Ένα βήμα πριν από την εξάλειψη του ιού HPV και, κατ’ επέκτασιν, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας βρίσκεται η Αυστραλία.
Κύριο ρόλο σε αυτή τη μεγάλη επιτυχία παίζει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού εναντίον του HPV, που εφαρμόζεται στα σχολεία όλης της χώρας.
Το πρόγραμμα άρχισε το 2007, με τον δωρεάν εμβολιασμό όλων των κοριτσιών ηλικίας 12-13 ετών. Το 2013, το πρόγραμμα επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει και τα αγόρια της ίδιας ηλικιακής ομάδας.
Έως σήμερα, ποσοστό σχεδόν 85% των παιδιών που φθάνουν σε αυτές τις ηλικίες έχουν εμβολιαστεί.
Αποτέλεσμα: ήδη στην Αυστραλία μειώθηκαν τα ποσοστά των HPV λοιμώξεων στις γυναίκες ηλικίας 18-24 ετών από το 22% που ήταν το 2005, σε περίπου 1,5% το 2015. Και οι ειδικοί εκτιμούν ότι η μείωση θα συνεχιστεί μέχρι την πλήρη εξάλειψή τους.
«Οι HPV λοιμώξεις θα γίνουν σπάνιες μέσα στα επόμενα δύο χρόνια στην Αυστραλία», δήλωσε ο Dr. Ian Frazer, καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κουήνσλαντ και ένας από τους επιστήμονες που ανέπτυξαν την τεχνολογία για την παρασκευή των εμβολίων εναντίον του HPV.
Ο Dr. Frazer εξέφρασε την εκτίμηση ότι σε 15-20 χρόνια η Αυστραλία μπορεί να έχει απαλλαγεί από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Και πρόσθεσε πως, αν χρησιμοποιηθούν σε όλο τον κόσμο τα υπάρχοντα εμβόλια, «ο HPV και οι σχετιζόμενες με αυτόν ασθένειες θα εξαφανιστούν από προσώπου γης».
Τις δηλώσεις αυτές έκανε ο Dr. Frazer μιλώντας στο 32ο Διεθνές Συνέδριο για τον Ιό HPV (IPVC 2018), που πραγματοποιήθηκε προ διμήνου στο Σύδνεϋ.
Εμβολιασμός μόνο των κοριτσιών
Η εξάλειψη μίας μορφής καρκίνου μόνο μικρή υπόθεση δεν είναι. Εφ’ όσον ο εμβολιασμός αποδίδει, μοιραία γεννάται το ερώτημα: γιατί δεν γίνεται το ίδιο και στη χώρα μας;
Ο εμβολιασμός είναι ο κύριος τρόπος πρόληψης της HPV λοίμωξης. Ωστόσο στη χώρα μας το εμβόλιο καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία μόνο για τα κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών και όχι για τα νεαρά αγόρια. Επιπλέον, ο εμβολιασμός είναι προαιρετικός και όχι υποχρεωτικός.
Έτσι, η εμβολιαστική κάλυψη των κοριτσιών εφηβικής ηλικίας στην χώρα μας είναι πολύ χαμηλή. Και αυτή των αγοριών σχεδόν ανύπαρκτη.
«Ο εμβολιασμός των δύο φύλων είναι σημαντικός», λέει ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Θεόδωρος Αγοραστός, πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας. «Μελέτες έχουν δείξει πως όταν εμβολιάζονται μόνο τα κορίτσια, παρατηρείται μείωση κατά 70% της συχνότητας ανίχνευσης του ιού σε αυτά. Παρατηρείται επίσης αντίστοιχη μείωση κατά 35% στους άνδρες, επειδή προστατεύονται έμμεσα χάρη στον εμβολιασμό των κοριτσιών.
»Αν όμως γίνει μαζικός εμβολιασμός και στα δύο φύλα, τα ποσοστά φθάνουν το 95% στις γυναίκες και στο 85% στους άνδρες».
Η ασφάλεια των εμβολίων και η κρίση
Ένα άλλο πρόβλημα είναι οι ανησυχίες που ακόμα και σήμερα εκφράζουν πολλοί γονείς για την ασφάλεια των εμβολίων.
Αναφερόμενος σε αυτό το θέμα, ο Dr. Frazer τόνισε ότι οι μόνες γνωστές παρενέργειες των εμβολίων για τον HPV είναι χαμηλός πυρετός ή τοπικός πόνος για 24-48 ώρες. Αυτό παρατηρείται στο περίπου 30% των αγοριών και των κοριτσιών που εμβολιάζονται.
Επιπλέον, «ένα παιδί στο εκατομμύριο έχει αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο για την οποία θα χρειαστεί θεραπεία», είπε. «Άλλες παρενέργειες δεν υπάρχουν. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το παιδί τους παρουσίασε σοβαρή ασθένεια μετά από τον εμβολιασμό. Ωστόσο οι ασθένειες αυτές δεν έχουν γίνει πιο συχνές από τότε που άρχισε η ευρεία εφαρμογή των εμβολιασμών».
«Η ασφάλεια των εμβολίων για τον HPV είναι τεκμηριωμένη και δεν έχει καν νόημα να συζητάμε ακόμα γι’ αυτήν», συνηγορεί ο κ. Αγοραστός. «Καμία από τις κατά καιρούς αναφερθείσες σοβαρές παρενέργειες και θάνατοι δεν συσχετίστηκε αιτιολογικά με τον HPV εμβολιασμό. Είχαν απλώς χρονική συσχέτιση».
Ειδικά στη χώρα μας, πρόσθετος λόγος για την χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη των κοριτσιών είναι η οικονομική κρίση.
Σε έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης που δημοσιεύθηκε προ ετών στην επιθεώρηση Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, είχε βρεθεί ότι μετά το 2009 σημαντικό ποσοστό κοριτσιών δεν εμβολιάζονταν επειδή η οικογένειά τους είχε χάσει την ασφαλιστική της κάλυψη.
Τι διακυβεύεται για τη νέα γενιά
Ο μη εμβολιασμός όμως είναι πάρα πολύ επικίνδυνος. Ο ιός HPV μεταδίδεται πολύ εύκολα με την ερωτική επαφή και οι πιθανότητες να μολυνθεί ένα σεξουαλικά ενεργό άτομο είναι σχεδόν 100%.
Μερικά από τα στελέχη του ιού προκαλούν κονδυλώματα, άλλα προκαλούν καρκίνο. Τα κονδυλώματα είναι καλοήθη, ο καρκίνος μπορεί να αποβεί μοιραίος.
«Από τα 100 κορίτσια και νεαρές γυναίκες που θα μολυνθούν με ογκογόνο HPV, το 91% μέσα σε 2 χρόνια θα είναι αρνητικές χωρίς να κάνουν κάτι», εξηγεί ο κ. Αγοραστός. «Η ανοσιακή άμυνα του οργανισμού τους θα κατορθώσει να εξουδετερώσει και να απομακρύνει τον ιό».
Από τις υπόλοιπες 9, «οι 5-7 θα γίνουν σε λίγα χρόνια αρνητικές. Μία ή δύο θα εμφανίσουν σοβαρότερη αλλοίωση και πιθανώς καρκίνο. Από τις τελευταίες, δυστυχώς οι μισές θα χάσουν τη ζωή τους από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας».
Σε ετήσια βάση, περίπου 550 Ελληνίδες μαθαίνουν ότι πάσχουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Και 250 χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του.
Και παρότι πολλοί νομίζουν ότι ο καρκίνος είναι νόσος των ηλικιωμένων, στην συγκεκριμένη περίπτωση οι περισσότερες είναι κάτω των 50 ετών.
Διαβάστε περισσότερα
Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: 5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε
Μύθοι και αλήθειες για τον ιό HPV και το εμβόλιό του
Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Κάθε πότε πρέπει να κάνετε τεστ Παπ