Παγκόσμια ανησυχία σκόρπισε η είδηση ότι ένας κάτοικος του Τέξας που εργαζόταν σε φάρμα παραγωγής γάλακτος κόλλησε γρίπη των πτηνών από άρρωστη αγελάδα. Ωστόσο οι ειδικοί τονίζουν ότι ο μεγάλος κίνδυνος θα έρθει όταν ο επικίνδυνος ιός αποκτήσει την ικανότητα να μεταδίδεται στους χοίρους.
Το στέλεχος του ιού Η5Ν1 που νόσησε τον άνθρωπο και το ζώο στο Τέξας έχει ανιχνευθεί πλέον σε πτηνά και ζώα σε όλες τις γωνιές του πλανήτη – από την αφιλόξενη Ανταρκτική έως τα βάθη των ωκεανών.
Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2020 στην Ευρώπη. Ακολούθησαν Αφρική, Μέση Ανατολή και Ασία, καθώς τον μετέφεραν τα άγρια πτηνά απ’ άκρη σ’ άκρη της γης.
Μολονότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων, οι ειδικοί ανησυχούν για την ευκολία με την οποία περνάει από το ένα ζωικό είδος στο άλλο. Αρχικώς περιοριζόταν σε άγρια και οικόσιτα πτηνά. Σταδιακά όμως άρχισε να προσβάλλει ολοένα περισσότερα θηλαστικά – από φώκιες και πιγκουΐνους μέχρι αρκούδες και κατοικίδια.
Στα πουλερικά υπήρχε από την αρχή σχεδόν της εξάπλωσής του. Σε λιγότερο από έναν μήνα, όμως, ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά σε κατσίκες και σε αγελάδες στις ΗΠΑ. Και πριν περάσει μία εβδομάδα από την επιβεβαίωση των κρουσμάτων σε αυτά τα ζώα, μόλυνε και άνθρωπο.
Όσο εξαπλώνεται, τόσο το χειρότερο
«Είναι απολύτως αληθές ότι ο ιός Η5Ν1 έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει πανδημία. Οι άνθρωποι που εργάζονται με αυτά τα ζώα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί», δήλωσε ο λοιμωξιολόγος Dr. Aaron Glatt, διευθυντής του Ιατρικού Τμήματος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Mount Sinai South Nassau, στη Νέα Υόρκη.
Όπως εξήγησε, όσο περισσότερο μεταδίδεται η γρίπη των πτηνών, τόσο πιθανότερο είναι να αποκτήσει ο ιός μία μετάλλαξη που θα του επιτρέψει να αρχίσει να εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
«Κάθε φορά που διαιρείται (πολλαπλασιάζεται) ένας ιός, δημιουργούνται πολλές μεταλλάξεις», συνηγορεί ο Dr. Leonard Mermel, καθηγητής Επιδημιολογίας & Ελέγχου Λοιμώξεων στο Νοσοκομείο Μπράουν, στο Ρόουντ Άιλαντ. «Σε κάθε ξενιστή (πτηνό ή ζώο) υπάρχουν αναρίθμητες κόπιες των ιών που διαιρούνται για να μολύνουν τα κύτταρά του. Μπορεί κάλλιστα κάποια στιγμή μία από αυτές τις κόπιες να έχει εκείνη τη μετάλλαξη που θα επιτρέψει στη γρίπη των πτηνών να μεταδίδεται εύκολα από το ένα θηλαστικό στο άλλο».
Αν συμβεί αυτό, τότε θα είναι θέμα χρόνου να περάσει και στους ανθρώπους, εκτιμούν οι επιστήμονες.
Ο ρόλος των χοίρων
Γιατί όμως τους προβληματίζουν τόσο πολύ οι χοίροι; Οι χοίροι φέρουν στους πνεύμονές τους τούς ίδιους πρωτεϊνικούς υποδοχείς (λέγονται alpha 2, 6) με τους ανθρώπους.
Στους υποδοχείς αυτούς μπορούν να προσκολληθούν ταυτοχρόνως ο ιός της γρίπης των πτηνών και της γρίπης των ανθρώπων. Σε τέτοια περίπτωση οι ιοί μπορεί να ανταλλάξουν το γενετικό τους υλικό και να δημιουργήσουν ένα ακόμα πιο επικίνδυνο στέλεχος.
Η πανδημία της γρίπης των χοίρων του 2009 προκλήθηκε από μία τέτοιου είδους ανταλλαγή. Ευτυχώς όμως δεν είχε τη θνησιμότητα που φοβόντουσαν οι επιστήμονες.
Η μόλυνση των χοίρων από γρίπη των πτηνών, όμως, θα είναι η προειδοποίηση ότι ο ιός έχει αναπτύξει μετάλλαξη που μπορεί να οδηγήσει σε εξάπλωσή του στους ανθρώπους, τονίζουν οι ειδικοί.
Ακόμα και οι επιστήμονες που δεν πολυανησυχούν από το περιστατικό του Τέξας πιστεύουν ότι η μόλυνση των χοίρων θα είναι η κρίσιμη καμπή.
«Είναι σίγουρο ότι θα έχουμε πανδημίες από γρίπη των πτηνών», είπε ο Dr. Michael Osterholm, καθηγητής Δημοσίας Υγείας στο Πανεπιστημίου της Μινεσότα. «Η αληθινή γέφυρα, όμως, για εμάς είναι οι χοίροι, οι οποίοι διαθέτουν τους ίδιους υποδοχείς στους πνεύμονές τους. Προς τον παρόν δεν βλέπουμε περιστατικά στους χοίρους. Δεν ξέρουμε όμως τι θα γίνει στη συνέχεια».
Φωτογραφία: iStock