Οι ενήλικες που βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες και έχουν ιστορικό ανεμοβλογιάς στην παιδική ηλικία, μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα, προειδοποιούν επιστήμονες από τη Δανία.
Σε μελέτη που πραγματοποίησαν διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος αυξανόταν κατ’ αναλογία με το επίπεδο του στρες που ένιωθαν οι συμμετέχοντες άνδρες και γυναίκες. Ήταν επίσης ανεξάρτητος από το φύλο και την ηλικία.
Όπως γράφουν οι ερευνητές στην ιατρική επιθεώρηση British Journal of Dermatology, είναι καλά γνωστό ότι το ψυχολογικό στρες μπορεί να μειώσει την κυτταρική ανοσία. Το αν όμως αυτό επαρκεί για να ενεργοποιηθεί εκ νέου ο ιός που προκαλεί ανεμοβλογιά (ή ανεμευλογιά) αλλά και έρπη ζωστήρα, παρέμενε έως τώρα ασαφές.
Ο έρπητας ζωστήρας είναι μία συχνή, ιογενής λοίμωξης. Προκαλεί μεγάλο, επώδυνο δερματικό εξάνθημα με φλύκταινες. Το εξάνθημα συνήθως αναπτύσσεται στην μία πλευρά του σώματος, συχνά στον κορμό ή στο πρόσωπο, κοντά στο μάτι.
Η αιτία του είναι ο ιός που προκαλεί ανεμοβλογιά στα παιδιά. Μετά την εκδήλωσή της, ο ιός παραμένει σε λανθάνουσα (ανενεργή) κατάσταση στο σώμα και μπορεί να ενεργοποιηθεί εκ νέου πολλές δεκαετίες αργότερα.
Οι επιστήμονες πίστευαν έως σήμερα ότι αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως:
- Στους ηλικιωμένους
- Τους ασθενείς με καρκίνο
- Όσους λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
- Τους ασθενείς με HIV/AIDS λοίμωξη
Η νέα μελέτη, όμως, υποδηλώνει ότι μπορεί να ενεργοποιηθεί και σε νέους και υγιείς, λόγω του έντονου στρες.
Τα συμπτώματα
Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, ο ιός της ανεμοβλογιάς εισέρχεται στο σώμα από το αναπνευστικό σύστημα. Έπειτα από 11-13 ημέρες προκαλεί δερματικά εξανθήματα, καθώς και συστηματικές εκδηλώσεις.
Όταν υποχωρήσει αυτή η πρώτη λοίμωξη, ο ιός μετακινείται στους νευρικούς ιστούς κοντά στο νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο, όπου παραμένει αδρανής. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που ο ιός ενεργοποιείται ξανά. Όταν συμβεί αυτό, κινείται κατά μήκος των νευρικών ιστών και φθάνει στο δέρμα, όπου προκαλεί έρπητα ζωστήρα. Αυτό συνήθως συμβαίνει μόνο μία φορά στη ζωή, αν και δεν αποκλείεται να συμβεί περισσότερες.
Ο έρπης ζωστήρ εκδηλώνεται συνήθως με φυσαλίδες που περιέχουν υγρό. Οι φυσαλίδες δημιουργούν μία ζώνη ή λωρίδα σε μικρή περιοχή της μίας πλευράς του προσώπου ή του σώματος, κατά μήκος ενός νευροτομίου (αισθητικού νεύρου). Συνυπάρχει επίσης ερυθρότητα.
Αργότερα οι φυσαλίδες σπάνε και δημιουργείται κρούστα. Η επούλωση διαρκεί λίγες εβδομάδες.
Το δερματικό εξάνθημα προκαλεί έντονο κνησμό και πόνο στον ασθενή. Επιπλέον, ο έρπης ζωστήρ προκαλεί στα αρχικά στάδιά του:
- Πυρετό
- Ρίγη
- Πονοκέφαλο
Ο ασθενής νιώθει ακόμα κόπωση, έχει πρησμένους λεμφαδένες και στομαχικά ενοχλήματα. Η ένταση αυτών των συμπτωμάτων κυμαίνεται από ήπια έως πολύ σοβαρή.
Η νέα μελέτη
Στη νέα μελέτη εντάχθηκαν 77.310 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 40 ετών και άνω. Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν επί τέσσερα χρόνια, κατά μέσον όρο. Στο μεσοδιάστημα, καταγράφηκαν 1.686 περιπτώσεις έρπητα ζωστήρα.
Όσοι από τους εθελοντές είχαν το εντονότερο στρες, διέτρεχαν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν έρπη ζωστήρα.
Το στρες των εθελοντών αξιολογήθηκε βάσει βαθμολογίας που τους δόθηκε σε ειδική κλίμακα (Cohen’s Perceived Stress Scale – PSS). Στην κλίμακα αυτή το στρες βαθμολογείται από 0 έως 40, αναλόγως με το πώς εκλαμβάνει κάθε άτομο τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του.
Η κλίμακα PSS oυσιαστικά καταγράφει το χρόνιο στρες, το οποίο εκδηλώνεται όταν οι απαιτήσεις της ζωής υπερβαίνουν την ικανότητά του ατόμου να ανταπεξέρχονται σε αυτές.
Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι ψυχολογικό στρες αποτελεί έναν δυνητικά τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για έρπη ζωστήρα, στις ηλικίες άνω των 40 ετών.
Κίνδυνος επιπλοκών
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα έχει μεγάλη σημασία, διότι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται πόνος που επιμένει μετά την υποχώρηση του εξανθήματος. Ο πόνος αυτός είναι χρόνιος, λέγεται μεθερπητική νευραλγία και προσβάλλει έναν στους πέντε πάσχοντες από έρπητα ζωστήρα.
Η θεραπεία είναι φαρμακευτική. Χορηγούνται αντιικά σκευάσματα, τα οποία είναι αποτελεσματικότερα αν ληφθούν 24-72 ώρες μετά την ανάπτυξη του εξανθήματος. Στον ασθενή χορηγούνται επίσης αναλγητικά για την αντιμετώπιση του πόνου, ο οποίος μερικές φορές είναι ανυπόφορος.
Μερικοί ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στις συνηθισμένες θεραπείες πόνου και μπορεί να χρειαστεί να παραπεμφθούν σε ειδικό ιατρό διαχείρισης πόνου.
Φωτογραφία: iStock