H πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα εγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση της Νωτιαίας Μυϊκής Ατροφίας (SMA), Nusinersen, είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα από το Δεκέμβριο του 2017, μετά την ένταξή της στο θετικό κατάλογο αποζημιούμενων φαρμάκων για τους τύπους 0, 1 και 2 της νόσου.
Το Nusinersen, λόγω της καθοριστικής συμβολής του στη βελτίωση της ζωής των ασθενών με SMA, μίας από τις συχνότερες γενετικές αιτίες θανάτου στα βρέφη, αξιολογήθηκε σε πρόγραμμα ταχείας αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), για την επίσπευση της πρόσβασης σε φάρμακα για ασθενείς με ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες και έλαβε έγκριση το Μάιο του 2017 με την απόφαση C(2017) 3851 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για όλους τους τύπους της νόσου.
Τα κλινικά αποτελέσματα που συνεχίζουν να προκύπτουν από το κλινικό πρόγραμμα ανάπτυξης του φαρμάκου υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του Nusinersen σε ένα μεγάλο εύρος ασθενών με SMA και καταδεικνύουν το όφελος στην κινητική ανάπτυξη και τη μείωση του κινδύνου θνησιμότητας στα βρέφη, που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ στη φυσική εξέλιξη της νόσου. Σε θεραπεία με Nusinersen βρίσκονται σήμερα περισσότεροι από 3.200 ασθενείς παγκοσμίως. Στην Ελλάδα γεννιούνται περίπου 10 ασθενείς με SMA όλων των τύπων ετησίως.
Η κα Ροζέ Πονς, Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ, Υπεύθυνη της Ειδικής Μονάδας Παιδονευρολογίας, στην Α’ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», αναφερόμενη αναλυτικά στη νόσο σημείωσε ότι η Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία είναι μια κληρονομική, σπάνια νόσος που χαρακτηρίζεται από απώλεια των κινητικών νευρώνων στο νωτιαίο μυελό και το κατώτερο εγκεφαλικό στέλεχος, με αποτέλεσμα τη σοβαρή και επιδεινούμενη μυϊκή ατροφία και αδυναμία. Σχετικά με τη βαρύτητα της SMA τόνισε ότι σχετίζεται με την ποσότητα της Πρωτεΐνης Επιβίωσης του Κινητικού Νευρώνα (SMN – Survival Motor Neuron protein).
Δείτε τη συνέντευξη που παραχώρησαν στο iatropedia.gr
Τα άτομα με SMA Τύπου 1, την πιο σοβαρή μορφή της νόσου, απαιτούν την πλέον εντατική υποστηρικτική φροντίδα, καθώς παράγουν πολύ μικρή ποσότητα πρωτεΐνης SMN και δεν έχουν την ικανότητα να παραμένουν σε καθιστή θέση χωρίς υποστήριξη ή να επιβιώνουν πέραν των δύο ετών χωρίς υποστήριξη της αναπνοής. Τα άτομα με SMA Τύπου 2 και Τύπου 3 παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες της πρωτεΐνης SMN και εμφανίζουν λιγότερο σοβαρές μορφές της νόσου, οι οποίες όμως και πάλι προκαλούν αναπηρία και δυσχεραίνουν σημαντικά τη ζωή των ασθενών.
Συχνότητα
Η συχνότητα εμφάνισης της Νωτιαίας Μυϊκής Ατροφίας, σημείωσε η κα Πονς είναι 1-2/100.000 του πληθυσμού, ενώ κάθε χρόνο εμφανίζονται 8.5-10.3 νέα περιστατικά/100.000 ζωντανές γεννήσεις. Ο τύπος 1 αντιπροσωπεύει περίπου το 50% των νέων διαγνωσμένων ασθενών αλλά η εξαιρετική σοβαρότητα του τύπου 1 έχει ως αποτέλεσμα το χαμηλό επιπολασμό. Η κα Πονς ανέφερε σχετικά με την κληρονομικότητα ότι «περίπου 1 στους 50 ανθρώπους είναι φορέας της SMA. Στην Ευρώπη υπολογίζονται περίπου 12-18 εκ. φορείς ενώ στην Ελλάδα κυμαίνονται μεταξύ 180-270 χιλιάδες».
Η συμβολή της οικογένειας στην υποστήριξη των ασθενών με SMA είναι καθοριστικής σημασίας, ενώ μέχρι σήμερα η φροντίδα είναι υποστηρικτική και παρηγορητική ή με προληπτικές παρεμβάσεις. Απαραίτητη είναι επίσης η συμβολή μιας σειράς ιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας, όπως παιδονευρολόγος, πνευμονολόγος, χειρουργός, ορθοπεδικός, εργοθεραπευτής, φυσικοθεραπευτής, κοινωνικός λειτουργός, διατροφολόγος, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν αναπνευστικά, μυοσκελετικά προβλήματα αλλά και προβλήματα διατροφής.
Ο κος Στέλιος Κυμπουρόπουλος, Ψυχίατρος στη Β’ Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ», ο οποίος ζει με τη νόσο, περιέγραψε τη δική του εμπειρία ζωής και ανέφερε: «Από μικρός είχα μέσα μου ένα μικρό φόβο που σχετιζόταν με τη Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία. Αυτός ο φόβος μου ψιθύριζε πως δε θα μεγαλώσω, δε θα δημιουργήσω, δε θα ζωντανέψω τα όνειρά μου. Τελικά, με την ποιότητα ζωής και την υποστήριξη που δέχτηκα από την οικογένειά μου, έφτασα στην ηλικία των 33 ετών και συνεχώς χτίζω νέες προσδοκίες. Πλέον, η γνώση για αυτήν τη νόσο έχει πολλαπλασιαστεί σε τέτοιο βαθμό που φτάσαμε στην αναστροφή των αρνητικών επιπτώσεων που έχει στη ζωή ενός νέου ανθρώπου. Τώρα, μπορεί να φύγει ο φόβος για τις νέες γενιές και να αντικατασταθεί με ελπίδα!»
Ο κος Γιώργος Καραχάλιος, Νευρολόγος, Διευθυντής του Ιατρικού Τμήματος της Διεύθυνσης CNS της GENESIS Pharma, τόνισε ότι η έγκριση του Nusinersen είναι ένα σημαντικό ορόσημο για τη νευρολογία. «Tο ισχυρό προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του Nusinersen έχει σημαντική επίδραση σε βρέφη και παιδιά που ζουν με την ασθένεια και φέρνει νέες ελπίδες στην αντιμετώπιση της απώλειας της κινητικής λειτουργίας στην πάροδο του χρόνου, ενώ συμβάλλει και στη μείωση του κινδύνου θνησιμότητας στα βρέφη».
Τα αποτελέσματα που οδήγησαν στην έγκριση του Nusinersen βασίζονται σε δύο εγκριτικές πολυκεντρικές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες, που περιλαμβάνουν τα δεδομένα ολοκλήρωσης της μελέτης ENDEAR (SMA με έναρξη των συμπτωμάτων στη βρεφική ηλικία) και τα δεδομένα ενδιάμεσης ανάλυσης της μελέτης CHERISH (SMA με όψιμη έναρξη των συμπτωμάτων). Και οι δυο μελέτες κατέδειξαν την κλινικά σημαντική αποτελεσματικότητα και το ευνοϊκό προφίλ οφέλους-κινδύνου του Nusinersen.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για την πορεία της νόσου, καθώς όσο πιο κοντά στη γέννηση και τη διάγνωση λαμβάνεται η θεραπεία τόσο πιο αποτελεσματική είναι. Βρέφη που λάμβαναν θεραπεία με το Nusinersen στα πλαίσια της μελέτης ENDEAR επέδειξαν μία στατιστικά σημαντική μείωση (47%) του κινδύνου θανάτου ή μόνιμης μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής (p=0,0046). Παράλληλα, στην ανάλυση που πραγματοποιήθηκε κατά την ολοκλήρωση της μελέτης, ένα στατιστικά σημαντικό, μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών ικανοποιούσαν τα κριτήρια ώστε να χαρακτηριστούν ανταποκριθέντες σε ένα κινητικό ορόσημο αξιολόγησης στην ομάδα του Nusinersen (51%) σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου με εικονική θεραπεία (0%) (p<0,0001).
Σημαντικό ποσοστό βρεφών στην ομάδα του Nusinersen πέτυχαν κινητικά ορόσημα μη αναμενόμενα με βάση τη φυσική πορεία της νόσου, συμπεριλαμβανομένων του πλήρους ελέγχου της κεφαλής, της ικανότητας κύλισης, της επίτευξης και διατήρησης καθιστής θέσης, καθώς και της επίτευξης και διατήρησης όρθιας θέσης του σώματος.
Ο κος Καραχάλιος ανέφερε ότι το Nusinersen αποζημιώνεται σήμερα σε 15 Ευρωπαϊκές χώρες και πρόσθεσε:
«Mε κύριο γνώμονα τη βελτίωση της ζωής των ασθενών με SMA και αναγνωρίζοντας ότι το κόστος και η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες αποτελούν βασικούς παράγοντες για τους ασθενείς, τα συστήματα υγείας και τους νομοθετικούς ρυθμιστικούς φορείς, συνεργαστήκαμε με την Πολιτεία ώστε σήμερα οι ασθενείς στη χώρα μας με SMA Τύπου 1 & 2 να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία, χωρίς οικονομική τους συμμετοχή. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με επαγγελματίες υγείας, με ομάδες υποστήριξης ασθενών και την Πολιτεία για να εξασφαλίσουμε την πρόσβαση για όλους τους ασθενείς με SMA που μπορεί να ωφεληθούν, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους».
Ο κος Καραχάλιος αναφέρθηκε στην πραγματοποίηση ενός εκ των μεγαλύτερων δωρεάν προεγκριτικών Προγραμμάτων Εκτεταμένης Πρόσβασης για σπάνια νοσήματα (EAP), το 2016 σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, με τη χορηγία της Biogen, που στόχο είχε την επείγουσα θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με βαριά εκδήλωση της νόσου (SMA Τύπου 1), στο οποίο συμμετείχαν περισσότεροι από 540 ασθενείς και πρόσθεσε: «Στην Ελλάδα, χάρη στη συνεργασία όλων των φορέων, καταφέραμε ώστε 6 παιδιά με τη βαρύτερη μορφή της νόσου, να λάβουν τη θεραπεία δωρεάν, στο πλαίσιο ομαδικού προγράμματος πρώιμης πρόσβασης της GENESIS Pharma. Σήμερα υπολογίζουμε ότι 25 περίπου ασθενείς στη χώρα μας λαμβάνουν τη θεραπεία με Nusinersen, σε 5 κέντρα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη».
Η κα Πονς παρουσίασε τα στοιχεία από την ελληνική εμπειρία του Προγράμματος Εκτεταμένης Πρόσβασης που διενεργήθηκε στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» και τόνισε ότι «μέχρι στιγμής έχουμε θετικά κλινικά αποτελέσματα, με όλους τους ασθενείς να παραμένουν καταρχάς εν ζωή και με ποικίλες βελτιώσεις στην κινητικότητά τους. Φυσικά, χρειάζονται περισσότερα στοιχεία μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας με τη συνέχιση της θεραπείας για τους ασθενείς αυτούς, όμως τα πρώτα αποτελέσματα, σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι αισιόδοξα και ενθαρρυντικά».
Σχετικά με τη Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία (SMA)
Η Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία (SMA) χαρακτηρίζεται από απώλεια των κινητικών νευρώνων στο νωτιαίο μυελό και το κατώτερο εγκεφαλικό στέλεχος, με αποτέλεσμα σοβαρή και επιδεινούμενη μυϊκή ατροφία και αδυναμία. Σε βάθος χρόνου, τα άτομα με τον πιο σοβαρό τύπο SMA μπορεί να παραλύσουν και να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη διεκπεραίωση των βασικών λειτουργιών της επιβίωσης, όπως η αναπνοή και η κατάποση.
Λόγω απώλειας ή ελαττώματος του γονιδίου SMN, τα άτομα με SMA δεν παράγουν επαρκή ποσότητα της πρωτεΐνης SMN, η οποία είναι κρίσιμης σημασίας για τη συντήρηση των κινητικών νευρώνων. Η βαρύτητα της SMA συσχετίζεται με την ποσότητα της πρωτεΐνης SMN. Τα άτομα με SMA Τύπου 1, δηλαδή με τη μορφή της νόσου που απαιτεί την πλέον εντατική υποστηρικτική φροντίδα, παράγουν πολύ μικρή ποσότητα πρωτεΐνης SMN και δεν αποκτούν την ικανότητα να παραμένουν σε καθιστή θέση χωρίς υποστήριξη ή να επιβιώνουν πέραν των δύο ετών χωρίς υποστήριξη της αναπνοής. Τα άτομα με SMA Τύπου 2 και Τύπου 3 παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες της πρωτεΐνης SMN και εμφανίζουν λιγότερο σοβαρές μορφές της SMA, οι οποίες όμως και πάλι επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή τους.
Η νόσος ανάλογα με την ηλικία έναρξης και τη βαρύτητα μπορεί να ταξινομηθεί στους παρακάτω τύπους:
Τύπος Ηλικία Έναρξης Συμπτωμάτων Εξέλιξη
– Εμβρυϊκή ηλικία Μειωμένη εμβρυϊκή δραστηριότητα και ελάχιστη αυτόνομη αναπνευστική ικανότητα αμέσως μετά τη γέννηση, θάνατος από αναπνευστικές επιπλοκές .
Ι Κατά τη γέννηση ή πριν την ηλικία των 6 μηνών Δεν αποκτούν ποτέ την ικανότητα να κάθονται, θάνατος από αναπνευστικές επιπλοκές συνήθως κατά την πρώτη διετία .
ΙΙ Πριν τους 18 μήνες Κάθονται αυτόνομα.
Δεν μπορούν να σταθούν ή να περπατήσουν .
ΙΙΙ a Πριν την ηλικία των 3 ετών Αποκτούν την ικανότητα να βαδίζουν χωρίς βοήθεια .
III b Μετά την ηλικία των 3 ετών Αποκτούν την ικανότητα να βαδίζουν χωρίς βοήθεια .
IV Κατά την ενηλικίωση Πιθανή μέτριας βαρύτητας λειτουργική αναπηρία.
Σχετικά με το Nusinersen
Το Nusinersen αναπτύχθηκε για τη θεραπεία της – (SMA).
Το Nusinersen είναι ένα αντινοηματικό ολιγονουκλεοτίδιο (ASO) που χρησιμοποιεί την ιδιόκτητη αντινοηματική τεχνολογία της Ionis Pharmaceuticals, η οποία έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση της SMA που προκαλείται από μεταλλάξεις ή διαγραφές στο γονίδιο SMN1, το οποίο εντοπίζεται στο χρωμόσωμα 5q και οδηγεί στην ένδεια της πρωτεΐνης SMN. Το Nusinersen μεταβάλλει το μάτισμα του πρόδρομου mRNA του SMN2, προκειμένου να αυξήσει την παραγωγή πρωτεΐνης SMN πλήρους μήκους6. Τα ASO είναι βραχείες συνθετικές σειρές νουκλεοτιδίων που έχουν σχεδιαστεί για την επιλεκτική δέσμευση στο στοχευόμενο RNA και τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης. Μέσω της χρήσης αυτής της τεχνολογίας, το Nusinersen έχει τη δυνατότητα να αυξάνει την ποσότητα της πρωτεΐνης SMN πλήρους μήκους σε άτομα με SMA.
Το Nusinersen χορηγείται μέσω ενδοραχιαίας ένεσης, η οποία απελευθερώνει το φάρμακο απευθείας στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό γύρω από το νωτιαίο μυελό7, εκεί όπου εκφυλίζονται οι κινητικοί νευρώνες στα άτομα με SMA, λόγω ανεπαρκών επιπέδων της πρωτεΐνης επιβίωσης του κινητικού νευρώνα (SMN)8.
Το Nusinersen επέδειξε ευνοϊκό προφίλ οφέλους-κινδύνου. Θρομβοπενία, νεφρική τοξικότητα και ανωμαλίες της πήξης του αίματος, συμπεριλαμβανομένης της οξείας σοβαρής θρομβοπενίας, έχουν παρατηρηθεί μετά τη χορήγηση άλλων υποδορίως ή ενδοφλεβίως χορηγούμενων αντινοηματικών ολιγονουκλεοτιδίων. Υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης ανεπιθύμητων αντιδράσεων στο πλαίσιο της διαδικασίας οσφυονωτιαίας παρακέντησης (π.χ. κεφαλαλγία, οσφυαλγία, έμετος, σοβαρή λοίμωξη).
Ενημέρωση σχετικά με το Πρόγραμμα του Νusinersen
Το Nusinersen εγκρίθηκε για πρώτη φορά από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ στις 23 Δεκεμβρίου 2016, εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης προς τις ρυθμιστικές αρχές. To Nusinersen έχει ήδη λάβει έγκριση σε ΗΠΑ, ΕΕ, Βραζιλία, Ιαπωνία, Ελβετία, Αυστραλία, Νότια Κορέα και Καναδά.
Η Biogen απέκτησε τα παγκόσμια δικαιώματα για την ανάπτυξη, την παρασκευή και την εμπορική εκμετάλλευση του Nusinersen από την εταιρεία lonis Pharmaceuticals (NASDAQ: IONS), ηγέτιδα εταιρεία στη θεραπευτική κατηγορία των αντινοηματικών φαρμάκων. Οι εταιρείες Biogen και Ionis διεξήγαγαν ένα καινοτόμο πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης, το οποίο κατάφερε ξεκινώντας από την πρώτη χορήγηση του Nusinersen σε ανθρώπους το 2011 να φτάσει στην πρώτη έγκριση άδειας κυκλοφορίας σε πέντε έτη.
Σχετικά με τη GENESIS Pharma
Η GENESIS Pharma υπήρξε μεταξύ των πρώτων φαρμακευτικών εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο με εξειδίκευση σε προϊόντα φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας και είναι σήμερα η μεγαλύτερη μεταξύ των ελληνικών εταιρειών που εξειδικεύονται σε πρωτότυπα και καινοτόμα φάρμακα. Διαθέτει ένα εκτεταμένο χαρτοφυλάκιο προϊόντων υψηλής τεχνολογίας για σοβαρές και σπάνιες παθήσεις, λειτουργώντας ως εμπορικός συνεργάτης κορυφαίων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών έρευνας και ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Η GENESIS Pharma δραστηριοποιείται σε διάφορους θεραπευτικούς τομείς. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια από τις πλέον εξειδικευμένες εταιρείες στην Ελλάδα στον τομέα της πολλαπλής σκλήρυνσης, ενώ σημαντικό είναι και το εύρος καινοτόμων θεραπειών που διαθέτει για σπάνιες αιματολογικές κακοήθειες και απειλητικές μορφές καρκίνου, όπως το πολλαπλό μυέλωμα, ο μεταστατικός καρκίνος του παγκρέατος, ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού κ.α.. Παράλληλα, δραστηριοποιείται στους τομείς της δερματολογίας, ρευματολογίας και της νεφρολογίας. Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε το website της εταιρείας www.genesispharma.com
Σχετικά με την Biogen
Εφαρμόζοντας πρωτοποριακή φαρμακευτική έρευνα, η Biogen ανακαλύπτει, αναπτύσσει και παρέχει καινοτόμες θεραπείες σε ολόκληρο τον κόσμο για άτομα που ζουν με σοβαρά νευρολογικά και νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Η Biogen, η οποία ιδρύθηκε το 1978, είναι πρωτοπόρος στη βιοτεχνολογία. Η εταιρεία διαθέτει σήμερα ένα κορυφαίο χαρτοφυλάκιο φαρμάκων για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης, έχει κυκλοφορήσει στην αγορά την πρώτη και μοναδική εγκεκριμένη θεραπεία για τη νωτιαία μυϊκή ατροφία και ηγείται στη νευρολογική έρευνα για παθήσεις όπως η νόσος του Αλτζχάιμερ, η νόσος του Πάρκινσον και η αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση. Η Biogen επίσης παρασκευάζει και διαθέτει βιο-ομοειδή προηγμένων βιολογικών φαρμάκων.