Είναι κρίση πανικού ή έμφραγμα; Πώς να τα ξεχωρίσετε

Τα συμπτώματα εμφανίστηκαν ξαφνικά: νιώσατε ένα σφίξιμο στο στήθος, η καρδιά σας άρχισε να κτυπά σαν τρελή και αρχίσατε να ιδρώνετε έντονα. Το μυαλό σας πηγαίνει αμέσως στο έμφραγμα. Ή μήπως είναι μια κρίση πανικού, η συχνότητα της οποίας έχει αυξηθεί κατακόρυφα μεσούσης της πανδημίας που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός;

Η διάκριση των δύο καταστάσεων δεν είναι πάντοτε εύκολη και αυτό επιτείνει την αγωνία και το στρες των πασχόντων. Και οι δύο όμως είναι σοβαρές, γι’ αυτό έχει σημασία να αντιληφθείτε αμέσως τι συμβαίνει ώστε να ζητήσετε την κατάλληλη βοήθεια.

Η καρδιολόγος Dr. Mistyann-Blue Miller, από το Τμήμα Καρδιαγγειακής Ιατρικής στην Cleveland Clinic του Οχάιο, εξηγεί τι κοινό έχει το έμφραγμα με την κρίση πανικού και σε τι διαφέρουν.

Τα συμπτώματα που έχει το έμφραγμα

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου εκδηλώνεται όταν ένα τμήμα της καρδιάς δεν τροφοδοτείται με αρκετό αίμα. Αυτό συνήθως συμβαίνει επειδή αποφράσσεται κάποια από τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του εμφράγματος είναι:

• Πόνος ή πίεση στο στήθος
• Δυνατοί ή γρήγοροι κτύποι της καρδιάς
• Αίσθημα ζάλης ή τάση λιποθυμίας
• Εφίδρωση (ιδίως κρύος ιδρώτας)
• Πόνος ή ενόχληση στο άνω τμήμα του σώματος (π.χ. στη γνάθο, τον λαιμό, το μπράτσο, τον ώμο, την πλάτη)
• Δύσπνοια
• Ναυτία ή έμετος
• Αίσθημα επικείμενης καταστροφής

Το έμφραγμα μπορεί να απειλήσει τη ζωή. Επομένως δεν πρέπει να περιμένετε για να δείτε αν θα υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Αμέσως μόλις τα αισθανθεί κάποιος, πρέπει να πάει στον γιατρό.

Πως εκδηλώνεται η κρίση πανικού

Η κρίση πανικού είναι η αιφνίδια ανάπτυξη ακραίου φόβου ή άγχους. Οι κρίσεις αυτές δεν απειλούν τη ζωή. Μπορούν όμως να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα της ζωής και την ψυχική ευεξία.

Όσοι εκδηλώνουν τακτικά ή συχνά κρίσεις πανικού, ενδέχεται να πάσχουν από διαταραχή πανικού, ένα είδος αγχώδους διαταραχής. Ωστόσο όλοι μπορεί να παρουσιάσουν μια μεμονωμένη κρίση πανικού, ειδικά στις δύσκολες εποχές που περνάμε λόγω του κορωνοϊού. Στα συμπτώματα που έχει η κρίση πανικού συμπεριλαμβάνονται:

• Αιφνίδιο αίσθημα άγχους και φόβου
• Πόνος στο στήθος
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αίσθημα επικείμενης καταστροφής
• Δυνατοί ή γρήγοροι κτύποι της καρδιάς
• Εφίδρωση
• Τρόμος (τρέμουλο) του σώματος
• Αδυναμία ή ζάλη
• Πόνος στο στομάχι ή ναυτία

Οι διαφορές στα συμπτώματα

Τα συμπτώματα των δύο αυτών καταστάσεων μοιάζουν ανησυχητικά πολύ. Ωστόσο η Dr. Miller λέει πως δεν είναι ακριβώς τα ίδια, αλλά υπάρχουν κύριες διαφορές σε μερικά βασικά σημεία:

• Στη θέση του πόνου: Οι δύο καταστάσεις προκαλούν πόνο στο στήθος. Ωστόσο «όταν ένας άνθρωπος έχει έμφραγμα, ο πόνος του αντανακλά σε άλλα τμήματα του κορμού. Μπορεί λ.χ. να προσβάλλει και το σύστοιχο μπράτσο, τη γνάθο ή τον λαιμό», λέει η Dr. Miller. «Αν πρόκειται για κρίση πανικού, ο πόνος συνήθως περιορίζεται στο στήθος».
• Στην αίσθηση του πόνου: Το έμφραγμα προκαλεί πόνο που μοιάζει με πίεση στο στήθος, σαν να έχει καθίσει κάτι βαρύ πάνω σας. Μπορεί επίσης να προκαλεί μια αίσθηση σαν καούρα (ένα κάψιμο πίσω από το στέρνο). Αντίθετα, η κρίση πανικού συχνά προκαλεί έναν οξύ πόνο, σαν μαχαιριά (αυτός ο πόνος δεν είναι τυπικός για το έμφραγμα). Επιπλέον, οι ασθενείς με κρίσεις πανικού νιώθουν μια δυσφορία στο στήθος ή στον τρόπο που κτυπά ξέφρενα η καρδιά τους, που δεν μπορούν να περιγράψουν εύκολα.

…και στις αιτίες

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου συχνά εκδηλώνεται μετά από την άσκηση ή άλλου είδους σωματική καταπόνηση. Αυτό όμως δεν συμβαίνει με την κρίση πανικού. «Ένας άνθρωπος που ανεβαίνει λ.χ. πολλές σκάλες, μπορεί να πάθει έμφραγμα», εξηγεί η Dr. Miller. «Δεν θα πάθει όμως κρίση πανικού, εάν δεν υπάρχει κάποιο συναισθηματικό αίτιο».

Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι δύο καταστάσεις συμβαίνουν τη νύχτα; Είναι γεγονός πως και τα δύο μπορεί να συμβούν στη διάρκεια του ύπνου. Η διαφορά όμως είναι πως οι άνθρωποι με νυχτερινές κρίσεις πανικού, συνήθως τις εκδηλώνουν και στη διάρκεια της ημέρας. Επομένως, δεν πρόκειται για ανθρώπους με μεμονωμένη κρίση αλλά μάλλον με διαταραχή πανικού.

Επομένως, αν νιώσετε το βράδυ πόνο στο στήθος ή/και κάποια άλλα από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, αλλά δεν έχετε ιστορικό κρίσεων πανικού, ενδέχεται να παθαίνετε έμφραγμα, προσθέτει η ειδικός. Συνεπώς πρέπει να πάτε αμέσως στον γιατρό.

Σημαντική και η διάρκεια

Τα συμπτώματα της κρίσης πανικού συνήθως διαρκούν από λίγα λεπτά έως μία ώρα. Ύστερα εξαφανίζονται και ο πάσχων αισθάνεται πολύ καλύτερα. Ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει με το έμφραγμα.

Ο πόνος και τα άλλα συμπτώματα του εμφράγματος συνήθως εκδηλώνονται σε κύματα, με εξάρσεις και υφέσεις. «Τα εμφράγματα μπορεί να προκαλέσουν ανυπόφορο πόνο, εντάσεως 9 ή 10 στην κλίμακα του πόνου», εξηγεί η ειδικός. «Στη συνέχεια, όμως, ο πόνος μπορεί να μειωθεί στο 3 ή στο 4, πριν επιδεινωθεί πάλι. Μπορεί, λοιπόν, να αλλάξει ο πόνος, αλλά δεν εξαφανίζεται».

Μπορεί εξ άλλου το έμφραγμα να μοιάζει σαν να εμφανίστηκε «από το πουθενά», αλλά πολλές φορές έχουν προηγηθεί επεισόδια στηθάγχης. Η στηθάγχη είναι πόνος στο στήθος λόγω καρδιοπάθειας, που εκδηλώνεται επί ημέρες ή και εβδομάδες πριν από το καρδιακό επεισόδιο.

«Μπορεί να νιώθετε σποραδικά μια σουβλιά ή λίγο πόνο στον ώμο και το στήθος που σύντομα υποχωρεί, οπότε νομίζετε ότι είναι κάτι άλλο. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εκδηλώνονται μετά από άσκηση, μεγάλο άγχος ή ένα πλούσιο γεύμα. Κάποια στιγμή όμως ο πόνος επανεμφανίζεται εντονότερος ή αισθάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά. Και τότε εκδηλώνεται το έμφραγμα», λέει η Dr. Miller.

Καλύτερα εκ του ασφαλούς

Το έμφραγμα είναι επείγον περιστατικό. Η κρίση πανικού όχι. Δεδομένου όμως ότι τα συμπτώματά τους αλληλοκαλύπτονται, το ασφαλέστερο είναι να μην ρισκάρετε. Αν νιώσετε πόνο στο στήθος ή άλλα συμπτώματα ύποπτα για καρδιακό επεισόδιο, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια, συνιστά η ειδικός.