Γρίπη, κρυολόγημα, RSV: Οι αναπνευστικοί ιοί αντεπιτίθενται. Τι έγινε ξαφνικά;

Οι απαγορεύσεις που επεβλήθησαν για να αναχαιτιστεί ο κορωνοϊός, είχαν σχεδόν εξαφανίσει στις δύο προηγούμενες χρονιές τις κλασικές αναπνευστικές λοιμώξεις του χειμώνα, όπως η γρίπη, το κρυολόγημα και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV). Εφέτος επανεμφανίστηκαν – και μάλιστα με ιδιαίτερη επιθετικότητα και πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο. Τι συνέβη ξαφνικά; Και τι υποδηλώνει για το μέλλον;

«Από ανοσολογικής απόψεως, ο πληθυσμός είναι λιγότερο προετοιμασμένος απ’ ό,τι τα παλαιότερα χρόνια», απαντά ο Dr. Scott Hensley, καθηγητής Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, στη Φιλαδέλφεια.

Διαβάστε ακόμα Κορονοϊός: Γέμισαν τα Παίδων από γρίπη, Covid και RSV – Ανοίγει η πλατφόρμα για τον εμβολιασμό των βρεφών

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μέχρι να γίνουν τα βρέφη δύο ετών έχουν πάθει όλες τις κοινές αναπνευστικές ιώσεις, ακόμα και γρίπη. Τώρα, «βλέπουμε παιδιά ηλικίας 3 και 4 ετών που δεν έχουν κολλήσει καν τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό», λέει στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Στα μεγαλύτερα παιδιά και στους ενήλικες, το πρόβλημα είναι η φθίνουσα ανοσία. «Σε μια τυπική χρονιά, ο μέσος ενήλικας εκτίθεται αρκετές φορές σε ιούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα. Ο οργανισμός του όμως είναι ισχυρός και τους αντικρούει», λέει ο Dr. John Tregoning, λέκτορας Αναπνευστικών Λοιμώξεων στο Imperial College του Λονδίνου (ICL).

Εάν δεν συμβεί αυτή η έκθεση, τα αντισώματα που κυκλοφορούν στο αίμα μειώνονται. Και αυτό ακριβώς συνέβη την τελευταία διετία, με συνέπεια «να μειωθεί η ανοσία του πληθυσμού», προσθέτει.

«Χρέος» ανοσίας

Οι περιορισμοί εναντίον του κορωνοϊού, όμως, ήρθησαν πέρυσι. Γιατί λοιπόν υπάρχει εφέτος τόσο μεγάλη συρροή κρουσμάτων;

Η αλήθεια είναι πως ήδη από πέρυσι περίμεναν οι ειδικοί να έχει έξαρση η γρίπη και ο ιός RSV. Ως φαίνεται, όμως, επανεμφανίστηκαν εκτός εποχής. Ο RSV λ.χ. προκάλεσε αρκετές λοιμώξεις παγκοσμίως το καλοκαίρι του 2021, κατά τον Dr. Hensley. Ήταν, όμως, αισθητά λιγότερες από τις αναμενόμενες.

Γιατί; Πιθανώς διότι η θερμοκρασία και η υγρασία παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση των κοινών αναπνευστικών ιών. Έτσι, «οι λοιμώξεις από RSV εμφανίστηκαν σε μία εποχή που δεν ευνοούσε τη διασπορά τους», επισημαίνει η Dr. Virginia Pitzer, αναπληρώτρια καθηγήτρια Επιδημιολογίας Μικροβιακών Νόσων στο Πανεπιστήμιο Γέιλ.

Εφέτος, όμως, η εμφάνισή τους έγινε την κατάλληλη εποχή. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το «χρέος ανοσίας» που έχουμε συλλέξει, είναι αρκετό για να αρχίσει από τώρα η μαζική διασπορά τους.

Τι δεν ισχύει

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το «αποστειρωμένο» περιβάλλον στο οποίο ζήσαμε επί 1,5 χρόνο, έχει προκαλέσει ανήκεστες βλάβες στους φυσικούς αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού μας.

«Αυτό είναι ανοησία», δηλώνει κατηγορηματικά ο Dr. Matthew Miller, αναπληρωτής καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ, στο Χάμιλτον του Καναδά.

Ούτε προκαλεί ο κορωνοϊός ανοσοποιητικές ανεπάρκειες, οι οποίες μας αφήνουν εκτεθειμένους στη γρίπη, όπως κάποιοι διατείνονται.

«Δεν υπάρχουν στοιχεία για καμία από αυτές τις θεωρίες», τονίζει ο Dr. Miller. «Αυτό που συμβαίνει είναι ότι έχουμε ο πληθυσμός είναι κατά κάποιον τρόπο πιο «παρθένος» έναντι των αναπνευστικών λοιμώξεων και γι’ αυτό κινδυνεύει».

Το παράδοξο των ρινοϊών

Υπάρχει πάντως και ένα είδος αναπνευστικών ιών που δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν από την πανδημία. Αυτοί είναι οι ρινοϊοί, που αποτελούν τη συνηθέστερη αιτία κοινού κρυολογήματος (των ιώσεων, δηλαδή).

Ο Dr. Miller λέει πως δεν παρατηρείται συρροή κρουσμάτων εξαιτίας των ρινοϊών. Το γιατί συμβαίνει αυτό, παραμένει άγνωστο. Ενδέχεται, όμως, να σχετίζεται με την ανθεκτικότητά τους, εκτιμά. Οι ρινοϊοί είναι λιγότερο ευάλωτοι στις υψηλές θερμοκρασίες και επιζούν επί περισσότερο στο περιβάλλον, εξηγεί.

Όπως και να ‘χει, αν όλοι όσοι έχουν «χρέος ανοσίας» αρρωστήσουν εφέτος, είναι πιθανό την επόμενη χρονιά η γρίπη και οι άλλες ιώσεις να έχουν επιστρέψει στα φυσιολογικά επίπεδα. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί και από την πορεία του κορωνοϊού, λένε οι ειδικοί.

Φωτογραφία: iStock