Έξι συμπτώματα από το αναπνευστικό που χρειάζονται έλεγχο από τον γιατρό

Ο βήχας και η δύσπνοια είναι συμπτώματα από το αναπνευστικό και όχι παθήσεις, που μπορεί να έχουν ποικίλες αιτίες και χρειάζονται αξιολόγηση από τον πνευμονολόγο ιατρό. Το ίδιο ισχύει και για άλλα συμπτώματα, όπως η αιμόπτυση, το «σφύριγμα» της αναπνοής, τα φλέγματα και ο πόνος στον θώρακα.

Δύσπνοια

Δρ. Μιχαήλ Δωρής

Η δύσπνοια διακρίνεται σε ποικίλες μορφές, αναλόγως με ορισμένα χαρακτηριστικά της. Όπως εξηγεί ο επεμβατικός πνευμονολόγος δρ Μιχαήλ Δωρής, διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ, αναλόγως με τη χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων, η δύσπνοια διακρίνεται σε:

• Οξεία (επέρχεται αιφνιδίως)
• Χρόνια (όταν τα συμπτώματα διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα)

Αντίστοιχα, αναλόγως με τον βαθμό της φυσικής προσπάθειας που απαιτείται προκειμένου να εκλυθεί το σύμπτωμα, διακρίνεται:

• Στην δύσπνοια ηρεμίας
• Στη δύσπνοια της προσπάθειας

Άλλοι τύποι δύσπνοιας είναι:

• Η παροξυσμική νυκτερινή δύσπνοια (επέρχεται κατά τη διάρκεια του ύπνου)
• Η ορθόπνοια (κατ’ αυτήν, ο ασθενής εγείρεται από το κρεβάτι του με έντονο αίσθημα έλλειψης αέρα)

Το συγκεκριμένο σύμπτωμα από το αναπνευστικό χρειάζεται πάντοτε αξιολόγηση. Σε οποιονδήποτε ασθενή εμφανιστεί, είναι δυνατό να συνυπάρχουν και άλλα ευρήματα όπως ταχυκαρδία, ταχύπνοια, κυάνωση και πυρετός. Κατά την κλινική εξέταση είναι δυνατό να παρατηρηθεί ελάττωση της κινητικότητας των ημιθωρακίων, χρήση των επικουρικών μυών της αναπνοής και συρίττουσα αναπνοή.

Στις πιθανές αιτίες της δύσπνοιας συμπεριλαμβάνονται:

• Όλες οι παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος
• Παθήσεις της καρδιάς (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα)
• Παθήσεις άλλων συστημάτων (π.χ. αναιμία, υπερθυρεοειδισμός, παχυσαρκία, απόφραξη ανώτερων αεροφόρων οδών)
• Ψυχογενείς παράγοντες (π.χ. κρίση πανικού)

Σε κάθε περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε πλήρη κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο που συμπεριλαμβάνει:

• Λήψη ιστορικού
• Κλινική εξέταση
• Ακτινογραφία θώρακα
• Σπιρομέτρηση
• Άλλες ειδικότερες παρακλινικές εξετάσεις που θα κριθούν απαραίτητες

Βήχας

Ο βήχας είναι η έντονη και βίαιη εκπνευστική προσπάθεια, που αποσκοπεί στην απομάκρυνση από τους πνεύμονες:

• Εκκρίσεων
• Βλαβερών ουσιών
• Σωμάτων

Ο βήχας χαρακτηρίζεται ως ξηρός (χωρίς φλέγματα) ή ως παραγωγικός (όταν συνοδεύεται από αποβολή πτυέλων). Χαρακτηρίζεται επίσης ως οξύς ή ως χρόνιος (όταν διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες), λέει ο δρ Δωρής.

Οι πιθανές αιτίες του βήχα είναι πολλές και συμπεριλαμβάνουν:

• Ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις στο ανώτερο και το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα
• Άσθμα
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
• Διάμεσες πνευμονοπάθειες, πνευμονική ίνωση, σαρκοείδωση
• Ξένο σώμα στο βρογχικό δένδρο
• Καρκίνος του πνεύμονα
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, βαλβιδοπάθεια
• Παρενέργειες φαρμάκων
• Ψυχογενή αίτια

Αιμόπτυση

Η αιμόπτυση είναι η αποβολή αίματος με το βήχα. Μπορεί το αίμα να είναι ζωηρό κόκκινο ή σκούρο ή να υπάρχει πρόσμιξη στα πτύελα με αίμα. Συνήθως η ποσότητα του αίματος είναι μικρή. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου η αιμόπτυση είναι μεγάλη και απειλητική για τη ζωή. Όταν κάποιος παρατηρήσει αυτό το σύμπτωμα από το αναπνευστικό πρέπει να ζητά αμέσως ιατρική βοήθεια, τονίζει ο δρ Δωρής.

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες της αιμόπτυσης είναι:

• Η χρόνια βρογχίτιδα (στους καπνιστές)
• Λοιμώξεις στο αναπνευστικό σύστημα
• Βρογχεκτασίες
• Λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων

Λιγότερο συνηθισμένα αίτια της αιμόπτυσης είναι:

• Καρδιαγγειακά νοσήματα (π.χ. στένωση μιτροειδούς βαλβίδας)
• Πνευμονική εμβολή
• Διαταραχές στην πήξη του αίματος
• Φυματίωση
• Καρκίνος του πνεύμονα
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών

Συριγμός (συρίττουσα αναπνοή)

Ο συριγμός είναι αποτέλεσμα της βεβιασμένης διέλευσης του αέρα μέσω των στενωμένων αεραγωγών στους πνεύμονες. Οι ασθενείς περιγράφουν τον ήχο ως «σφύριγμα της αναπνοής», «βράσιμο στο στήθος» ή «γατάκια».

Τον συριγμό μπορεί να προκαλέσουν διάφορες παθήσεις, κυρίως από το αναπνευστικό, όπως:

• Άσθµα
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Χρόνια ή οξεία βρογχίτιδα
• Αλλεργίες
• Ξένο σώμα στους βρόγχους
• Καρκίνος του πνεύμονα
• Απόφραξη ανώτερων αεραγωγών
• Καρδιακή ανεπάρκεια (καρδιακό άσθμα)

Απόχρεμψη

Η απόχρεμψη είναι ένα μείγμα εκκρίσεων από το αναπνευστικό (το τραχειοβρογχικό δένδρο) που αποβάλλεται με το βήχα. Φυσιολογικά παράγεται καθημερινά μια μικρή ποσότητα βλέννας (πτύελα), η οποία έχει σκοπό να απομακρύνει από το βρογχικό δένδρο βλαβερές ουσίες και σωματίδια, χωρίς να προκαλεί βήχα, εξηγεί ο δρ Δωρής.

Σε περίπτωση φλεγμονής των βρόγχων, όμως, παράγεται μεγάλη ποσότητα πτυέλων. Αυτά απομακρύνονται με τον βήχα. Τα πτύελα χαρακτηρίζονται αναλόγως με τη σύστασή τους και μπορεί να είναι:

• Αφρώδη
• Υδαρή
• Βλεννώδη
• Πυώδη

Αναλόγως με το χρώμα τους μπορεί να είναι:

• Άσπρα
• Κίτρινα
• Πρασινωπά
• Καφεοειδή

Τα πιο συνηθισμένα αίτια της παθολογικής απόχρεμψης είναι:

• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Άσθµα
• Λοιμώξεις στο ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό
• Βρογχεκτασίες
• Καρκίνος

Θωρακικό άλγος (πόνος στον θώρακα)

Ο πόνος στο θώρακα χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

1. Στο θωρακικό άλγος που δεν επηρεάζεται από τις αναπνευστικές κινήσεις και είναι μόνιμο
2. Στο θωρακικό άλγος που επηρεάζεται από τις αναπνευστικές κινήσεις και ιδίως από τη βαθιά εισπνοή (είναι, δηλαδή, διαλείπον).

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν ο πόνος του εμφράγματος, του πνευμοθώρακα, του πνευμονικού καρκίνου, της σημαντικής συλλογής υγρού κ.ά., αναφέρει ο δρ Δωρής.

Αντίστοιχα, το διαλείπον άλγος είναι χαρακτηριστικό της πνευμονικής εμβολής, της φλεγμονής του υπεζωκότα (κατά βάση σε λοιμώξεις στο αναπνευστικό), των κακώσεων του θωρακικού τοιχώματος και άλλων πιο εξειδικευμένων καταστάσεων. Σε κάθε περίπτωση, όποιος πονά στον θώρακα πρέπει να συμβουλεύεται τον ιατρό.