Τα εμβόλια δεν αφορούν μόνο τα παιδιά, αλλά βοηθούν και τους ενήλικες να παραμείνουν υγιείς. Συστήνονται, από την παιδική ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία από διάφορα νοσήματα. Παρόλα αυτά, πολλοί ενήλικες δεν είναι ενήμεροι ότι τα εμβόλια συστήνονται και για τα υγιή άτομα και ότι ασθένειες όπως η γρίπη, ο πνευμονιόκοκκος, ο έρπητας ζωστήρας και ο τέτανος μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού.
Αυτά, μεταξύ άλλων, παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου, στην οποία μίλησαν ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας κ. Μανώλης Αναστασίου, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών κ. Γιώργος Πατούλης, η λοιμωξιολόγος, επίκουρη καθηγήτρια Παθολογίας Ε.Κ.Π.Α, κα. Γαρυφαλλιά Πουλάκου, ο Υπεύθυνος Πολιτικής Υγείας και Εμβολίων της MSD κ. Ηλίας Κοντούδης και ο Υπεύθυνος του Ιατρικού Τμήματος Εμβολίων της MSD κ. Γιώργος Τρίμης.
Εκστρατεία ενημέρωσης
Η MSD έχει ξεκινήσει Εκστρατεία Ενημέρωσης για τον έρπητα ζωστήρα η οποία υλοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με το ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο να εκδηλώσει έρπητα ζωστήρα, τη σοβαρότητα της νόσου και την επίπτωσή της στην ποιότητα ζωής, καθώς και τη δυνατότητα πρόληψής της μέσω του εμβολιασμού.
Τα εμβόλια είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα των δύο τελευταίων αιώνων, καθώς και μια από τις πιο οικονομικά αποδοτικότερες παρεμβάσεις στη δημόσια υγεία. Τα τελευταία 80 χρόνια, νοσήματα όπως η ευλογιά, η πολιομυελίτιδα, η γρίπη, τα πνευμονιοκοκκικά νοσήματα και ο τέτανος έχουν είτε εξαλειφθεί, είτε μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, σε πολλές χώρες. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ τα εμβόλια προλαμβάνουν περισσότερα από 30 συνήθη λοιμώδη νοσήματα, με αποτέλεσμα 2 με 3 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές να σώζονται κάθε χρόνο, παγκοσμίως.
Τα εμβόλια διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην προστασία από πολλές ασθένειες προάγοντας έτσι την υγεία και την ευεξία, ενώ παράλληλα αποτρέπουν το κλινικό και οικονομικό φορτίο των νόσων. Ο εμβολιασμός αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης, βελτιώνει την ποιότητα ζωής και τη μακροχρόνια υγεία, μειώνει τις νοσηλείες και τις μόνιμες αναπηρίες, αποτρέπει τις επιδημίες και μειώνει την κοινωνικο-οικονομική επίδραση που προκαλείται από νοσήματα, που μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού.
Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, κ. Γιώργος Πατούλης τόνισε την επείγουσα ανάγκη να ενημερωθούν οι Έλληνες για τη σημασία των εμβολιασμών: «Μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην Ελλάδα της κρίσης δεν έχει την πολυτέλεια, ούτε καν του χρόνου, για να εισαχθεί στο νοσοκομείο, ή να ακινητοποιηθεί στο κρεβάτι λόγω νευραλγίας, όπως συμβαίνει με τον έρπητα ζωστήρα. Το εμβόλιο του έρπητα δεν έχει ενταχθεί τυχαία στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για τις μεγάλες ηλικίες. Αποτελεί την καλύτερη πρόληψη, και την μόνη λύση για να προστατεύσουμε τους αγαπημένους μας από τον εκτεταμένο πόνο και τα αλυσιδωτά προβλήματα που μια κρίση της νόσου δημιουργεί».
Τα νοσήματα που προλαμβάνουν τα εμβόλια προκαλούν χρόνιες καταστάσεις, νοσηλείες, ακόμα και θανάτους σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Πολλοί άνθρωποι νοσούν, απουσιάζουν από την εργασία τους, και δε μπορούν να φροντίσουν τα παιδιά τους ή τους ηλικιωμένους γονείς τους. Πλέον, οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και το να παραμένουν υγιείς καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους είναι σημαντικό. Ο ΠΟΥ υπολογίζει ότι ο πληθυσμός άνω των 60 ετών θα διπλασιαστεί έως το 2050, φτάνοντας τα 2 δισεκατομμύρια και θα αποτελεί το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν σε ηλικία, το ανοσοποιητικό τους σύστημα εξασθενεί, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους στις ασθένειες.
Πιο συγκεκριμένα, οι ενήλικες άνω των 50 ετών διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν συγκεκριμένες νόσους, λόγω της εξασθένισης του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Παρά τις συστάσεις για εμβολιασμό καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, για την πρόληψη συγκεκριμένων ασθενειών, η εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων παραμένει χαμηλή, σχεδόν για όλα τα συνιστώμενα εμβόλια.
Ο υπεύθυνος του Ιατρικού Τμήματος Εμβολίων της MSD κ. Γιώργος Τρίμης αναφέρθηκε στην ομιλία του στην αξία του εμβολιασμού των ενηλίκων.
Όπως εξήγησε, «στα ηλικιωμένα άτομα, οι λοιμώξεις είναι πιο σοβαρές, καθώς υπάρχει τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης επιπλοκών με υψηλή νοσηρότητα αλλά και θνητότητα. Ο δια βίου εμβολιασμός προσφέρει ανεκτίμητα οφέλη στον άνθρωπο. Με τον εμβολιασμό ενηλίκων αποφεύγεται κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός περιστατικών γρίπης και περιορίζεται η μετάδοση καθώς και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία, ενώ με το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, περιορίζονται κάθε χρόνο οι πνευμονίες, γίνεται πιο εύκολη η αντιμετώπιση των πνευμονιών που είναι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά και μειώνονται αντίστοιχα οι εισαγωγές λόγω πνευμονίας στα νοσοκομεία και τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Τέλος με το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα περιορίζονται τα περιστατικά αυτής της επίπονης νόσου, συμπεριλαμβανομένης της συχνότερης επιπλοκής της, της μεθερπητικής νευραλγίας».
Ο έρπητας ζωστήρας αρχικά εκδηλώνεται με ένα επίπονο και φυσαλοειδές εξάνθημα που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού ανεμευλογιάς-ζωστήρα. Περίπου 1 στα 4 άτομα θα νοσήσει από έρπητα ζωστήρα κάποια στιγμή στη ζωή του, με τον κίνδυνο να αυξάνεται, καθώς αυξάνεται η ηλικία. Σχεδόν όλοι οι ενήλικες (95%), ηλικίας άνω των 50 ετών, βρίσκονται σε κίνδυνο να εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα, καθώς έχουν νοσήσει από ανεμευλογιά, κάποια στιγμή, νωρίτερα, στη ζωή τους.
Μεθερπητική Νευραλγία
Ο έρπητας ζωστήρας μπορεί να προκαλέσει μεθερπητική νευραλγία, μια χρόνια κατάσταση η οποία ορίζεται ως ο πόνος που διαρκεί για πάνω από 90 μέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος, ενώ μερικοί ασθενείς περιγράφουν αυτόν τον πόνο ως «βασανιστικό». Καθώς οι ασθενείς μεγαλώνουν σε ηλικία, ο πόνος της μεθερπητικής νευραλγίας μπορεί να καταστεί πιο σοβαρός και να οδηγήσει σε κατάθλιψη, εξάντληση, αυπνία, μειωμένη ικανότητα στις καθημερινές δραστηριότητες και κοινωνική απομόνωση. Ο εμβολιασμός μπορεί να προλάβει την εκδήλωση του έρπητα ζωστήρα, καθώς και του μακροχρόνιου νευροπαθητικού πόνου που μπορεί να προκαλέσει.
Επιδημιολογία και πρόληψη
Στοιχεία για την επιδημιολογία του έρπητα ζωστήρα και τη δυνατότητα πρόληψής του παρουσίασε η Λοιμωξιολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας Ε.Κ.Π.Α, κα. Γαρυφαλλιά Πουλάκου: «Ο έρπης ζωστήρ είναι μια επώδυνη νόσος που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες και σοβαρές επιπλοκές. Επίσης συνδυάζεται με πολύ αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης εγκεφαλικού και καρδιακού επεισοδίου. Τόσο ο ίδιος ο έρπης ζωστήρ όσο και η «μεθερπητική νευραλγία» προκαλούν έντονο πόνο, που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Σήμερα υπάρχει στη χώρα μας προληπτικό εμβόλιο έναντι του ιού της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα, το οποίο συνιστάται ως μία δόση σε όλα τα άτομα άνω των 60 ετών, ανεξαρτήτως εάν έχουν περάσει στο παρελθόν έρπητα ζωστήρα, και είναι ασφαλές. Δεν χορηγείται σε άτομα με σοβαρή ανοσοκαταστολή».
Αντιμετώπιση του πόνου
Για το ρόλο της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας στην προαγωγή της επιστημονικής αντιμετώπισης και θεραπείας ασθενών που υποφέρουν από οξύ και χρόνιο πόνο, όπως αυτός του οξέος έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας, μίλησε στην εκδήλωση, ο Πρόεδρος της κ. Μανώλης Αναστασίου: «Χιλιάδες ασθενείς ετησίως που υποφέρουν από οξέα και χρόνια επώδυνα σύνδρομα, όπως ο οξύς έρπητας και η μεθερπητική νευραλγία, αντιμετωπίζονται στις Μονάδες (Ιατρεία) Πόνου, που ανήκουν στα Αναισθησιολογικά Τμήματα και τα οποία στελεχώνονται και λειτουργούν, κυρίως, από Αναισθησιολόγους, σε εθελοντική βάση. Η Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας ενθαρρύνει την ίδρυση και λειτουργία Μονάδων (Ιατρείων), Κλινικών ή και Κέντρων Πόνου σε Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., σε Πανεπιστημιακά και Στρατιωτικά Νοσοκομεία. Σήμερα λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα 62 Ιατρεία Πόνου, εκ των οποίων, τα 25 στο Λεκανοπέδιο Αττικής, 4 στη Θεσσαλονίκη και 33 στην υπόλοιπη χώρα.»
Τέλος, σημειώνεται ότι τα εμβόλια που συστήνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για τους ενήλικες άνω των 60 ετών είναι, η αναμνηστική δόση του εμβολίου για τέτανο, διφθερίτιδα ή/και κοκκύτη, το εμβόλιο της γρίπης ετησίως, τα εμβόλια του πνευμονιόκοκκου (>65 ετών, εκτός αν συνυπάρχει χρόνιο νόσημα στην ηλικία 60-65 ετών) και το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα. Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται δωρεάν από τους ασφαλιστικούς φορείς.