Fitness στο φεγγάρι: Αναπτύσσουν πολυόργανο γυμναστικής για αστροναύτες

Ένα εξειδικευμένο μηχάνημα με το οποίο θα μπορούν να κάνουν γυμναστική οι αστροναύτες που σε λίγα χρόνια θα ζουν στο Διάστημα, αναπτύσσουν επιστήμονες στην Ευρώπη.

Το νέο όργανο έχει την ονομασία E4D. Διαθέτει πτυσσόμενες επεκτάσεις που παρέχουν τη δυνατότητα για ποικιλία ασκήσεων. Όπως έχει συμβεί με αναρίθμητες άλλες τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν για το διάστημα και χρησιμοποιούμε εμείς σήμερα (π.χ. δραπανοκατσάβιδα, βέλκρο, λέιζερ LASIK για τη μυωπία κ.λπ.), έτσι κι αυτό θα κυκλοφορήσει και στη Γη.

Το μηχάνημα αναπτύσσεται για τους αστροναύτες που σε λίγα χρόνια θα ζουν και θα εργάζονται στον Διαστημικό Σταθμό Gateway σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.

«Η άσκηση στο Διάστημα εξελίσσεται. Οι φυσιοθεραπευτές και ειδικοί γυμναστές που καθοδηγούν τους αστροναύτες, εμπλουτίζουν διαρκώς τις γνώσεις τους με όσα μαθαίνουμε από το Διάστημα. Και η γνώση αυτή περνάει στη γυμναστική και στην Ιατρική της Αποκατάστασης στη Γη», λέει στο Πρακτορείο FM ο κ. Αδριανός Γολέμης,  γιατρός των αστροναυτών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και πρώτος Έλληνας επιτυχών στην ευρωπαϊκή επιλογή νέων αστροναυτών.

Όπως εξηγεί, το όργανο γυμναστικής E4D μπορεί να κάνει τη διαφορά στην υγεία των ανθρώπων στη Γη και τη Σελήνη. «Τα πλεονεκτήματά του είναι πως σε μικρό χώρο, μπορεί με τις πτυσσόμενες επεκτάσεις του να παρέχει τη δυνατότητα για πολλές διαφορετικές ασκήσεις γυμναστικής», αναφέρει.

Για πρώτη φορά μπορεί κάποιος να κάνει στο ίδιο μηχάνημα κωπηλασία και έλξη σχοινιών. Μπορεί επίσης να γυμνάσει όλες τις μυϊκές ομάδες «που είναι σε κίνδυνο από τις συνθήκες που επικρατούν στον διαστημικό χώρο», εξήγησε ο κ. Γολέμης.

Ωφελούμαστε όλοι

Το E4D αποτελεί επίσης κλασσικό παράδειγμα για τα οικονομικά οφέλη της ανθρώπινης παρουσίας στο Διάστημα. Και αυτό διότι παράγεται από μία σχετικά μικρή δανέζικη εταιρεία, την DAC, που κέρδισε με ανοιχτούς όρους τον ανταγωνισμό για να το φτιάξει.

«Η εταιρεία ξεκίνησε με μικρά ωφέλιμα φορτία στον χώρο της άσκησης και της Διαστημικής Ιατρικής, την εποχή του διαστημικού λεωφορείου και του παλαιότερου σταθμού Μιρ. Πλέον διαχειρίζεται συμβόλαια αρκετών εκατομμυρίων ευρώ για να αναπτύξει τέτοια καινοτόμα τεχνολογία στο νέο ταξίδι της ανθρωπότητας προς τη Σελήνη. Το σημαντικό, όμως, είναι πως κάθε τεχνολογικό επίτευγμα εμπορευματοποιείται και εφαρμόζεται στη Γη. Έτσι ωφελούμαστε όλοι μας. Ίσως σε λίγα χρόνια να ασκούμαστε κι εμείς στο σπίτι μας με ένα πτυσσόμενο πολυδύναμο όργανο, προερχόμενο από το E4D», σημείωσε ο κ. Γολέμης.

Νέα γνώση για την υγεία από το Διάστημα

Από το έτος 2000, η ανθρωπότητα έχει μόνιμη παρουσία στο Διάστημα με τα εναλλασσόμενα πληρώματα αστροναυτών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Κύριος στόχος των αστροναυτών είναι η έρευνα. Τα πράγματα, όμως, ποτέ δεν είναι απλά, όταν το ανθρώπινο σώμα βρίσκεται σε συνθήκες μειωμένης βαρύτητας.

«Σε τροχιά γύρω από τη Γη ανακαλύπτουμε διαρκώς νέα γνώση. Το Διάστημα αποτελεί το μοναδικό μέρος όπου μπορούμε να μελετήσουμε χωρίς την επίδραση της βαρύτητας την Ιατρική, τη Φυσική, τη Χημεία, την Επιστήμη Υλικών, τη Βιολογία και άλλες επιστήμες», ανέφερε ο κ. Γολέμης.

Οι αστροναύτες σε τροχιά βρίσκονται σε μια διαρκή «ελεύθερη πτώση». Ακόμα και από τον τρόπο διαβίωσης και το τι πρέπει να προσέχουν εξάγεται πολύτιμη γνώση για τη βελτίωση της καθημερινής ζωής στη Γη.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η συντήρηση της μυϊκής μάζας των αστροναυτών σε μακροχρόνιες αποστολές. «Γνωρίζουμε από τις πρώτες δεκαετίες της εξερεύνησης του Διαστήματος πως το ανθρώπινο μυοσκελετικό σύστημα ατροφεί. Αυτό παρατηρείται κυρίως στους μυς της ράχης και των κάτω άκρων, διότι δεν χρησιμοποιούνται καθόλου. Αυτό το πρόβλημα θα είναι σημαντικότερο για πληρώματα σε μακροχρόνιες αποστολές στην επιφάνεια της Σελήνης και στο απώτερο μέλλον σε ταξίδια προς τον πλανήτη Άρη», είπε

Εάν δεν ληφθούν μέτρα, η αναμενόμενη απώλεια μυϊκής μάζας στους αστροναύτες  μπορεί να φτάσει το 50% σε συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες. Ενδεικτικό είναι πως η περίμετρος της γαστροκνημίας μειώνεται κατά 10-30% στις μακροχρόνιες αποστολές.

Συστηματική γυμναστική χωρίς βαρύτητα

Για να αποτραπεί το ενδεχόμενο αυτό, οι αστροναύτες ασκούνται στο Διάστημα 1,5 έως 2 ώρες, πέντε φορές την εβδομάδα. Ήδη έχουν αναπτυχθεί τρία όργανα γυμναστικής που δοκιμάζονται χρόνια και αποτελούν αντίβαρο στην επίδραση της έλλειψης βαρύτητας:

• Ένας διάδρομος που λέγεται T2 και στον οποίο οι αστροναύτες δένονται για να μπορέσουν να τρέξουν. Η αντίσταση της περίδεσης αυτής προσομοιάζει το 60% του βάρους τους στη Γη.
• Το στατικό ποδήλατο CEVIS
• Το μηχάνημα ARED, με το οποίο οι αστροναύτες ασκούν τους μυς τους χρησιμοποιώντας τους κόντρα στην αντίστασή του

«Αυτού του είδους τα μαθήματα έχουν εφαρμογή και σε πολλές τεχνολογίες στην επιφάνεια της Γης», συμπλήρωσε ο Έλληνας ιατρός. Και εξέφρασε τη βεβαιότητα πως θα βλέπουμε διαρκώς τους καρπούς της εξέλιξης της διαστημικής έρευνας «στις ζωές μας σήμερα αλλά και στο μέλλον».

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτογραφία: iStock