Ο καρκίνος ανιχνεύεται ολοένα συχνότερα σε νέους ανθρώπους, γεγονός που πιθανώς σχετίζεται με επιβλαβή βακτήρια στο έντερο και με τη χρόνια φλεγμονή που επιφέρει η ανθυγιεινή, δυτικού τύπου διατροφή, δείχνουν νέες μελέτες.
Μία από αυτές έδειξε ότι τα κρούσματά του στη Βρετανία αυξάνονται τις τελευταίες δεκαετίες με διπλάσιο ρυθμό στις ηλικίες κάτω των 50 ετών απ’ ό,τι στους ηλικιωμένους. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει εκείνα προγενέστερων μελετών σε όλο τον κόσμο.
Εκτός από την ανθυγιεινή διατροφή, σε αυτή την ανησυχητική τάση παίζουν ρόλο και άλλες κακές συνήθειες του σύγχρονου τρόπου ζωής, εκτιμούν οι ειδικοί.
Τα κρούσματα καρκίνου στις ηλικίες 25-50 ετών έχουν αυξηθεί κατά 24% από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, αναφέρει ο οργανισμός Cancer Research UK. Έχουν επίσης αυξηθεί κατά 16% στις ηλικίες κάτω των 25 ετών. Σε αντιδιαστολή αυτών, στις ηλικίες άνω των 75 ετών έχουν αυξηθεί μόνο 10% παρότι αυξάνονται με ταχύ ρυθμό οι υπερήλικες.
Τα νέα ευρήματα παρουσιάσθηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO 2024) που διεξάγεται στο Σικάγο. Όπως είπε ο καθηγητής Charles Swanton, ιατρικός διευθυντής του οργανισμού, ο αριθμός των νέων κρουσμάτων καρκίνου στη Βρετανία στις ηλικίες 25-50 ετών έχει αυξηθεί από 132,9 ανά 100.000 άτομα το 1995 σε 164,6 ανά 100.000 το 2019.
Αντίστοιχα, ο καρκίνος προκαλεί πλέον 19,2 κρούσματα ανά 100.000 άτομα στις ηλικίες κάτω των 25 ετών. Το 1995, όμως, προκαλούσε 16,6 ανά 100.000 άτομα.
Οι πιθανές αιτίες
«Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούμε σαφή αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου στους νεαρούς ενήλικες», είπε στο συνέδριο. «Τους βλέπουμε στους κλινικές μας και μας προβληματίζει το γεγονός ότι έχουμε μερικές εξηγήσεις, αλλά όχι την πλήρη εικόνα».
Η υιοθέτηση της δυτικού τύπου διατροφής τα τελευταία 30-40 χρόνια έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στο όλο θέμα, είπε. Ρόλο πιστεύεται πως παίζει και η παχυσαρκία, τα ποσοστά της οποίας υπερδιπλασιάστηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Στην παχυσαρκία συμβάλλει επίσης η καθιστική ζωή, που επίσης τείνει να γίνει ο κανόνας.
Επομένως, ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό με μέτρα όπως η αποφυγή του κόκκινου κρέατος, του καπνίσματος και της παχυσαρκίας. Ωστόσο οι παράμετροι αυτοί δεν μπορούν να εξηγήσουν εξ ολοκλήρου τα αυξημένα κρούσματα.
«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μας ανησυχεί ιδιαιτέρως», τόνισε. «Η ανάπτυξή του είναι η απόδειξη ότι υπάρχουν και άλλοι συμβάλλοντες παράγοντες τους οποίους δεν γνωρίζουμε ή δεν κατανοούμε πλήρως».
Ο Dr. Swanton εκτιμά ότι η μεγάλη αλλαγή της διατροφής τις τελευταίες δεκαετίες, άλλαξε το μικροβίωμα του εντέρου. Μπορεί επίσης κάτι να έχει επηρεάσει την ακεραιότητα του εσωτερικού τοιχώματος του εντέρου. «Μελέτες έχουν δείξει πως μπορεί να παίζουν ρόλο παράγοντες που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Ή ακόμα και τα μικροπλαστικά των τροφίμων και άλλοι ρύποι», είπε.
Το μικροβίωμα του εντέρου
Όντως στο συνέδριο παρουσιάσθηκε νέα μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο. Όπως έδειξε, η απώλεια της ισορροπίας των βακτηρίων στο έντερο και η αύξηση της φλεγμονής που προκαλεί μια διατροφή πλούσια σε ζάχαρη, προκαλεί «επιταχυμένη γήρανση» στο παχύ έντερο.
Αυτό έχει ως συνέπεια να αναπτύσσεται καρκίνος σε νεαρά άτομα, που έχουν κύτταρα στο έντερό τους γερασμένα κατά 15 χρόνια από την αληθινή ηλικία τους.
Η πρόωρη γήρανση των κυττάρων του εντέρου σχετίζεται με την κατανάλωση πρόχειρων και επεξεργασμένων τροφίμων, λένε οι ειδικοί.
Η διαταραχή στο μικροβίωμα πιθανώς εξηγεί γιατί ανιχνεύεται καρκίνος του παχέος εντέρου και σε άτομα που δεν πάσχουν από παχυσαρκία, είπε ο Dr Shivan Sivakumar, αναπληρωτής καθηγητής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ.
Οι επιστήμονες πιστεύουν πως η υπερκατανάλωση των υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων διαταράσσει τα επίπεδα των ωφέλιμων βακτηρίων του εντέρου. Τα βακτήρια αυτά ενισχύουν το ανοσοποιητικό και το βοηθούν να μας προστατεύσει από λοιμώξεις και αρρώστιες.
Παγκόσμιο φαινόμενο
Η αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στις ηλικίες κάτω των 50 ετών αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Ο καρκίνος προσβάλλει πλέον κατά 79% περισσότερους νέους απ’ ό,τι πριν από τρεις δεκαετίες.
Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των κρουσμάτων στις ηλικίες κάτω των 50 ετών ανήλθε παγκοσμίως σε 3,26 εκατομμύρια το 2019. Το 1990 όμως ήταν 1,82 εκατομμύρια.
Αντίστοιχα, ο αριθμός των θανάτων στην ίδια ηλικιακή ομάδα αυξήθηκε κατά 27%. Πλέον πεθαίνουν κάθε χρόνο περισσότεροι από 1 εκατομμύριο νέοι από καρκίνο. Τους περισσότερους θανάτους προκαλεί ο καρκίνος:
- Του μαστού
- Του λάρυγγα
- Του πνεύμονα
- Του παχέος εντέρου
- Του στομάχου
Οι μεγαλύτερες, δε, αυξήσεις παρατηρούνται σε Βόρειο Αμερική, Αυστραλασία και Δυτική Ευρώπη. «Οι αιτίες της αύξησης είναι σύνθετες», είπε στο συνέδριο η Dr. Aparna Parikh, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Πιστεύουμε ότι άγονται από ποικίλους παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται η διατροφή, το περιβάλλον και χαρακτηριστικά του μικροβιώματος».
Φωτογραφία: iStock