H έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία σε εξειδικευμένο κέντρο με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή μπορεί να κάνει τη διαφορά και να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες για ικανοποιητική ανάρρωση. Από σχετικές μελέτες προκύπτει ότι μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των θανάτων και βελτιώνεται ο βαθμός αναπηρίας σε ποσοστό άνω του 25%.
ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
Τα εγκεφαλικά αποτελούν επείγουσα κατάσταση η οποία χρήζει άμεσης αντιμετώπισης όπως και το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Δυστυχώς όμως -σε αντίθεση με το έμφραγμα του μυοκαρδίου -τα εγκεφαλικά σπάνια συνοδεύονται από πόνο, με αποτέλεσμα συχνά να παρατηρείται καθυστερημένη προσέλευση των ασθενών στο νοσοκομείο. Είναι σημαντικό να μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει έγκαιρα τα πρώτα συμπτώματα.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ
μούδιασμα ή αδυναμία στο μισό μέρος του σώματος
αιφνίδια απώλεια όρασης
ξαφνική αστάθεια στη βάδιση
ξαφνική δυσκολία στην ομιλία
ξαφνικός πολύ έντονος πονοκέφαλος
ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
Το 85% των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι ισχαιμικής αιτιολογίας δηλαδή οφείλονται σε απόφραξη αγγείων του εγκεφάλου. Αυτό οδηγεί στη μειωμένη παροχή αίματος στο τμήμα του εγκεφάλου που φυσιολογικά τροφοδοτείται από το φραγμένο αγγείο.
Μερικές φορές η απόφραξη οφείλεται σε μικρό θρόμβο ο οποίος διαλύεται αυτόματα και ο ασθενής αναρρώνει πλήρως. Αν η απόφραξη παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα το οποίο ποικίλει από μερικά λεπτά έως μερικές ώρες, το τμήμα αυτό του εγκεφάλου συχνά νεκρώνεται και τα συμπτώματα παραμένουν. Υπολογίζεται ότι χάνονται περίπου 2 εκατομμύρια νευρώνες ανά λεπτό καθυστέρησης της αντιμετώπισης της απόφραξης.
Η απόφραξη ενός μεγάλου εγκεφαλικού αγγείου δεν έχει καλή πρόγνωση με ποσοστά θνητότητας από 30-90%. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς ότι δεν αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας αφού το 20% των ασθενών είναι κάτω των 55 ετών.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στο ΙΑΣΩ General λειτουργεί Ομάδα ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των οξέων εγκεφαλικών, η οποία περιλαμβάνει παθολόγους, νευρολόγους, ακτινολόγους, επεμβατικούς νευροακτινολόγους, νευροχειρουργούς και ιατρούς εντατικής μονάδας. Η αξιολόγηση των ασθενών γίνεται άμεσα σε επείγουσα βάση 24 ώρες το 24ωρο με την αξιοποίηση εξελιγμένων απεικονιστικών μεθόδων.
Στο ΙΑΣΩ General εφαρμόζονται οι πιο εξελιγμένες θεραπευτικές μέθοδοι όσον αφορά τόσο στα ισχαιμικά όσο και στα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια.
Η έγκαιρη αντιμετώπιση του οξέος ισχαιμικού εγκεφαλικού σε εξειδικευμένη κλινική είναι πρωταρχικής σημασίας για την πορεία του ασθενούς και προϋποθέτει την άμεση προσέλευσή του στο νοσοκομείο. Η έκφραση που έχει επικρατήσει είναι στην αγγλόφωνη ιατρική βιβλιογραφία “timeisbrain” υπογραμμίζοντας το πολύ στενό χρονικό περιθώριο για τη διάσωση του εγκεφάλου που κινδυνεύει να νεκρωθεί.
Στόχος της θεραπείας αποτελεί η διάλυση ή η απομάκρυνση του θρόμβου που αποφράσει το εγκεφαλικό αγγείο και η αποκατάσταση της φυσιολογικής αιμάτωσης του εγκεφάλου. Η διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου συνεπάγεται καλύτερο κλινικό αποτέλεσμα κάτι που έχει στοιχειοθετηθεί σε πολλαπλές κλινικές μελέτες. Αυτή η επιθετική θεραπευτική αντιμετώπιση η οποία εφαρμόζεται ευρέως τα τελευταία χρόνια σε όλα τα κέντρα αναφοράς στοχεύει στη μεγιστοποίηση του κλινικού οφέλους για τον ασθενή με αποδεκτά ποσοστά επιπλοκών. Δραματική βελτίωση επιτυγχάνεται σε ποσοστό περίπου 25% των ασθενών που αντιμετωπίζονται έγκαιρα με τις τελευταίες μεθόδους που περιγράφονται παρακάτω. Αρκετοί ασθενείς (περίπου 25-40%) εμφανίζουν μικρότερου βαθμού βελτίωση ενώ σε ποσοστό 5-10% σημειώνεται επιδείνωση κυρίως λόγω αιμορραγικών επιπλοκών.
Αν ο ασθενής προσέλθει άμεσα στο νοσοκομείο υπάρχει η δυνατότητα διάνοιξης του αποφραγμένου αγγείου η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί με ενδοφλέβια χορήγηση ειδικού θρομβολυτικού φαρμάκου (tpa) εντός 4.5 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Το φάρμακο αυτό συχνά διαλύει το θρόμβο και αποκαθιστά τη φυσιολογική αιμάτωση του εγκεφάλου. Η θρομβόλυση θα μπορούσε να εφαρμοστεί στο 20% όλων των εγκεφαλικών και μειώνει την αναπηρία έως και 40%. Το όφελος για τον ασθενή είναι μεγαλύτερο όσο το συντομότερο χορηγηθεί.
Συχνά οι ασθενείς δεν φτάνουν έγκαιρα στο νοσοκομείο για αυτή τη θεραπεία, έχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση του θρομβολυτικού φαρμάκου ή δεν ανταποκρίνονται σε αυτή τη θεραπεία. Για αυτούς τους ασθενείς έχει αναπτυχθεί μια νέα πολλά υποσχόμενη μέθοδος. Πρόκειται για την μηχανική θρομβεκτομή με ειδικά σχεδιασμένες συσκευές που αποσκοπεί στη διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου και τη διάσωση του τμήματος του εγκεφάλου που κινδυνεύει. Αποτελεί την τελευταία θεραπευτική εξέλιξη για την αντιμετώπιση των σοβαρών εγκεφαλικών επεισοδίων με την οποία επιτυγχάνεται διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου στο 70-80% των περιπτώσεων. Ήδη στα μεγάλα κέντρα αντιμετώπισης εγκεφαλικών των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης αποτελεί τη μέθοδο ρουτίνας όταν πληρούνται οι σχετικές ενδείξεις. Τα αποτελέσματα με αυτή τη μέθοδο μπορεί να είναι εντυπωσιακά . Η επέμβαση πραγματοποιείται από ειδικά εκπαιδευμένους ιατρούς, επεμβατικούς νευροακτινολόγους, μέσω μικρής τομής στο άνω τμήμα του μηρού. Η καθοδήγηση της ειδικής συσκευής γίνεται σε αίθουσα αγγειογράφου με καθοδήγηση ακτίνων Χ.
Στο ΙΑΣΩ General έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τεχνικά επιτυχείς μηχανικές θρομβεκτομές για οξέα εγκεφαλικά επεισόδια στο Τμήμα Επεμβατικής Ακτινολογίας & Νευροακτινολογίας.
.jpg)
Χρήστος Γκόγκας,
Επεμβατικός Νευροακτινολόγος,
Υπεύθυνος Ομάδας αντιμετώπισης οξέων εγκεφαλικών
ΙΑΣΩ General
Ολυμπία Μπεσμπέα,
Νευρολόγος ΙΑΣΩ General