Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική: Η νεότερη εξέλιξη στις επεμβάσεις της καρδιάς

Η  καρδιοχειρουργική είναι μια ειδικότητα που έχει ως αντικείμενο την χειρουργική θεραπεία των παθήσεων της καρδιάς. Σε αυτές περιλαμβάνονται η στεφανιαία νόσος, οι βαλβιδοπάθειες, οι παθήσεις της αορτής, οι συγγενείς καρδιοπάθειες, καθώς και οι χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται για τις καρδιακές αρρυθμίες.

Γράφει ο Αντώνιος Πίτσης

Η ενδοσκοπική καρδιοχειρουργική αποτελεί την πλέον σύγχρονη εξέλιξη της καρδιοχειρουργικής και έχει ως σκοπό την πραγματοποίηση του συνόλου των επεμβάσεων αυτών πλήρως ενδοσκοπικά, με τη χρήση τρισδιάστατης απεικόνισης υψηλής ανάλυσης, με μικρές τομές μήκους ενός με δύο εκατοστών στο πλάγιο θωρακικό τοίχωμα.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η μέση στερνοτομή, που είναι μία μεγάλη και επίπονη τομή. Παράλληλα μειώνεται σημαντικά η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο και ο χρόνος αποχής από την εργασία και την πλήρη δραστηριότητα. Περιττό να σημειώσουμε ότι η ενδοσκοπική καρδιοχειρουργική έχει ένα άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα με σχεδόν αόρατες τομές.

Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας αποτελεί παγκόσμιο κέντρο ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής. Συγκεκριμένα, στην Α’ Καρδιοχειρουργική Κλινική στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης πραγματοποιούνται πλήρως ενδοσκοπικά το σύνολο των επεμβάσεων της μιτροειδούς, της τριγλώχινας και της αορτικής βαλβίδας, καθώς και η πλειοψηφία των επεμβάσεων των συγγενών καρδιοπαθειών  των παθήσεων της αορτής και της αορτοστεφανιαίας παράκαμψης. Η μεγάλη εμπειρία μας, πάνω από 15.000 επεμβάσεις καρδιάς, το μεγάλο συγγραφικό έργο και η συμμετοχή στα πλέον εξειδικευμένα χειρουργικά forum καθώς και η διεθνής αναγνώριση του έργου μας με την μορφή της διδασκαλίας της ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής σε δεκάδες κέντρα του εξωτερικού και της εκπαίδευσης καρδιοχειρουργών στην κλινική μας είναι η απόδειξη της μεγάλης αποδοχής που έχει η ενδοσκοπική καρδιοχειρουργική παγκοσμίως.

Ενδοσκοπική επιδιόρθωση μιτροειδούς βαλβίδας (TEMVr)

Η χειρουργική της μιτροειδούς βαλβίδας αποτελεί την πιο συχνή ενδοσκοπική επέμβαση. Στην πλειοψηφία των περιστατικών η πάσχουσα μιτροειδής βαλβίδα επιδιορθώνεται, δίνοντας το πλεονέκτημα στον ασθενή να  διατηρεί την δική του βαλβίδα, χωρίς την ανάγκη μακροχρόνιας λήψης αντιπηκτικών.

Μια μεγάλη γκάμα τεχνικών επιδιόρθωσης της μιτροειδούς βαλβίδας, αναλόγως πάντα της παθολογίας αυτής, έχουν αναπτυχθεί και περιλαμβάνουν κυρίως  τις τεχνικές στεγανοποίησης της βαλβίδας με νεοχορδές, με εξαιρετικά υψηλά ποσοστά επιτυχίας και μακροχρόνια καλή λειτουργία της βαλβίδας.

Ανεξάρτητα από το είδος της παθολογίας, η χειρουργική ομάδα είναι απαραίτητο να γνωρίζει εξ αρχής την παθολογία και την στρατηγική επιδιόρθωσης για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ενδοσκοπική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TEAVR)

Η πλήρης ενδοσκοπική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας (TEAVR), έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και εφαρμόζεται αποκλειστικά στην Ελλάδα στην Α’ Καρδιοχειρουργική Κλινική του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης.

Τα  χειρουργικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με την TAVI είναι η αφαίρεση της πάσχουσας βαλβίδας, ο καθαρισμός του αορτικού δακτυλίου και η ακριβής μέτρηση της διαμέτρου της βαλβίδας, ενώ τα ποσοστά εμφάνισης παραβαλβιδικής διαφυγής και αποκλεισμού του κολποκοιλιακού κόμβου είναι μηδενικά.

Επιπλέον, μειώνεται συντριπτικά ο μετεγχειρητικός πόνος, η ανάγκη παραμονής στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και στο νοσοκομείο, με ταχύτερη επιστροφή του ασθενούς στην εργασία του και διατηρώντας ένα άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα.

Ενδοσκοπική αντιμετώπιση συγγενών καρδιοπαθειών των ενηλίκων

Η πλειονότητα των συγγενών καρδιοπαθειών των ενηλίκων και πιο συχνά η επιδιόρθωση όλων των ειδών της μεσοκολπικής επικοινωνίας μπορούν να πραγματοποιηθούν ενδοσκοπικά, με χειρουργική διάνοιξη των αριστερών και δεξιών καρδιακών κοιλοτήτων, αναλόγως της πάθησης, και επιδιόρθωση της βλάβης, με τρισδιάστατη οπτική που επιτρέπει την βέλτιστη μελέτη στο χώρο, αναγνώριση της παθολογίας και κατάλληλη επιδιόρθωση.

Στην πλειονότητα των επεμβάσεων για συγγενείς καρδιοπάθειες των ενηλίκων η ενδοσκοπική προσέγγιση είναι ίδια με αυτή για τις επεμβάσεις μιτροειδούς βαλβίδας.

Ενδοσκοπική αορτοστεφανιαία παράκαμψη (TECAB)

Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη αποτελεί την πλέον συνηθισμένη και μελετημένη καρδιοχειρουργική επέμβαση και αποτελεί την επέμβαση εκλογής για την πολυαγγειακή στεφανιαία νόσο.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται σε αρκετά κέντρα στον κόσμο η πλήρης ενδοσκοπική αορτοστεφανιαία παράκαμψη, με την λήψη της μίας ή και των δύο έσω θωρακικών αρτηριών. Η τεχνική αυτή δίνει την δυνατότητα παράκαμψης του συνόλου των στεφανιαίων αρτηριών προσφέροντας άριστη οπτική για τα αγγεία στόχους, ενώ λόγω της αποφυγής τοποθέτησης λαβίδας μερικού αποκλεισμού στην ανιούσα αορτή, μειώνονται σε σημαντικό βαθμό τα μετεγχειρητικά νευρολογικά προβλήματα.

Η ενδοσκοπική αορτοστεφανιαία παράκαμψη συνδυάζεται πάντα με την ενδοσκοπική λήψη των φλεβικών μοσχευμάτων καθώς και της κερκιδικής αρτηρίας. Με τον τρόπο αυτό η αορτοστεφανιαία παράκαμψη, με τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα έναντι της ενδαγγειακής επαναιμάτωσης (PCI), έρχεται να κερδίσει ξανά το χαμένο έδαφος της καρδιοχειρουργικής στην στεφανιαία νόσο, ελαχιστοποιώντας το χειρουργικό τραύμα και τις ημέρες παραμονής του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Ενδοσκοπική θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρρυθμία της καρδιάς η οποία απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού και σε πολλές περιπτώσεις  είναι ιδιαίτερα ανθεκτική, τόσο στη φαρμακευτική αγωγή, όσο και στις σύγχρονες ενδαγγειακές προσεγγίσεις, με υψηλά ποσοστά υποτροπής.

Πλέον, είναι εφικτή η ενδοσκοπική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής σε εξαιρετικά υψηλά ποσοστά,  με μακροχρόνια αποτελέσματα και ελάχιστες τομές στο θωρακικό τοίχωμα. Στην Α’ Καρδιοχειρουργική Κλινική του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, αντιμετωπίζονται ενδοσκοπικά όλοι οι ασθενείς για την κολπική μαρμαρυγή,  είτε σε συνδυασμό με  κάποια άλλη χειρουργική πάθηση της καρδιάς, είτε ακόμα και ως περιστατικά που αφορούν αποκλειστικά την θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής.

Ο Δρ. Αντώνιος Πίτσης είναι καρδιοχειρουργός, Διευθυντής Α΄ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, ιδρυτικό μέλος και μόνιμο μέλος του ΔΣ της Εταιρείας Ενδοσκοπικής Καρδιοχειρουργικής (Endoscopic Cardiac Surgeons Club, ecsclub.org)

Φωτογραφία: iStock