Γιατί αυξάνονται εγκεφαλικά, κατάθλιψη μετά την αλλαγή ώρας

Τα ρολόγια θα γυρίσουν πίσω κατά μία ώρα στις 4 το πρωί της Κυριακής 27 Οκτωβρίου, καθώς θα τεθεί πάλι σε ισχύ η χειμερινή ώρα. Η αλλαγή ώρας του φθινοπώρου φέρνει σε πολλούς χαμόγελα, γιατί σημαίνει ότι θα κοιμηθούν μία ώρα παραπάνω. Για τους ειδικούς, όμως, δεν είναι ό,τι το καλύτερο.

Αν και μοιάζει πιο εύκολη απ’ ό,τι η αλλαγή της άνοιξης, που φέρνει τα ρολόγια μία ώρα μπροστά, κρύβει κι αυτή αρκετούς κινδύνους για την υγεία. Κατ’ αρχάς, όσοι εργάζονται νύχτα είναι πολύ πιθανό να εργασθούν μία ώρα περισσότερη. Έτσι το ωράριό τους θα γίνει τουλάχιστον 9 ώρες (περισσότερες εάν εφημερεύουν ή κάνουν 12ωρες βάρδιες).

Επιπλέον, η πρόσθετη ώρα ύπνου μπορεί να διαταράξει τον ύπνο σας. «Όταν κερδίζουμε μία ώρα ύπνου το φθινόπωρο, υπάρχει κίνδυνος να ξυπνάμε πολύ νωρίς το πρωί. Ή μπορεί να δυσκολευόμαστε να αποκοιμηθούμε το βράδυ», εξηγεί η Dr. Shelby Harris, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευρολογίας στο Κολλέγιο Ιατρικής Albert Einstein, στη Νέα Υόρκη.

Η αλλαγή ώρας ενδέχεται επίσης να αυξάνει τον κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου (προκαλείται από θρόμβο σε αρτηρία του εγκεφάλου). Μελέτη στη Φινλανδία έδειξε πως ο κίνδυνος εκδήλωσης ισχαιμικών εγκεφαλικών είναι κατά μέσον όρο 8% υψηλότερος τις πρώτες δύο ημέρες μετά την αλλαγή ώρας.

Σε ορισμένες υποομάδες του πληθυσμού, όμως, είναι πολύ υψηλότερος. Στους ασθενείς με καρκίνο, λ.χ., αυξάνεται κατά 25%. Στους ηλικιωμένους (άνω των 65 ετών) αυξάνεται κατά 20%. Ωστόσο δεν φαίνεται να αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό την εβδομάδα μετά την αλλαγή.

Αιτία για τον αυξημένο κίνδυνο είναι η διαταραχή των κιρκάδιων ρυθμών του οργανισμού (δηλαδή του βιολογικού ρολογιού).

Κατάθλιψη και ατυχήματα

H επιστροφή στην χειμερινή ώρα  συνοδεύεται επίσης από αυξημένες διαγνώσεις κατάθλιψης, σύμφωνα με άλλη μελέτη. Όπως έδειξε, οι διαγνώσεις αυξάνονται κατά 8% τον μήνα μετά την αλλαγή ώρας.

Αυτό πιθανώς σχετίζεται (και) με την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή. Είναι μία διαταραχή της ψυχικής διάθεσης που εκδηλώνεται συνήθως τις πιο μικρές και πιο σκοτεινές ημέρες του φθινοπώρου και του χειμώνα. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως 5% του πληθυσμού πάσχει από αυτήν.

Τέλος, μετά την αλλαγή ώρας μπορεί να αυξηθούν και τα τροχαία ατυχήματα. Και αυτό διότι ο ήλιος δύει νωρίτερα και πολλοί αναγκάζονται να οδηγούν στο βαθύ σκοτάδι. Άλλοι πάλι νιώθουν υπνηλία όταν οδηγούν στα σκοτεινά.

Τι μπορείτε να κάνετε

Για να διαχειριστεί πιο ομαλά ο οργανισμός σας την αλλαγή ώρας, πρέπει κατ’ αρχάς να προσαρμόσετε σταδιακά το ωράριο του ύπνου σας. Η Dr. Natalie D. Dautovich, αναπληρώτρια καθηγήτρια Χρονοψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Commonwealth της Βιρτζίνια, συνιστά να μπαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε 15 λεπτά νωρίτερα τις μέρες πριν από την αλλαγή. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί ο αντίκτυπος στον οργανισμό σας όταν αλλάξει η ώρα κατά 60 λεπτά.

Μην ασχολείστε με τα κινητά σας τις ώρες πριν μπείτε για ύπνο. Να αποφεύγετε επίσης την σκληρή άσκηση, τα βαριά γεύματα, την καφεΐνη και το αλκοόλ. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσετε μία ήσυχη ρουτίνα που διευκολύνει τον ύπνο.

Φροντίστε επίσης να βγαίνετε στον ήλιο όσο περισσότερο μπορείτε τους μήνες που έρχονται. Αυτό είναι απαραίτητο κυρίως το πρωί. Μία καλή «δόση» ήλιου όσο το δυνατόν συντομότερα μετά τον βραδινό ύπνο, θα βοηθήσει τον οργανισμό σας να προσαρμοστεί καλύτερα στην αλλαγή ώρας, τονίζει ο Dr. Jamie Zeitzer, καθηγητής Ιατρικής Ύπνου στο Πανεπιστήμιο Stanford.

Η συχνή έκθεση στον ήλιο μπορεί επίσης να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο να αναπτύξετε κατάθλιψη, σύμφωνα με πολλές μελέτες.

Διατηρήστε επίσης το νέο ωράριο ύπνου σας και μετά την αλλαγή της ώρας. Τέλος, να αποφύγετε να κοιμάστε στη διάρκεια της ημέρας.

Φωτογραφία: iStock