Γρίπη των πτηνών: Πόσο πρέπει να μας ανησυχεί, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων

Ανησυχία επικρατεί στην επιστημονική κοινότητα για την γρίπη των πτηνών, η οποία πλέον έχει περάσει ακόμα και στα γαλακτοπαραγωγικά θηλαστικά και έχει μολύνει τρεις ανθρώπους στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τον νεότερο απολογισμό του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας, η νόσος έχει εντοπιστεί σε 79 κοπάδια γαλακτοπαραγωγικών αγελάδων σε εννέα αμερικανικές πολιτείες. Τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στο Μίσιγκαν όπου έχουν μολυνθεί και δύο εργαζόμενοι σε φάρμες με μολυσμένες αγελάδες. Άλλος ένας μολύνθηκε στο Τέξας.

Η Ελληνική Εταιρία Λοιμώξεων παραθέτει 9 ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους για όσα πρέπει να γνωρίζουμε.

Τι είναι η γρίπη των πτηνών;

Η γρίπη των πτηνών (Avian influenza) είναι ιογενής λοίμωξη. Οφείλεται στο στέλεχος Η5Ν1 του ιού της γρίπης, που προσβάλει κυρίως τα πτηνά. Τα άγρια πτηνά (ιδίως τα υδρόβια) που συνήθως είναι ασυμπτωματικά, αποτελούν δεξαμενή για όλους τους τύπους ιών της γρίπης των πτηνών. Συνεπώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη, διατήρηση και εξάπλωσή τους.

Οι ιός της γρίπης των πτηνών μπορεί να μεταλλαχθεί σε υψηλής παθογονικότητας ιό (HPAI). Αυτός είναι εξαιρετικά μεταδοτικός και μπορεί να προκαλέσει υψηλή θνητότητα σε άγρια πτηνά.

Η προσβολή των οικόσιτων πουλερικών (π.χ. κοτόπουλα) γίνεται συνήθως με άμεση επαφή με άγρια πουλιά και έμμεσα μέσω μολυσμένων υλικών.

Γιατί ανησυχούμε για τη γρίπη των πτηνών;

Ανησυχούμε για δύο λόγους. Ο ένας είναι οι οικονομικές συνέπειες στην βιομηχανία τροφίμων. Μετά από διαπιστωμένα κρούσματα γίνεται θανάτωση και αποτέφρωση μεγάλων αριθμών πουλερικών.

Ο δεύτερος και κυριότερος είναι ότι ανησυχούμε λόγω της ικανότητας του ιού να μεταλλάσσεται. Αυτό έχει ως συνέπεια να εμφανίζονται νέα στελέχη, μερικά από τα οποία αποκτούν την ικανότητα να προσβάλουν τα θηλαστικά, μεταξύ των οποίων και τον άνθρωπο.

Η μεγάλη ανησυχία είναι ότι ο ιός θα μεταλλαχθεί ακόμα περισσότερο, θα αποκτήσει την ικανότητα να μεταδίδεται πολύ εύκολα μεταξύ των ανθρώπων και επομένως αποτελεί μια δυνητική απειλή να προκαλέσει την επόμενη πανδημία.

Έχουν καταγραφεί περιστατικά μόλυνσης ανθρώπων με την γρίπη των πτηνών μετά από επαφή με ζώα;

Αν και η γρίπη των πτηνών προσβάλλει συνήθως πτηνά, σποραδικά ανευρίσκονται πολλά θηλαστικά (π.χ. χοίροι, φώκιες, αγριόχοιροι, αλεπούδες) μολυσμένα με τους ιούς αυτούς.

Τον Μάιο 2024 καταγράφηκαν στις ΗΠΑ 58  κρούσματα γρίπης των πτηνών σε αγελάδες και από αυτά μολύνθηκαν δύο εργαζόμενοι σε φάρμες ζώων (σ.σ. οι ασθενείς είναι πλέον τρεις). Η διασπορά του ιού από τα άγρια πτηνά στις αγελάδες υπολογίζεται ότι έγινε προ έτους. Επιπλέον, μη-λοιμώδη υπολείμματα του ιού Η5Ν1 βρέθηκαν σε δειγματοληψία αγελαδινού γάλακτος που πωλείται στο εμπόριο.

Τα δεδομένα αυτά σημαίνουν ότι ο ιός προσαρμόστηκε στα θηλαστικά και απέκτησε την ικανότητα να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των αγελάδων. Ο κίνδυνος για το μέλλον είναι να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο, ώστε να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων.

Προς το παρόν, στην επιδημική έξαρση των ΗΠΑ, δεν σημειώθηκαν θάνατοι ούτε συρροές κρουσμάτων. Αυτό σημαίνει ότι ο ιός δεν έχει ακόμα μεταλλαχθεί αρκετά για να προκαλέσει επιδημία στους ανθρώπους.

Διαβάστε ακόμα: Γρίπη των πτηνών: Τρίτος εργαζόμενος μολύνθηκε από τις αγελάδες – Είχε περισσότερα συμπτώματα

Πού εντοπίζεται (συνήθως) η γρίπη των πτηνών;

Η γρίπη των πτηνών εμφανίζεται παγκοσμίως, με διαφορετικά στελέχη πιο διαδεδομένα σε ορισμένες περιοχές του κόσμου. Μερικοί από τους ιούς που την προκαλούν κυκλοφορούν στα πουλερικά στην Ασία, ενώ άλλοι έχουν εξαπλωθεί παγκοσμίως μέσω μεταναστεύσεων άγριων πτηνών.

Πώς εισάγεται και εξαπλώνεται η γρίπη των πτηνών στα πουλερικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Εισάγεται κυρίως μέσω αποδημητικών άγριων πτηνών, όπως οι αγριόχηνες. Η μόλυνση των άγριων πτηνών είναι εποχιακή, με το ζενίθ να αφορά νεαρά πτηνά το φθινόπωρο.

Τα άγρια πτηνά μεταφέρουν τους ιούς κατά μήκος των διαδρόμων μετανάστευσης και τους αποβάλλουν μολύνοντας το περιβάλλον. Τον χειμώνα, με τις μετακινήσεις των άγριων πτηνών να αυξάνονται και τις θερμοκρασίες να διευκολύνουν την επιβίωση των ιών, η έκθεση των πουλερικών σε αυτούς αυξάνεται.

Η έμμεση επαφή με μολυσμένο αγροτικό εξοπλισμό επίσης μπορεί να συμβάλει στη μόλυνση των πουλερικών. Για τους λόγους αυτούς τα πτηνοτροφεία πρέπει να είναι στεγασμένα. Πρέπει επίσης να αποτρέπεται η ανάμειξη κοτόπουλων με άγριες αποδημητικές πάπιες και χήνες.

Η γρίπη των πτηνών αποτελεί κίνδυνο για τους ανθρώπους;

Τα περισσότερα στελέχη του ιού της γρίπης των πτηνών είναι σχετικά ακίνδυνα για τους φυσικούς ξενιστές άγριων πτηνών και δεν μολύνουν τον άνθρωπο.

Μολονότι, όμως, οι περισσότεροι από τους ιούς της νόσου μολύνουν πρωταρχικά μόνο πτηνά, ορισμένες παραλλαγές μπορεί να αναπτύξουν μεταλλάξεις που αυξάνουν τη δυνατότητά τους να μολύνουν και άλλα είδη, όπως οι άνθρωποι.

Τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με μολυσμένα ζώα κινδυνεύουν να μολυνθούν από ιούς της γρίπης των πτηνών.

Το μη παστεριωμένο γάλα μπορεί να μεταδώσει τη γρίπη των πτηνών, προειδοποιούν οι ειδικοί

Μπορώ να κολλήσω τη γρίπη των πτηνών από τον χειρισμό άρρωστων ή νεκρών πτηνών;

Ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού από τα άγρια πτηνά στο ευρύ κοινό είναι χαμηλός. Οι περισσότερες περιπτώσεις μόλυνσης ανθρώπων αφορούσαν πολύ στενή άμεση επαφή με άρρωστα πουλερικά.

Για να περιοριστεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος μόλυνσης από τη γρίπη των πτηνών, οι άνθρωποι πρέπει να αποφεύγουν να αγγίζουν άρρωστα ή νεκρά άγρια πτηνά με γυμνά χέρια.

Υπάρχει θεραπεία για τον άνθρωπο σε περίπτωση λοίμωξης από τον ιό;

Τα άτομα με υποψία ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από γρίπη των πτηνών συνιστάται να αντιμετωπίζονται το συντομότερο δυνατό με εγκεκριμένα αντιιικά φάρμακα για τη θεραπεία της εποχικής γρίπης. Πρέπει επίσης να λαμβάνουν την συνήθη υποστηρικτική φροντίδα.

Γρίπη των πτηνών: Επικίνδυνο για τις γάτες το μη παστεριωμένο γάλα

Είναι ασφαλής η βρώση προϊόντων πουλερικών, εάν έχει ανιχνευθεί γρίπη των πτηνών στην περιοχή;

Ναι, τα πουλερικά και τα προϊόντα πουλερικών που διατίθενται στην αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να παρασκευάζονται και να καταναλώνονται ως συνήθως. Πρέπει όμως να τηρούνται οι σωστές πρακτικές υγιεινής και σωστό μαγείρεμα.

Φωτογραφία: iStock