Τα φάρμακα μπορεί να είναι σωτήρια για τους πάσχοντες από οξέα ή χρόνια προβλήματα υγείας. Μερικές φορές ωστόσο έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες ή αλληλεπιδράσεις που διαταράσσουν την ισορροπία και αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης.
Αυτό μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους, καθώς μερικά προκαλούν:
- Θόλωμα της όρασης
- Ίλιγγο
- Ζάλη που οφείλεται σε χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Υπνηλία
- Ντελίριο
- Διαταραχή της εγρήγορσης ή της κρίσης
Ορισμένα άλλα μπορεί επίσης να επηρεάσουν το έσω ους (βαθιά στο αυτί), προκαλώντας παροδική ή μόνιμη διαταραχή της ισορροπίας.
Όπως εξηγούν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, μερικές φορές η ισορροπία δεν επηρεάζεται από ένα μεμονωμένο φάρμακο, αλλά από το ότι ένας άνθρωπος παίρνει πάρα πολλά.
Μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 έδειξε ότι στις ΗΠΑ το σχεδόν 33% των ατόμων ηλικίας 45-64 ετών παίρνουν τρία ή περισσότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα κάθε μήνα. Το ίδιο και τα δύο τρίτα των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών. Επιπλέον, το 15% των ατόμων 45-64 ετών και το 39% στις ηλικίες πάνω από 65 παίρνουν πέντε ή περισσότερα φάρμακα.
Η ταυτόχρονη λήψη πολλών φαρμάκων μπορεί να αυξήσει τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών, λένε οι ειδικοί. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί σε άτομα κάθε ηλικίας. Ωστόσο οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι, επειδή καθώς μεγαλώνουμε αλλάζει ο τρόπος απορρόφησης των φαρμάκων από τον οργανισμό.
Ποια φάρμακα πλήττουν την ισορροπία
Παρότι, όμως, μερικά φάρμακα μπορεί να πλήξουν την ισορροπία, συχνά είναι αδύνατο να τα αποφύγουμε. Ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2016 στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Internal Medicine, αποκάλυψε πόσο συχνά εμπλέκονται τα φάρμακα σε πτώσεις που οδηγούν σε κάταγμα ισχίου, ώμου ή καρπού.
Η ανάλυση είχε βασιστεί στους ιατρικούς φακέλους 168.133 ασθενών. Όπως έδειξε, τα τρία τέταρτα των ασθενών είχαν λάβει πριν πέσουν τουλάχιστον ένα φάρμακο που επηρεάζει την ισορροπία ή μειώνει την οστική πυκνότητα. Ωστόσο μόνο το 7% αυτών των ασθενών σταμάτησαν το εν λόγω φάρμακο μετά το κάταγμα.
Μερικά από τα φάρμακα που συσχετίστηκαν με προβλήματα στην ισορροπία και αυξημένο κίνδυνο πτώσης ήταν τα εξής:
- Αντικαταθλιπτικά, όπως τα SSRIs και τα SNRIs
- Αγχολυτικά, όπως οι βενζοδιαζεπίνες
- Αντιχολινεργικά / αντισπασμωδικά (χρησιμοποιούνται για τις κράμπες στο στομάχι)
- Αντισταμινικά (για τις αλλεργίες)
- Φάρμακα για την πίεση (π.χ. άλφα-αποκλειστές, κεντρικώς δρώντα αντιυπερτασικά, ανταγωνιστές της αγγειοτασίνης, βήτα-αναστολείς). Στα φάρμακα αυτά συμπεριλαμβάνονται ακόμα και οφθαλμικά κολλύρια που μπορεί να μειώσουν την αρτηριακή πίεση ως ανεπιθύμητη ενέργεια.
- Αντιδιαβητικά, όπως η ινσουλίνη, η γλιπιζίδη, η γλιβενκλαμίδη
- Φάρμακα για την καρδιά, όπως τα αντιαρρυθμικά, τα νιτρώδη και άλλα αγγειοδιασταλτικά, η διγοξίνη
- Παυσίπονα, όπως τα οπιοειδή και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
- Υπνωτικά και ηρεμιστικά
Τι να κάνετε
Οι ειδικοί του Χάρβαρντ συνιστούν να περιορίζετε την λήψη φαρμάκων σε όσα σας έχει συστήσει ο γιατρός. Καλό είναι επίσης να συζητάτε μαζί του το ενδεχόμενο να επηρεάσουν τα φάρμακά σας την ισορροπία σας, ιδίως εάν έχετε ηλικία άνω των 65 ετών ή παρουσιάσετε ύποπτα συμπτώματα (π.χ. θολή όραση).