Η έκθεση στον καπνό που δημιουργεί η φωτιά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων, ακόμα και υγιών, προειδοποιεί η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ).
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε εξηγεί ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε.
Όπως αναφέρει, η εισπνοή προϊόντων καύσης μπορεί να προκαλέσει θερμική ή χημική βλάβη του αναπνευστικού συστήματος. Η άμεση θερμική βλάβη προκαλείται από την εισπνοή θερμού ατμού κοντά στην εστία της φωτιάς. Η βλάβη αυτή εντοπίζεται στους ανώτερους αεραγωγούς.
Αντίστοιχα, η χημική βλάβη μπορεί να εντοπιστεί στους αεραγωγούς και στο πνευμονικό παρέγχυμα (πνεύμονες). Προκαλείται από την εισπνοή:
- Οργανικών μικροσωματιδίων διαφορετικής σύνθεσης και μεγέθους
- Χημικών ερεθιστικών ουσιών
Κοντά στη φωτιά
Όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται κοντά στη φωτιά, η κυριότερη, άμεση απειλή είναι η ασφυξία. Η φωτιά καταναλώνει το οξυγόνο γύρω της και αυτό, σε συνδυασμό με την εισπνοή μεγάλης ποσότητας καπνού, είναι πολύ επικίνδυνο. Πόσο μάλλον που συχνά προκαλείται και κάποιου βαθμού χημική ασφυξία, από την εισπνοή προϊόντων ατελούς καύσης όπως:
- Το μονοξείδιο του άνθρακα
- Το υδροκυάνιο (από την καύση λ.χ. πλαστικών ή άλλων υλικών που περιέχουν άζωτο)
Σε τέτοια περίπτωση το θύμα εκδηλώνει συστηματικά συμπτώματα, λόγω της αδυναμίας χρήσης του οξυγόνου σε κυτταρικό επίπεδο.
Σε μεγάλες αποστάσεις
Σε μεγαλύτερη απόσταση από την φωτιά, η εισπνοή μικροσωματιδίων και χημικών ερεθιστικών ουσιών μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε σημαντικό αριθμό ατόμων. Η βαρύτητα και η έκταση των βλαβών αυτών εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως:
- Το μέγεθος και η διάμετρος των σωματιδίων
- Η διάρκεια της έκθεσης
- Η διαλυτότητα των τοξικών αερίων
- Η ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος
Ακόμα κι αν κάποιος βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά από τη φωτιά, μπορεί να παρουσιάσει τοξικότητα σε διάφορα τμήματα του αναπνευστικού. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνοντας ο ανώτερος αεραγωγός, το τραχειοβρογχικό δένδρο και το πνευμονικό παρέγχυμα.
Κλειστείτε στο σπίτι
Για να αποφευχθούν οι προαναφερθέντες κίνδυνοι, οι πολίτες πρέπει να τηρούν ορισμένα βασικά μέτρα. Αυτά είναι, σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία:
- Η άμεση απομάκρυνση από τις περιοχές όπου υπάρχει φωτιά
- Η πλήρης αποφυγή των μετακινήσεων από ανθρώπους με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, ηλικιωμένους, παιδιά, εγκύους
- Η παραμονή όσο το δυνατόν σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους, με κλειστά παράθυρα και πόρτες.
- Εφ’ όσον η μετακίνηση κριθεί απαραίτητη, πρέπει να γίνεται χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί διπλή χειρουργική μάσκα. Οι μετακινήσεις πρέπει να γίνονται σε ώρες χαμηλότερου θερμικού φορτίου (π.χ. το βράδυ).
Οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα δεν πρέπει να μετακινούνται, κυρίως αν δεν είναι εφικτή η χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας. Αυτό φυσικά ισχύει για όσους βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις από την φωτιά.
Ειδικά οι πάσχοντες από άσθμα ή ΧΑΠ πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί. Αυτές οι δύο παθήσεις κατεξοχήν επιδεινώνονται από την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Επομένως, πρέπει να τηρούν απαρέγκλιτα τις οδηγίες του γιατρού τους για τη θεραπεία τους.
Αν, όμως, παρουσιάσουν οποιαδήποτε επιδείνωση των συμπτωμάτων τους, πρέπει να επικοινωνήσουν αμέσως με τον πνευμονολόγο τους. Εκείνος θα αναπροσαρμόσει την δόση των φαρμάκων τους.
Ύποπτα συμπτώματα
Πώς εκδηλώνεται όμως η τοξικότητα από τον καπνό που δημιουργεί φωτιά; Τα συχνότερα συμπτώματα στο αναπνευστικό που σχετίζονται με τη βραχυχρόνια έκθεση στον καπνό είναι:
- Ρινίτιδα
- Αίσθημα ξηρότητας στο φάρυγγα
Μπορεί επίσης να εμφανιστεί βήχας που είναι ξηρός (χωρίς φλέγματα) και ερεθιστικός. Επιπλέον, ανεξαρτήτως της ύπαρξης υποκείμενου νοσήματος ή όχι, μπορεί να αναπτυχθεί και δύσπνοια.
Ο ασθενής μπορεί να έχει και συστηματικά συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανή τοξικότητα από μονοξείδιο του άνθρακα από τη φωτιά. Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να αξιολογούνται αμέσως από γιατρό και είναι:
- Ζάλη
- Ναυτία
- Καταβολή των δυνάμεων
- Κεφαλαλγία
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν και σε καθ’ όλα υγιή άτομα. Ωστόσο η συχνότητα και η ένταση είναι μεγαλύτερη σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα, κυρίως του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού.
Όχι στις άσκοπες μετακινήσεις
Μέχρι να σβήσει η φωτιά που επιβαρύνει την ατμόσφαιρα κάθε περιοχής, το πιο σημαντικό είναι να αποφεύγουμε τις άσκοπες μετακινήσεις. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους πάσχοντες από αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα, τονίζει ο καθηγητής Πνευμονολογίας Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καπνός από τη φωτιά και τα αιωρούμενα σωματίδια έχουν αυξημένη τοξικότητα. Επομένως, πρέπει να αποφεύγουμε την έκθεσή μας σε αυτά, τονίζει ο πνευμονολόγος Χαράλαμπος Μόσχος, επιμελητής Α΄, μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας.
Φωτογραφία: iStock