Έλληνες πνευμονολόγοι: Ο ανεπαρκής ύπνος είναι απειλή για τη ζωή

Ο ύπνος, μαζί με την αναπνοή και τη λήψη τροφής και νερού, είναι βασικός βιολογικός πυλώνας της ύπαρξής μας. Η μακροχρόνια στέρησή του είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ευρύ φάσμα παθήσεων. Το φάσμα αυτό συμπεριλαμβάνει:

• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα
• Τον καρκίνο
• Την άνοια
• Τον σακχαρώδη διαβήτη
• Την παχυσαρκία

Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει επίσης σε υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, με συνέπεια:

• Τη μείωση της απόδοσής μας στην εργασία ή στις σπουδές
• Σοβαρά ατυχήματα

Συνδυάζοντας όλες αυτές τις συνέπειες για την υγεία, γίνεται εύκολα αντιληπτό γιατί ο σύντομος ύπνος οδηγεί σε σύντομη ζωή. Η ιδέα ότι μπορεί να περιορίσουμε χρόνο ύπνου για να τον αφιερώσουμε σε άλλες δραστηριότητες, είτε εργασιακές είτε αναψυχής, είναι πάρα πολύ επικίνδυνη.

Στην πραγματικότητα, η ευημερία μας και πολλές πλευρές της κοινωνικής μας ζωής πλήττονται από την έλλειψη επαρκούς ύπνου. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία 50 χρόνια η μέση διάρκεια ύπνου στο δυτικό κόσμο έχει μειωθεί κατά περίπου δύο ώρες. Και σημαντικό ποσοστό ανθρώπων κοιμάται πλέον λιγότερο από επτά ώρες, που θεωρούνται οι ελάχιστες απαιτούμενες για να μην υπάρξουν προβλήματα υγείας από την στέρηση ύπνου.

Απαραίτητος ο ύπνος και για το ανοσοποιητικό

Τις επισημάνσεις αυτές κάνει η επιστημονική ομάδα Μελέτης Διαταραχών Αναπνοής στον Ύπνο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου (εφέτος είναι στις 18 Μαρτίου). Όπως αναφέρουν οι ειδικοί της ΕΠΕ, ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος κι για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οι πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τις ανοσολογικές αντιδράσεις, μεταφέρονται  στον οργανισμό στη διάρκεια του ύπνου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο όταν κάποιος είναι άρρωστος, έχει την τάση να μένει πολλές ώρες ξαπλωμένος και να κοιμάται.

Για να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε ίωση, ακόμα και την COVID-19, αλλά και για να προφυλαχθούμε από αυτήν, είναι απαραίτητο να έχουμε καλής ποιότητας και επαρκή σε χρόνο, ύπνο. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για την απόδοση του εμβολιασμού. Η καλύτερη ποιότητα και η χρονική επάρκεια του ύπνου (τουλάχιστον 7 ώρες το 24ώρο) έχει δειχθεί ότι συμβάλλει στην απόδοση των εμβολίων.

Η υπνική άπνοια

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου, οι ειδικοί της ΕΠΕ κατήρτισε το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο STOPBANG. Πρόκειται για ένα χρήσιμο εργαλείο, που απευθύνεται στους ιατρούς και μπορεί να συμβάλλει στην ανίχνευση όσων πάσχουν από αποφρακτική υπνική άπνοια.

Η υπνική άπνοια είναι πολύ συχνή διαταραχή. Κατ’ αυτήν, ο ύπνος διακόπτεται βίαια, επειδή συμβαίνουν πλήρεις διακοπές της αναπνοής (διαρκούν από μερικά δευτερόλεπτα έως πάνω από 1 λεπτό). Οι διακοπές μισοξυπνούν τον πάσχοντα, καθώς πασχίζει να πάρει ανάσα.

Οι διακοπές της αναπνοής ονομάζονται άπνοιες. Όταν κάποιος εμφανίζει αρκετές άπνοιες στη διάρκεια του ύπνου, διαγιγνώσκεται με το σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο. Συνηθισμένα συμπτώματα της άπνοιας είναι:

• Δυνατό ροχαλητό και ακολουθείται από αιφνίδια σιωπή και ύστερα ξαναρχίζει ακόμα πιο έντονο
• Νυχτερινή συχνουρία
• Πρωινοί πονοκέφαλοι
• Υπνηλία και κόπωση την ημέρα

Τρόποι αντιμετώπισης

Οι ελαφρότερες περιπτώσεις υπνικής άπνοιας αντιμετωπίζονται με μέτρα όπως:

• Απώλεια βάρους
• Αποφυγή καπνίσματος
• Αποφυγή χρήσης οινοπνευματωδών ποτών πριν τον ύπνο
• Αποφυγή χρήσης ηρεμιστικών και υπνωτικών φαρμάκων

Αν οι άπνοιες είναι πολλές, η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση είναι να φορά ο ασθενής στη διάρκεια του ύπνου μία μικρή πλαστική μάσκα. Η μάσκα διοχετεύει ρεύμα αέρα υπό πίεση. Ο αέρας παράγεται από μια συσκευή που ονομάζεται συσκευή  CPAP (προφέρεται ΣΙΠΑΠ).

Ο αέρας αυτός βοηθά τον ασθενή να αναπνέει ικανοποιητικά και συνήθως λύνει το πρόβλημα. Ωστόσο μερικοί ασθενείς μπορεί να χρειασθούν ειδικά ορθοδοντικά μέσα ή χειρουργική επέμβαση.

Αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η υπνική άπνοια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο διακοπτόμενος ύπνος εξαιτίας της, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για:

• Αρτηριακή υπέρταση
• Καρδιακό επεισόδιο
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Κατάθλιψη
• Σακχαρώδη διαβήτη

Η υποψία της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να τεθεί εύκολα και γρήγορα (σε 5 λεπτά) αν συμπληρωθεί το ειδικό ερωτηματολόγιο STOPBANG, που αποτελείται από 8 ερωτήσεις, λένε οι ειδικοί της ΕΠΕ.