Η γρίπη των πτηνών σκοτώνει φώκιες στις ακτές της Νέας Αγγλίας, στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, εντείνοντας την ανησυχία των ειδικών ότι μπορεί να έχει αρχίσει ήδη η μετάδοση του υπαίτιου ιού μεταξύ των θηλαστικών.
Αν αυτό όντως συμβαίνει, τότε είναι ένα ακόμα βήμα προς ένα εφιαλτικό σενάριο: την διασπορά της νόσου στους ανθρώπους, με πιθανώς καταστροφικά επακόλουθα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) λιγότεροι από 900 άνθρωποι έχουν μολυνθεί την τελευταία 20ετία από τον ιό H5N1 που προκαλεί γρίπη των πτηνών. Η θνησιμότητα, όμως, έφτασε στο 53%.
Τώρα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Tufts, στη Βοστώνη, ανακοίνωσαν ότι 175 φώκιες ξεβράστηκαν νεκρές στις ακτές του Maine τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2022. Την ίδια περίοδο είχαν βρεθεί στη περιοχή χιλιάδες μολυσμένα πτηνά. Τα πτηνά αυτά ήταν αρπακτικά, θαλάσσιοι γλάροι και σωματερίες (μεγάλες θαλάσσιες πάπιες του γένους somateria).
Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρονται περιστατικά μόλυνσης θηλαστικών από τη γρίπη των πτηνών. Ωστόσο η νέα έρευνα είναι μία από τις πρώτες που συσχετίζει άμεσα με τη νόσο τόσο πολλούς θανάτους άγριων θηλαστικών, λένε οι ερευνητές.
Ο υψηλής παθογένειας ιός που κυκλοφορεί παγκοσμίως και προκαλεί την γρίπη των πτηνών ανιχνευόταν όλο το καλοκαίρι σε πτηνά στη Νέα Αγγλία. Οι επιστήμονες θέλησαν να διαπιστώσουν εάν μόλυνε και άλλα ζώα, γι’ αυτό άρχισαν να εξετάζουν τις φώκιες.
«Ανησυχούμε πάντοτε όταν ανιχνεύουμε γρίπη των πτηνών σε θηλαστικά», εξήγησε ο λοιμωξιολόγος Dr. Ryan Miller, από την Cleveland Clinic του Οχάιο. «Και αυτό, διότι σχετίζονται στενά με τους ανθρώπους».
Υψηλής παθογένειας στέλεχος
Η παρούσα επιδημία που προκαλεί η γρίπη των πτηνών άρχισε στα τέλη του 2020 και είναι η μεγαλύτερη στην παγκόσμια ιστορία. Έως στιγμής έχουν μολυνθεί περισσότερα από 200 εκατομμύρια οικόσιτα και άγρια πτηνά σε όλο τον κόσμο. Έχουν επίσης μολυνθεί υπερβολικά πολλά θηλαστικά.
Όπως γράφουν οι επιστήμονες στην ιατρική επιθεώρηση Emerging Infectious Diseases, η επιδημία προκαλείται από ένα υψηλής παθογένειας στέλεχος της γρίπης των πτηνών. Το στέλεχος αυτό ανήκει στον κλάδο (clade) 2.3.4.4b. Έως στιγμής έχει προκαλέσει περισσότερες από 100 διακριτές μολύνσεις σε άγρια μεσοσαρκοφάγα θηλαστικά.
Ως μεσοσαρκοφάγα χαρακτηρίζονται τα είδη τα οποία τρέφονται κατά 50-70% από κρέας. Τα ζώα αυτά έχουν μικρό έως μεσαίο μέγεθος (ζυγίζουν έως 15 κιλά). Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται ο λύγκας, το μινκ, η κόκκινη και γκρίζα αλεπού κλ.π.
Ο συγκεκριμένος ιός της γρίπης των πτηνών έχει ήδη εντοπιστεί σε μινκ, αλεπούδες, ρακούν, ενυδρίδες, ακόμα και σε αρκούδες. Στις αρχές του μήνα, εξ άλλου, αναφέρθηκαν και δύο περιστατικά σε ανθρώπους στην Κίνα. Ωστόσο, δεν υπάρχει κρούσμα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Μεταλλαγμένος ιός
Οι επιστήμονες του Tufts ανέφεραν πως βρήκαν ενδείξεις μετάλλαξης στο ιικό στέλεχος που προκάλεσε γρίπη των πτηνών σε μερικές φώκιες.
«Λόγω των γενετικών δεδομένων που συλλέξαμε, ήμασταν οι πρώτοι που εντοπίσαμε ένα στέλεχος του ιού της γρίπης των πτηνών το οποίο είναι μοναδικό για τη Νέα Αγγλία», δήλωσε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Dr. Kaitlin Sawatzki.
«Τα δεδομένα μας θα μας επιτρέψουν να εξακριβώσουμε ποια ζώα μεταδίδουν τον ιό. Θα μπορέσουμε επίσης να δούμε πως μεταλλάσσεται ο ιός», πρόσθεσε.
Οι επιστήμονες έχουν επιβεβαιώσει ότι ο ιός που προκαλεί αυτή τη στιγμή την γρίπη των πτηνών έχει θνησιμότητα σχεδόν 100% σε όλα τα πτηνά που μολύνει. Οι νεκρές φώκιες αποδεικνύουν ότι είναι θανατηφόρος και για τα άγρια θηλαστικά.
Όντως, όλες οι φώκιες που βρέθηκαν θετικές στη γρίπη των πτηνών ήταν νεκρές ή κατέληξαν λίγο μετά τον εντοπισμό τους. Οι επιστήμονες, όμως, δεν γνωρίζουν αν ο ιός μεταδόθηκε από τη μία στην άλλη.
Αυτό που ξέρουν με βεβαιότητα είναι ότι οι φώκιες σπανίως κυνηγούν θαλάσσια πτηνά. Ακόμα σπανιότερα τρώνε τα κουφάρια νεκρών πτηνών. Επομένως η μετάδοση της γρίπης μεταξύ των θηλαστικών είναι ένα υπαρκτό ενδεχόμενο, λένε.
Φωτογραφία: iStock