Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι το παράσιτο εμφανίζει τις ίδιες γενετικές παραλλαγές (μεταλλάξεις) ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες μεταξύ τους ηπείρους. Η ανακάλυψη αυτή προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες, γιατί δείχνει ότι πιθανώς οι τοπικές μεταλλάξεις που αυξάνουν την ανθεκτικότητα του παράσιτου απέναντι στα φάρμακα κατά της ελονοσίας, μπορεί να εξαπλωθούν σε όλο τον κόσμο, δυσκολεύοντας κι άλλο τις προσπάθειες να ξεριζωθεί η ασθένεια.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Case Western Reserve και του Ερευνητικού Ινστιτούτου Λέρνερ του Κλίβελαντ, με επικεφαλής τον καθηγητή Πίτερ Ζίμερμαν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PloS ONE», τόνισαν ότι η ανάγνωση του γονιδιώματος του παρασίτου είναι ζωτική για την κατανόηση του παρασίτου, που προκαλεί κάθε χρόνο περίπου 250 εκατ. περιστατικά ελονοσίας, ιδίως σε φτωχές χώρες, οι οποίες επιβαρύνονται, εκτός από το ανθρώπινο, με βαρύ κοινωνικό και οικονομικό κόστος.
Οι επιστήμονες εξεπλάγησαν από τη γενετική ομοιότητα των δειγμάτων που προέρχονταν από ασθενείς στην Καμπότζη, την Μαδαγασκάρη και τη Νότια Αμερική. Ο ιδιόμορφος κύκλος ζωής του παρασίτου τού επιτρέπει να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, καθώς παραμένει αδρανές έως ένα έτος στον οργανισμό των φορέων, στο ήπαρ τους, ακόμα κι όταν αυτοί νιώθουν καλύτερα. Στη συνέχεια, το παράσιτο ενεργοποιείται ξανά και κάνει την επανεμφάνισή του στο αίμα των φορέων, οι οποίοι μπορεί πλέον να βρίσκονται πολύ μακριά από την πατρίδα τους, π.χ. λόγω μετανάστευσης.
Στο νέο τόπο διαμονής τους, τα κουνούπια μολύνονται με το αίμα των φορέων του παρασίτου και κατόπιν μολύνουν με το τσίμπημά τους άλλους ανθρώπους, εξαπλώνοντας έτσι την ασθένεια. Οι επιστήμονες ανησυχούν επειδή δεν υπάρχει ακόμα εμβόλιο για την ελονοσία και μόνο ένα φάρμακο μπορεί να σκοτώσει σήμερα το παράσιτο στο ήπαρ. Όπως φοβούνται, μπορεί σταδιακά να αναπτυχθεί μια παγκόσμια αντίσταση του παρασίτου σε αυτό φάρμακο, εξαιτίας των ταξιδιών και της μετανάστευσης.
Μέχρι τώρα η επιστημονική μελέτη του παρασίτου Plasmodium vivax ήταν δύσκολη, γιατί το πλασμώδιο πεθαίνει όταν απομακρυνθεί από τον ξενιστή-φορέα του, συνεπώς δεν είναι δυνατό να μελετηθεί εργαστηριακά. Η ανάγνωση του γονιδιώματός του θα βοηθήσει σημαντικά στην κατανόηση της βιολογίας του συγκεκριμένου παθογόνου μικροοργανισμού. Για παράδειγμα, θα ρίξει φως στο γιατί οι Αφρικανοί δεν μολύνονται με αυτό το πλασμώδιο, αλλά με ένα άλλο παράσιτο της ελονοσίας.