Η αρτηριακή πίεση και οι καρδιακοί παλμοί είναι δύο δείκτες της καρδιακής λειτουργίας που μπορεί να αποκαλύψουν πολλά για την υγεία μας. Ωστόσο δείχνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, καθώς ρέει σε αυτές. Οι καρδιακοί παλμοί (λέγονται και σφυγμοί) είναι οι κτύποι της καρδιάς σε 1 λεπτό.
Ο καρδιολόγος Dr. Luke Laffin, διευθυντής στο Κέντρο Διαταραχών Αρτηριακής Πίεσης της Cleveland Clinic, στο Οχάιο, εξηγεί μερικές βασικές διαφορές μεταξύ τους και ταυτοχρόνως καταρρίπτει συνηθισμένους μύθους.
Μύθος: Η αρτηριακή πίεση και οι καρδιακοί παλμοί πάντοτε συσχετίζονται
Είναι γεγονός ότι η πίεση και οι καρδιακοί παλμοί συχνά αυξάνονται και μειώνονται ταυτοχρόνως, αναφέρει ο Dr. Laffin. Εάν, λ.χ., βρεθούμε αντιμέτωποι με κάποιον κίνδυνο, θα αυξηθούν και τα δύο. Εν τούτοις, αυτό δεν σημαίνει πως αν αυξηθούν οι κτύποι της καρδιάς, αυτομάτως θα αυξηθεί η πίεση ή το αντίστροφο.
Μάλιστα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που ανεβαίνει το ένα και πέφτει το άλλο. Εάν λ.χ. έχετε αφυδάτωση, αιμορραγία ή σοβαρή λοίμωξη, η πίεση τυπικά αυξάνεται και οι καρδιακοί παλμοί μειώνονται.
Μύθος: Η πίεση και οι καρδιακοί παλμοί έχουν φυσιολογικές τιμές
Ασφαλώς υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες. Οι φυσιολογικές τιμές, όμως, είναι διαφορετικές για κάθε άτομο. Η αρτηριακή πίεση θεωρείται ιδεώδης όταν σε κατάσταση ηρεμίας:
- Η μεγάλη (ή συστολική) είναι κάτω από 120 mmHg (είναι η πίεση όταν κτυπά η καρδιά)
- Η μικρή (ή διαστολική) είναι κάτω από 80 mmHg (είναι η πίεση όταν η καρδιά χαλαρώνει μεταξύ δύο κτύπων)
Αντίστοιχα, οι καρδιακοί παλμοί σε κατάσταση ηρεμίας γενικώς θεωρούνται φυσιολογικοί όταν κυμαίνονται μεταξύ 60 και 100 το λεπτό. Το φυσιολογικό για εσάς θα το καθορίσετε σε συνεργασία με τον γιατρό σας.
Μύθος: Οι χαμηλοί καρδιακοί παλμοί ή πίεση σημαίνουν πάντοτε πρόβλημα
Κάτι που είναι υγιές για έναν άνθρωπος μπορεί να είναι επικίνδυνο για κάποιον άλλο. Ένας καλογυμνασμένος άνθρωπος μπορεί να έχει χαμηλούς παλμούς, ακόμα και 40-49 όταν χαλαρώνει. Επομένως, «οι χαμηλοί καρδιακοί παλμοί μπορεί κάλλιστα να αποτελούν ένδειξη πραγματικά καλής φυσικής κατάστασης», τονίζει ο ειδικός.
Η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι λίγο πιο πολύπλοκη, ιδίως για τους ηλικιωμένους και τους πάσχοντες από καρδιαγγειακά προβλήματα. Αν κινδυνεύετε από την χαμηλή πίεση, θα σας προειδοποιήσει το σώμα σας. «Το κλειδί είναι πως νιώθετε εξαιτίας της», λέει ο Dr. Laffin. «Αισθάνεστε αδυναμία; Οι αριθμοί από μόνοι τους δεν λένε όλη την ιστορία. Σε συνδυασμό με τα συμπτώματα, όμως, είναι πολύ αποκαλυπτικοί».
Μύθος: Οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί είναι πιο επικίνδυνοι από την αυξημένη πίεση
Και πάλι, το τι θεωρείται φυσιολογικό παρουσιάζει διακύμανση. Ο Dr. Laffin, όμως, λέει πως υπάρχουν αρκετά κλινικά δεδομένα που δείχνουν ότι ακόμα και οι μικρές αυξήσεις της πιέσεως, σχετίζονται με αύξηση του κινδύνου για καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό. Και αυτό διότι η αυξημένη πίεση βλάπτει τα αιμοφόρα αγγεία.
Στην πραγματικότητα, με κάθε αύξηση στη μεγάλη (συστολική) πίεση κατά 20 mmHg από τα 115 mmHg και πάνω, διπλασιάζεται ο κίνδυνος για:
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Χρόνια νεφρική νόσο
Οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί επίσης μπορεί να αποτελούν ένδειξη κινδύνου. Ωστόσο εδώ δεν είναι τόσο ξεκάθαρη η σχέση αιτίας-αποτελέσματος.
«Μελέτες έχουν δείξει πως όσοι έχουν εξ αρχής ταχύτερο καρδιακό παλμό είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν καρδιακά προβλήματα. Διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο καρδιακού θανάτου», εξηγεί ο Dr. Laffin. «Δεν γνωρίζουμε, όμως, εάν αυτό είναι η αιτία του προβλήματος ή απλώς ένδειξη ότι συμβαίνει. Η πιο συχνή αιτία υψηλών καρδιακών παλμών σε κατάσταση ηρεμίας είναι η κακή φυσική κατάσταση».
Μύθος: Δεν έχει σημασία πότε θα γίνεται η μέτρηση των παλμών και της πίεσης
Έχει μεγάλη σημασία. Πρέπει να διαλέγετε μία αξιόπιστη, παραγωγική ώρα, συνιστά ο ιατρός. Ιδανικά, να τα μετράτε το πρωί πριν πάρετε τα φάρμακά σας. Σποραδικά να τα μετράτε και το απόγευμα, περίπου στην ώρα του βραδινού γεύματος. Μην τα μετράτε αμέσως μετά από φυσική δραστηριότητα – εκτός κι αν θέλετε να δείτε πόση είναι η λεγόμενη ενεργή αρτηριακή πίεση και οι ενεργοί καρδιακοί παλμοί σας.
Στη διάρκεια της μέτρησης να κάθεστε αναπαυτικά, χωρίς σταυρωμένα πόδια. Ειδάλλως μπορεί να δείτε την μεγάλη (συστολική) πίεση έως και 10 mmHg υψηλότερη απ’ όσο στ’ αλήθεια είναι.
Ποια μέτρηση είναι πιο σημαντική; Εξαρτάται από την υγεία σας. Εάν έχετε κολπική μαρμαρυγή, οι καρδιακοί παλμοί μπορεί να είναι πιο σημαντικοί. Η κατάσταση αυτή είναι σοβαρή μορφή καρδιακής αρρυθμίας. Πολλές άλλες παθήσεις, όμως, βασίζονται περισσότερο στην πίεση.
Μύθος: Ο γρήγορος καρδιακός παλμός σε κατάσταση ηρεμίας δεν δημιουργεί πρόβλημα
Παρότι θεωρούνται φυσιολογικοί οι καρδιακοί παλμοί όταν είναι έως και 100 το λεπτό, μερικές μελέτες έχουν δείξει πως όταν συστηματικά πλησιάζουν το ανώτατο όριο, συνοδεύονται από μειωμένο προσδόκιμο ζωής.
Τα καλά νέα είναι ότι με 15-30 λεπτά καθημερινής, ήπιας άσκησης (π.χ. περπάτημα με γρήγορο βήμα) ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αποσοβηθεί, σύμφωνα με άλλες μελέτες.
Φωτογραφία: iStock