Γνωρίζετε τι είναι το ισχαιμικό επεισόδιο; Σε ποια σημεία του σώματος μπορεί να εκδηλωθεί

Αιφνίδια, ανώδυνη απώλεια της όρασης. Αίσθημα καύσου στην πλάτη. Πόνος στα πόδια. Ακράτεια. Όλ’ αυτά τα συμπτώματα έχουν ένα κοινό: οφείλονται σε ισχαιμικό επεισόδιο. Ωστόσο πιθανώς δεν τα αναγνωρίζετε, διότι δεν οφείλονται όλα σε εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο, που είναι και το πιο συχνό και γνωστό.

Τουναντίον, ο εγκέφαλος δεν είναι το μοναδικό σημείο του σώματος όπου μπορεί να εκδηλωθεί ένα ισχαιμικό επεισόδιο. Η αιφνίδια, πλήρης απώλεια της όρασης από το ένα μάτι, λ.χ. μπορεί να υποδηλώνει ένα ισχαιμικό επεισόδιο στο μάτι, αναφέρει ο Dr. Matthew Schrag, επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, στο Τένεσι. Αντίστοιχα, ένα ισχαιμικό επεισόδιο στη σπονδυλική στήλη μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα, όπως:

• Πόνο στη μέση και στα πόδια
• Ακράτεια
• Παράλυση
• Αδυναμία
• Απώλεια της ικανότητας αίσθησης του πόνου ή της θερμότητας

Αν και αυτού του είδους τα ισχαιμικά επεισόδια είναι σπάνια, είναι σοβαρά και απαιτούν άμεση ιατρική αξιολόγηση, τονίζει ο Dr. Schrag.

Η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (AHA) και η Αμερικανική Εταιρεία Εγκεφαλικών (ASA) ορίζουν το ισχαιμικό επεισόδιο ως παρεμπόδιση της παροχής αίματος στον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό ή τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού που μπορεί να προκαλέσει θάνατο των κυττάρων.

Όταν το επεισόδιο εκδηλώνεται στον εγκέφαλο, τα πιθανά συμπτώματα είναι:

• Μούδιασμα στο πρόσωπο
• Αδυναμία στο χέρι ή/και στο πόδι, ιδίως στη μία πλευρά του σώματος
• Δυσκολία στην ομιλία (δυσαρθρία) ή στην κατανόηση της ομιλίας
• Διαταραχή της όρασης
• Απώλεια του συντονισμού των κινήσεων
• Αιφνίδιος ή σοβαρός πονοκέφαλος

Στο μάτι

Η ροή του αίματος, όμως, μπορεί να παρεμποδιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, τονίζει η Dr. Lucia Sobrin, καθηγήτρια Οφθαλμολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

Ένα ισχαιμικό επεισόδιο στο μάτι, λ.χ., τυπικά συμβαίνει ότι αποκολληθεί τμήμα από την αθηρωματική πλάκα που προκαλεί στένωση μία καρωτίδα αρτηρία (στον λαιμό) και φθάσει έως στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (στο μάτι). Η συνέπεια είναι η επονομαζόμενη απόφραξη  κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς (ή CRAO).

Το ίδιο θραύσμα, όμως, θα μπορούσε να φθάσει έως ένα αγγείο του εγκεφάλου,  προκαλώντας εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο, προσθέτει.

Η απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς είναι μία σοβαρή αγγειακή πάθηση. Προκαλεί απότομη και μεγάλη μείωση της όρασης στο ένα μάτι. Δεν είναι θανατηφόρος, αλλά η απώλεια της όρασης μπορεί να είναι μόνιμη, εάν δεν αντιμετωπιστεί εντός των πρώτων ωρών.

«Αν ένας ασθενής χάσει ξαφνικά την όρασή του χωρίς να νιώθει πόνο, πρέπει να σκεφτεί αμέσως ότι έχει πάθει ισχαιμία και να τρέξει στα επείγοντα», τονίζει η Dr. Sobrin.

Η χορήγηση ειδικού φαρμάκου (λέγεται alteplase) εντός 4,5 ωρών από την απώλεια της όρασης έχει ποσοστό ανάρρωσης 50%, σύμφωνα με επιστημονική γνωμοδότηση της AHA που δημοσιεύθηκε το 2021.

Ένας άλλος λόγος για άμεση αξιολόγηση είναι το γεγονός ότι το επεισόδιο αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη άλλου υποκείμενου προβλήματος. Η ΑΗΑ τονίζει στην γνωμοδότησή της πως οι πάσχοντες πρέπει να ελέγχονται επειγόντως για:

• Υπέρταση
• Υψηλή χοληστερόλη
• Σακχαρώδη διαβήτη
• Άπνοια στη διάρκεια του ύπνου

«Ένα ισχαιμικό επεισόδιο στο μάτι αποτελεί ισχυρό προάγγελο μελλοντικού εμφράγματος ή εγκεφαλικού. Επομένως, μπορεί το ίδιο να μην είναι θανατηφόρο, αλλά η αιτία που το προκαλεί να είναι», υπογραμμίζει η Dr. Sobrin.

Και στη σπονδυλική στήλη

Και μετά είναι το ισχαιμικό επεισόδιο που οφείλεται σε θρόμβο αίματος σε αρτηρία στη σπονδυλική στήλη. Αυτού του είδους τα επεισόδια είναι σπάνια, αλλά επικίνδυνα, κατά τον Dr. Schrag.

Η θεραπεία εξαρτάται από τα συμπτώματα του ασθενούς και μπορεί να συμπεριλαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα, για να μειωθεί η θρόμβωση.

Το ισχαιμικό επεισόδιο στη σπονδυλική στήλη μπορεί να εκδηλωθεί στη διάρκεια ιατρικών πράξεων, εάν μειωθεί δραματικά η αρτηριακή πίεση. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί εάν η καρδιά σταματήσει, με συνέπεια να διακοπεί η ροή αίματος στο σώμα. Σε τέτοια περίπτωση, η λύση είναι η αποκατάσταση της πίεσης ή της καρδιακής λειτουργίας, πριν συμβεί μόνιμη βλάβη.

Η πρόληψη

Σε γενικές γραμμές, τα ίδια μέτρα που συνιστώνται για την προστασία από το εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο, συνιστώνται και για εκείνα στο μάτι και στην σπονδυλική στήλη. Οι ειδικοί συνιστούν:

• Να ακολουθείτε μία υγιεινή διατροφή
• Να είστε σωματικά δραστήριοι
• Να μην καπνίζετε
• Να διατηρείτε φυσιολογικό σωματικό βάρος
• Να διατηρείτε υπό έλεγχο την αρτηριακή πίεση, την γλυκόζη αίματος (σάκχαρο) και την χοληστερόλη σας
• Να κοιμάστε 7-9 ώρες κάθε βράδυ
• Να τηρείτε τις οδηγίες του γιατρού σας, εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή

Φωτογραφία: iStock