Ερυθηματώδης λύκος: Πέτυχαν πλήρη ύφεση της νόσου με θεραπεία για τον… καρκίνο!

Πέντε νεαροί ασθενείς που πάσχουν από σοβαρό συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι στον κόσμο που μπήκαν σε πλήρη ύφεση, έπειτα από μία εξελιγμένη θεραπεία η οποία χρησιμοποιεί γενετικά τροποποιημένα κύτταρα.

Πρόκειται για τέσσερις γυναίκες και έναν άνδρα, ηλικίας 18 έως 24 ετών. Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε εγχύσεις τροποποιημένων ανοσοποιητικών κυττάρων για να αντιμετωπιστεί η ασθένειά τους. Ο λύκος είναι μία αυτοάνοση ασθένεια που μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή βλάβες:

• Στην καρδιά
• Στους πνεύμονες
• Στον εγκέφαλο
• Στους νεφρούς

Η θεραπεία οδήγησε τον λύκο σε ύφεση και στους πέντε ασθενείς, με αποτέλεσμα να έχουν διακόψει τη φαρμακευτική αγωγή τους εδώ και 3 έως 17 μήνες. Οι γιατροί τους εκτιμούν ότι τα αποτελέσματα της θεραπείας εγείρουν ελπίδες για καλύτερη αντιμετώπιση και άλλων αυτοάνοσων παθήσεων, όπως:

• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας)

Τι είναι ο λύκος

Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στους υγιείς ιστούς του σώματος. Η ακριβής αιτία του δεν είναι γνωστή. Οι ειδικοί πιστεύουν όμως ότι μπορεί να πυροδοτηθεί από:

• Ιογενείς λοιμώξεις
• Ορισμένα φάρμακα
• Αλλαγές στον οργανισμό κατά την εφηβεία και την εμμηνόπαυση

Ο λύκος προσβάλλει περίπου 1 άνθρωπο στους 1.000, με την συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων να είναι γυναίκες. Η διάγνωσή του δεν είναι εύκολη. Τα συμπτώματά του παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις, ενώ μοιάζουν με εκείνα πολλών άλλων ασθενειών.

Σε πολλούς ασθενείς ο λύκος είναι ήπιος. Σε άλλους όμως προκαλεί ακραία κόπωση, βλάβες σε ζωτικά όργανα και έντονους πόνους σε μυς και αρθρώσεις. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματά του είναι εξάνθημα στη μύτη και στα μάγουλα.

Η νέα θεραπεία

Τη νέα θεραπεία δοκίμασαν στους πέντε ασθενείς γιατροί από τη Γερμανία, όταν διαπίστωσαν πως οι υπάρχουσες μέθοδοι δεν βελτίωναν τα συμπτώματά τους. Η θεραπεία χρησιμοποιεί T-λεμφοκύτταρα που φέρουν χιμαιρικό υποδοχέα αντιγόνου (CAR T-λεμφοκύτταρα).

Τα Τ-λεμφοκύτταρα είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα CAR Τ-λεμφοκύτταρα είναι γενετικά τροποποιημένες μορφές τους. Συλλέγονται από το αίμα του ασθενούς και τροποποιούνται γενετικά, ώστε όταν εγχυθούν πίσω στο σώμα του, να επιτεθούν σε άλλους στόχους.

Τα CAR T-λεμφοκύτταρα χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως η λευχαιμία.

Στους ασθενείς με τον λύκο, τα κύτταρα τροποποιήθηκαν ώστε να επιτεθούν σε ένα άλλο είδος ανοσοποιητικών κυττάρων, τα Β-κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά είναι σημαντικά για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Ωστόσο ο λύκος τα κάνει να παράγουν αυτοαντισώματα, τα οποία επιτίθενται στους υγιείς ιστούς και όργανα.

Όπως γράφουν οι ερευνητές στην ιατρική επιθεώρηση Nature Medicine, η θεραπεία εξάλειψε τα ελαττωματικά Β-κύτταρα των ασθενών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί «δραματικά» η κατάστασή τους.

Τα αποτελέσματα

Ο λύκος προκαλούσε και στους πέντε ασθενείς βλάβες σε ζωτικά όργανα. Μετά τη θεραπεία, όμως, τα σοβαρά συμπτώματά τους εξαφανίστηκαν πλήρως. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονταν:

• Αρθρίτιδα
• Κόπωση
• Ίνωση στις βαλβίδες της καρδιάς
• Φλεγμονή στους πνεύμονες

Εξετάσεις αίματος έδειξαν ότι τα Β-κύτταρα των ασθενών είχαν ξαναγίνει υγιή  τέσσερις μήνες μετά τη θεραπεία. Αυτό σημαίνει πως επιτελούσαν τις φυσιολογικές λειτουργίες τους, χωρίς να παράγουν πλέον παθολογικά αυτοαντισώματα. Το αποτέλεσμα ήταν να πάψουν οι ασθενείς να έχουν ενδείξεις της νόσου.

Οι γιατροί σημειώνουν στο άρθρο τους πως είναι σαν να προκάλεσε η θεραπεία με τα CAR T-λεμφοκύτταρα «επανεκκίνηση του ανοσοποιητικού συστήματός τους».

«Είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτά τα αποτελέσματα», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Georg Schett, καθηγητής Ρευματολογίας στο Πανεπιστήμιο Φρίντριχ Αλεξάντερ, στο Έρλανγκεν-Νύρεμπεργκ. «Αρκετές άλλες αυτοάνοσες παθήσεις εξαρτώνται από τα Β-κύτταρα και παράγουν αυτοαντισώματα. Είναι πιθανό να ανταποκρίνονται σε αυτές στη θεραπεία με τα τροποποιημένα κύτταρα. Τέτοιες παθήσεις είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η μυοσίτιδα και η συστηματική σκλήρυνση. Ωστόσο και νόσοι, όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε αυτήν».

Φωτογραφία: iStock