Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η γρίπη, η COVID και τα κρυολογήματα (ιώσεις), είναι συχνές και πολύ ενοχλητικές, αλλά τα συμπτώματά τους στους περισσότερους ανθρώπους συνήθως περνούν σε λίγες μέρες. Ένα όμως μπορεί να επιμείνει για πολύ καιρό: ο βήχας. Πού οφείλεται αυτό;
Η απάντηση ως φαίνεται είναι η φλεγμονή, η οποία μπορεί να διαρκέσει πολύ καιρό, απαντά ο Dr. Albert Rizzo, επιστημονικός διευθυντής της Αμερικανικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ALA). Η φλεγμονή μπορεί να έχει πολλές πηγές, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η καταπολέμησή της.
Δύο από αυτές τις πηγές είναι ιοί και βακτήρια που προκαλούν φλεγμονή στους αεραγωγούς και τη μύτη. Η φλεγμονή ερεθίζει τους βλεννογόνους και αυξάνει την παραγωγή βλέννας, την οποία αποβάλλει ο οργανισμός σαν φλέγματα και ρινικά εκκρίματα.
Η φλεγμονή στη μύτη οδηγεί επίσης στην διοχέτευση βλέννας από το πίσω μέρος της στον λαιμό. Ο βήχας οφείλεται συχνά σε αυτή την οπισθορινική ενστάλαξη, αναφέρουν τα Εθνικά Ιδρύματα Υγείας (ΝΙΗ) των ΗΠΑ.
Επιπλέον, με κάθε εισπνοή από τη μύτη ή το στόμα εισέρχονται στους αεραγωγούς διάφορα μόρια. Οι νευρικοί υποδοχείς των πνευμόνων ενημερώνουν για την παρουσία τους τον εγκέφαλο και εκείνος ενεργοποιεί το αντανακλαστικό του βήχα για να τα αποβάλλει άμεσα και βίαια. Μαζί τους, όμως, αποβάλλει και σκόνη, βλέννα ή και μόρια τροφής.
Ο βήχας μπορεί να επιμείνει και επειδή χρειάζονται μία-δύο εβδομάδες έως ότου υποχωρήσει η φλεγμονή στους αεραγωγούς. Στους καπνιστές και στους ασθενείς με παλαιότερες λοιμώξεις των πνευμόνων, το διάστημα αυτό μπορεί να είναι μεγαλύτερο.
Το ανοσοποιητικό
Ρόλο παίζει επίσης η αντίδραση του ανοσοποιητικού στη λοίμωξη. Όταν κάποιος έχει λοίμωξη του αναπνευστικού, ενεργοποιούνται ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού που ονομάζονται μακροφάγα και ουδετερόφιλα.
Τα κύτταρα αυτά κινητοποιούνται για να καταπολεμήσουν τη λοίμωξη στους αεραγωγούς. Ωστόσο είναι και φλεγμονώδη και μετά την υποχώρηση της ίωσης, μπορεί να παραμένουν στους αεραγωγούς, συντηρώντας τη φλεγμονή. Με αυτό τον τρόπο συνεχίζεται και ο βήχας, αναφέρει η Dr. Amy Dickey, επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Όταν τελικά η φλεγμονή στην αεροφόρο οδό υποχωρήσει, τόσο θα γίνει λιγότερο ευαίσθητο το αντανακλαστικό του βήχα και θα υποχωρήσει, προσθέτει.
Πότε να πάτε στον γιατρό
Η Dr. Dickey επισημαίνει πως δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να διαρκεί ο βήχας 3-4 εβδομάδες μετά από μία λοίμωξη του αναπνευστικού. Εν τούτοις, αν δείτε ότι δεν περνάει, καλό είναι να συμβουλευθείτε νωρίτερα τον γιατρό σας.
Το ίδιο και εάν ο βήχας επιμένει και συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως:
- Πυρετό
- Δύσπνοια
- Πράσινα και κίτρινα φλέγματα
Αν περάσουν 8 εβδομάδες και ο βήχας δεν έχει υποχωρήσει, ο ιατρός μπορεί να συστήσει ακτινογραφία θώρακος ή σπιρομέτρηση. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να δείξουν αν έχετε χρόνια αποφρακτική πνευμοπάθεια, εμφύσημα ή άλλη σοβαρή νόσο, καταλήγει ο Dr. Rizzo.
Φωτογραφία: iStock