Φλεβική νόσος: Τι επιβάλλεται να ξέρετε για κιρσούς και θρομβοφλεβίτιδα στα πόδια

Μιχάλης Θερμόπουλος
06 Μαρτίου 2022 | 09:00

Οι φλέβες είναι δομές με λεπτά τοιχώματα μέσα στις οποίες ένα σύνολο βαλβίδων κρατά το αίμα στο σώμα να ρέει προς μία κατεύθυνση. Η καρδιά αντλεί αίμα πλούσιο σε οξυγόνο στους ιστούς του σώματος μέσω αρτηριών με παχύτερα τοιχώματα. Οι φλέβες επιστρέφουν αυτό το αίμα στην καρδιά.

Οι φλέβες που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος ονομάζονται επιφανειακές φλέβες και οι φλέβες που βρίσκονται στους μύες των χεριών και των ποδιών ονομάζονται βαθιές φλέβες.

Τυχόν κατεστραμμένα τοιχώματα των φλεβών εμποδίζουν το κυκλοφορικό σύστημα, επιτρέποντας στο αίμα να συσσωρεύεται σε κάποια σημεία, ή και να ρέει με ανάδρομο (προς τα πίσω) τρόπο όταν οι μύες χαλαρώνουν. Αυτό δημιουργεί μια ασυνήθιστα υψηλή πίεση στις φλέβες. Αυτή η κατάσταση προκαλεί περαιτέρω τέντωμα και συστροφή των φλεβών, αυξημένο οίδημα, μεγαλύτερη ανικανότητα της βαλβίδας, αργή ροή αίματος και πιθανό σχηματισμό θρόμβων αίματος. Τελικά, αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες διαταραχές γνωστές ως φλεβική νόσος.

Η φλεβική νόσος είναι αρκετά συχνή. Για παράδειγμα περίπου το 15% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών επηρεάζεται από κιρσούς, οι οποίοι γενικά δεν αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την υγεία. Ωστόσο, η θρομβοφλεβίτιδα μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρή, ακόμη και απειλητική για τη ζωή, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο.

Κιρσοί

Οι κιρσοί είναι στριμμένες, διογκωμένες φλέβες κοντά στην επιφάνεια του δέρματος και εμφανίζονται όταν οι αδύναμες ή ελαττωματικές βαλβίδες επιτρέπουν στο αίμα να ρέει προς τα πίσω ή να λιμνάζει μέσα στη φλέβα. Η χρόνια απόφραξη των φλεβών μπορεί επίσης να προκαλέσει κιρσούς, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να εντοπιστεί κάποια υποκείμενη ανωμαλία. Οι κιρσοί είναι αρκετά συχνοί γενικώς, αλλά οι γυναίκες προσβάλλονται δύο φορές πιο συχνά από τους άνδρες. Οι κιρσοί συνήθως εμφανίζονται στα πόδια. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν στον πρωκτό, όπου είναι γνωστές ως αιμορροΐδες. Οι κιρσοί δεν αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, αλλά μπορούν να εξαλειφθούν για αισθητικούς λόγους, ή εάν προκαλούν ενόχληση.

Επιφανειακή θρομβοφλεβίτιδα

Η θρομβοφλεβίτιδα είναι η φλεγμονή μιας φλέβας (συνήθως σε ένα άκρο, ειδικά σε ένα από τα πόδια) που εμφανίζεται ως απόκριση σε θρόμβο αίματος στο αγγείο. Όταν εμφανίζεται σε μια φλέβα κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, είναι γνωστή ως επιφανειακή θρομβοφλεβίτιδα, μια μικρή διαταραχή που συνήθως αναγνωρίζεται από μια κόκκινη, τρυφερή φλέβα.

Εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδα

Η εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδα (που επηρεάζει τις μεγαλύτερες φλέβες πιο κάτω από την επιφάνεια του δέρματος) είναι πιο σοβαρή. Μπορεί να προκαλέσει λιγότερο έντονα συμπτώματα στην αρχή (οι μισές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματικές), αλλά ενέχει τον κίνδυνο πνευμονικής εμβολής (όταν ο θρόμβος αποκολλάται από το σημείο προέλευσής του και ταξιδεύει στον πνεύμονα) και χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας (μειωμένη εκροή αίματος μέσω των φλεβών) με αποτέλεσμα δερματίτιδα, αυξημένη μελάγχρωση και πρήξιμο του δέρματος.

Φλεβική νόσος: Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της φλεβικής νόσου περιλαμβάνουν:

Κιρσοί

διευρυμένες, διογκωμένες, συστάδες μωβ φλεβών με κόμπους
οίδημα (πρήξιμο στα πόδια)
πόνος ή αίσθημα βάρους στα πόδια
φαγούρα στο δέρμα πάνω από τις προσβεβλημένες φλέβες
αποχρωματισμός του δέρματος και έλκη στην έσω όψη των αστραγάλων (σε προχωρημένες περιπτώσεις)

Επιφανειακή θρομβοφλεβίτιδα

κόκκινη, διογκωμένη, φλέβα σαν κορδόνι
τοπικό οίδημα
πόνος
ευαισθησία στο σημείο

Εν τω βάθει φλεβική θρομβοφλεβίτιδα

γενικευμένο οίδημα, ζεστασιά και ερυθρότητα στο προσβεβλημένο άκρο
διάταση των επιφανειακών φλεβών
γαλαζωπό χρώμα δέρματος στα άκρα ή στα δάχτυλα των ποδιών (κυάνωση)
πυρετός και ρίγη (σπανίως)

Φλεβική νόσος: Αιτίες

Οι αιτίες της φλεβικής νόσου ποικίλλουν, αλλά μπορεί να οφείλεται σε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους παράγοντες:

Στασιμότητα της ροής του αίματος λόγω ακινησίας

Αυτό είναι σύνηθες μεταξύ κατάκοιτων ασθενών (όπως καρδιοπαθείς και εκείνοι που έχουν υποβληθεί σε οποιονδήποτε τύπο μείζονος ή ορθοπεδικής χειρουργικής επέμβασης, ειδικά του ισχίου ή του γόνατος) και σε υγιή άτομα που κάθονται ή ξαπλώνουν ακίνητοι για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. μεγάλο ταξίδι)

Τραυματισμός αιμοφόρων αγγείων

Προκαλείται από τραύμα, ενδοφλέβιους καθετήρες ή βελόνες, χημειοθεραπευτικούς παράγοντες ή μολυσματικούς οργανισμούς

Καταστάσεις που αυξάνουν την τάση πήξης του αίματος

Παράδειγμα είναι η οικογενής ανεπάρκεια σε αντιθρομβωτικούς παράγοντες, ή διαταραχές όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος.

Εγκυμοσύνη και κιρσοί

Συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο επιφανειακής θρομβοφλεβίτιδας

Εν τω βάθει φλεβική θρομβοφλεβίτιδα

Σχετίζεται με έναν αριθμό διαφορετικών καρκίνων

Φλεβική νόσος: Θεραπευτική αγωγή

Ανυψωμένα πόδια: Προσπαθήστε να ξαπλώνετε με τα πόδια σας 10-15 εκατοστά ανυψωμένα για να βοηθήσετε την κυκλοφορία του αίματος τη νύχτα.
Αποφύγετε το ξύσιμο του δέρματος (φαγούρα) πάνω στους κιρσούς, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει έλκος ή αιμορραγία.
Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει ειδικές ελαστικές κάλτσες για να αποτρέψει τη συγκέντρωση αίματος στις φλέβες.

Οι χειρουργικές επιλογές για τη θεραπεία των κιρσών περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Σκληροθεραπεία: Είναι μια επιλογή για τους επιφανειακούς κιρσούς. Ο γιατρός εγχέει σε μικρού και μεσαίου μεγέθους κιρσούς ένα διάλυμα που προκαλεί ουλές σε αυτές τις φλέβες. Η διαδικασία κλείνει τις φλέβες, αναγκάζοντας το αίμα σας να επαναδρομολογηθεί σε πιο υγιή αιμοφόρα αγγεία.
Θεραπεία με λέιζερ: Μαζί με άλλες εξελισσόμενες τεχνολογίες είναι από τις πιο σύγχρονες επιλογές.
Χειρουργική απολίνωση (δέσιμο) και αφαίρεση (απογύμνωση) της κιρσοκήλης: Είναι η οριστική θεραπεία σε σοβαρές περιπτώσεις. Άλλες φλέβες αντισταθμίζουν τη ροή του αίματος.

Η μη χειρουργική φροντίδα για θρομβοφλεβίτιδα μπορεί να περιλαμβάνει:

Σε περίπτωση επιφανειακής θρομβοφλεβίτιδας ο γιατρός σας θα σας συστήσει να είστε όρθιοι και δραστήριοι. Θα πρέπει επίσης να κάνετε συχνά φυσική εξέταση για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει δημιουργηθεί κάποιος θρόμβος αίματος.
Οι ασθενείς με εν τω βάθει φλεβική θρομβοφλεβίτιδα μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία. Η ανάπαυση στο κρεβάτι και η ανύψωση του προσβεβλημένου άκρου είναι απαραίτητα. Ο γιατρός θα συνταγογραφήσει συνήθως ένα αντιπηκτικό φάρμακο, συνήθως ηπαρίνη, που θα χορηγείται ενδοφλεβίως για 7-10 ημέρες. Σε περίπτωση μη νοσηλείας στους ασθενείς χορηγούνται αντιπηκτικά χάπια.
Φάρμακα για τη διάλυση των θρόμβων, όπως ουροκινάση, ή ενεργοποιητής ιστικού πλασμινογόνου, μπορούν να χορηγηθούν για την επίλυση της κατάστασης.
Μπορούν να συνταγογραφηθούν ειδικές ελαστικές κάλτσες για την ενίσχυση της κυκλοφορίας στα κάτω άκρα.
Ο γιατρός μπορεί να εμφυτεύσει ένα μικρό φίλτρο στην κύρια φλέβα της κοιλιάς σας για να αποτρέψει τυχόν θρόμβους από στα πόδια να φτάσουν στον πνεύμονα.