σημείο της έγχυσης:
- Oίδημα (πρήξιμο)
- Μούδιασμα
- Ερυθρότητα (κοκκίνισμα)
Και αυτά όμως είναι παροδικά και μέσα σε λίγες μέρες έχουν εξαφανιστεί πλήρως. Για να αποφευχθεί η διασπορά της αλλαντικής τοξίνης σε σημεία πέρα από τα επιθυμητά, ο ασθενής πρέπει να αποφύγει να τρίψει τα σημεία των εγχύσεων. Πρέπει επίσης να παραμείνει όρθιος για 4-6 ώρες μετά τη θεραπεία. Κατ’ αυτό το διάστημα πρέπει να αποφύγει και την έντονη φυσική δραστηριότητα.
«Οι περισσότεροι μπορούν να επιστρέψουν μέσα σε λίγες ώρες στις καθημερινές δραστηριότητές τους και να αναμένουν ότι θα έχουν βελτίωση στους πονοκεφάλους και στα άλλα συμπτώματά τους για 3-4 μήνες κατά μέσο όρο. Η επίδραση των εγχύσεων σταδιακά φθίνει και η θεραπεία πρέπει να επαναληφθεί», καταλήγει ο κ. Δημήτρουλας.
Φωτογραφία: iStock