Αιματολογικός καρκίνος: Όλες οι σύγχρονες θεραπείες!

Γράφει ο Παναγιώτης Παντελάκος Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος

Τα κακοήθη νοσήματα του αίματος αποτελούν περίπου το 10% όλων των νεοπλασιών, με συχνότερα τα λεμφώματα, ακολουθούν οι λευχαιμίες και τα μυελώματα. Υπολογίζεται πως κάθε χρόνο περίπου 1400 νέες περιπτώσεις λευχαιμίας, 2000 περίπου περιπτώσεις λεμφωμάτων και 400 περιπτώσεις πολλαπλού μυελώματος διαγιγνώσκονται στην Ελλάδα. Προσβάλλουν συχνότερα άνδρες και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο η οξεία λεμφογενής λευχαιμία είναι το συχνότερο νεόπλασμα της παιδικής ηλικίας.

Οι λευχαιμίες, τα λεμφώματα και το πολλαπλό μυέλωμα αποτελούν κατηγορίες κακοήθων νεοπλασμάτων του αιμοποιητικού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι λευχαιμίες προέρχονται κατά κανόνα από το μυελό των οστών, τα λεμφώματα από τους λεμφαδένες και το πολλαπλό μυέλωμα από τα πλασματοκύτταρα του μυελού των οστών. Εμφανίζουν μεγάλη ευαισθησία στη χημειοθεραπεία, στην ακτινοθεραπεία και στην ανοσοθεραπεία και για το λόγο αυτό υπάρχει δυνατότητα ίασης ακόμη και στις περιπτώσεις που η προσβολή του οργανισμού είναι εκτεταμένη.

Πρόσφατα η κατανόηση της μοριακής βάσης των διαφόρων αιματολογικών κακοηθειών διευρύνθηκε, γεγονός το οποίο βελτίωσε την ικανότητα της διάγνωσης, σταδιοποίησης, θεραπείας και επανελέγχου των ασθενών που διαγιγνώσκονται με αιματολογικό καρκίνο. Η συγχρονη παθολογική σταδιοποίηση ενσωματώνει μοριακά χαρακτηριστικά επιπρόσθετα των μορφολογικών και κλινικών χαρακτηριστικών, προκειμένου να αναγνωρίσει διακριτούς υποτύπους των νοσολογικών οντοτήτων.

Οι εξελίξεις στις τεχνικές των μικροσυστοιχιών του DNA επιτρέπουν βελτιωμένη προγνωστική σταδιοποίηση των ασθενών και παρέχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης μοριακά στοχευμένων θεραπειών για συγκεκριμένους τύπους νόσου.

Η σταδιοποίηση των λεμφογενών κακοηθειών έχει εξελιχθεί μέσα στον τελευταίο αιώνα. Η παλαιότερη σταδιοποίηση βασιζόταν κυρίως στην λεπτότητα της μορφολογίας και της διαφοροποίησης των κυττάρων, τα κλινικά δεδομένα επιβίωσης ή όλα τα παραπάνω. Το 1994 το International Lymphoma Study Group εξέδωσε τη σταδιοποίηση REAL (Revised European American Lymphoma) των όγκων του αιμοποιητικού και λεμφικού ιστού, η οποία στη συνέχεια τροποποιήθηκε από το Διεθνή Οργανισμό Υγείας (WHO) και σε αντίθεση με τις προηγούμενες σταδιοποίησεις, συνδύασε πληροφορίες σχετικά με τη μορφολογία, τον ανοσοφαινότυπο, τα γενετικά και τα κλινικά χαρακτηριστικά καθορίζοντας με αυτόν τον τρόπο ξεχωριστές νοσολογικές οντότητες.

Πλέον είναι διαθέσιμη ακόμη πιο ακριβής σταδιοποίηση μέσα από σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους. Υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στη θεραπεία των αιματολογικών κακοηθειών. Για τις νόσους, τις οποίες είχε ήδη κατακτηθεί ένα υψηλό ποσοστό ίασης, η έμφαση τώρα δίνεται στη μείωση της θεραπείας. Όσο οι θεραπείες γίνονται πιο επιτυχείς και περισσότεροι ασθενείς θεραπεύονται, ολοένα και περισσότερο ενδιαφέρον δίνεται στις απώτερες παρενέργειες της θεραπείας.

Η Ακτινοθεραπεία εξακολουθεί να διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στη θεραπεία των αιματολογικών κακοηθειών , είτε ως ριζική θεραπεία εδραίωσης μετά από χημειοθεραπεία , είτε ως μέρος των θεραπευτικών πρωτοκόλλων μεταμόσχευσης των μυελού των οστών , είτε στην ανακούφιση. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 δεκαετιών , σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην ακτινοθεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης στην ακτινοθεραπεία προσβεβλημένων πεδίων (involved field radiotherapy-IFRT).

Οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας (τρισδιάστατη σύμμορφη ακτινοθεραπεία-3D-CRT, διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία-IMRT) που εφαρμόζονται στην θεραπευτική αντιμετώπιση των αιματολογικών κακοηθειών, θα μειώσουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που συνδέονται με την ακτινοβολία,βελτιώνοντας το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Παναγιώτης Παντελάκος Ακτινοθεραπευτής- Ογκολόγος,

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Τμήματος TomoTherapy Ιατρόπολις

http://www.iatropoli.gr/gr/

http://www.actino-oncology.com/