Στην αρχή των κόμικ του Neil Gaiman, “The Sandman” και της εξαιρετικά δημοφιλούς σειράς του Netflix που βασίζεται σε αυτά, ο αφηγητής περιγράφει μια “ασθένεια του ύπνου”, που εξαπλώνεται σε όλον τον κόσμο, αφού ο Άρχοντας των Ονείρων, γνωστός και ως Μορφέας, παγιδεύεται στον κόσμο της εγρήγορσης από το ξόρκι ενός μάγου.
Οι άνθρωποι που επηρεάζονται από την ασθένεια αυτή κοιμούνται για χρόνια, ή αλλιώς περιφέρονται μισοκοιμισμένοι και συχνά πεθαίνουν πριν προλάβουν να ξυπνήσουν. Η ασθένεια στο The Sandman ονομάζεται “Encephalitis Lethargica”. Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν ότι η αναφορά προκύπτει από μια πραγματική ασθένεια, που επηρέασε εκατομμύρια ανθρώπους τη δεκαετία του 1910 και του 1920 και μέχρι και σήμερα δεν έχει εξηγηθεί ικανοποιητικά.
“Οι ασθενείς είχαν συνείδηση και επίγνωση, αλλά δεν ήταν πλήρως ξύπνιοι. Κάθονταν ακίνητοι και αμίλητοι όλη μέρα στις καρέκλες τους, πλήρως αποστραγγισμένοι από ενέργεια, πρωτοβουλία, κίνητρο, όρεξη, συναίσθημα ή επιθυμία. Κατέγραφαν ό,τι συνέβαινε γύρω τους χωρίς ενεργό προσοχή και με βαθιά αδιαφορία”, έγραψε ο δρ. Oliver Sacks, ο οποίος θεράπευε ασθενείς για τη νόσο, αναφορικά με τον χρόνο που πέρασε στο νοσοκομείο Beth Abraham στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του 1960.
“Ούτε μετέδιδαν, ούτε ένιωθαν το συναίσθημα της ζωής. Ήταν τόσο ανούσιοι όσο τα φαντάσματα και τόσο παθητικοί όσο τα ζόμπι”.
Τα πρώτα κρούσματα της νόσου αναφέρθηκαν στην Ευρώπη το 1916-17, συνέπεσαν με την πανδημία της ισπανική γρίπης το 1918 και συνεχίστηκαν στη δεκαετία του 1930. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως πιστεύεται ότι είχαν κολλήσει την ασθένεια, η οποία ευτυχώς τώρα πια εμφανίζεται σπάνια.
Οι ασθενείς εμφάνιζαν αρχικά συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, καθώς και κόπωση, πυρετό και έμετο.
«Ακολουθούσαν νευρολογικά συμπτώματα και μπορούσαν να εμφανιστούν πολύ γρήγορα, όπως στην περίπτωση ενός κοριτσιού που εμφάνισε μια ξαφνική ημιπληγία, ενώ επέστρεφε στο σπίτι της μετά από μια συναυλία. Μέσα σε μισή ώρα κοιμόταν και πέθανε 12 ημέρες αργότερα«, έγραψαν οι Leslie Hoffman και Joel Vilensky σε μια εργασία που δημοσίευσαν το 2017, έναν αιώνα μετά από εκείνη την επιδημία.
Λίγο μετά από αυτό, οι ασθενείς ζαλίζονταν και παραληρούσαν. Κοιμόντουσαν για ασυνήθιστα μεγάλες χρονικές περιόδους, αλλά είχαν επίγνωση των γεγονότων που είχαν συμβεί γύρω τους, ενώσω βρίσκονταν σε αυτήν την κατάσταση ημι-ύπνου. Οι ασθενείς με αυτά τα συμπτώματα είχαν λιγότερες από 50% πιθανότητες επιβίωσης. Οι ασθενείς με διαφορετική μορφή της νόσου εμφάνιζαν ακαμψία στα άκρα τους και να έμεναν ακίνητοι για μεγάλες χρονικές περιόδους.
Εκείνοι που επέζησαν δεν ξέφευγαν μια για πάντα από το πρόβλημα, καθώς διάφορες επιπλοκές εμφανίζονταν συχνά για χρόνια μετά την αρχική μόλυνση.
“Η χρόνια φάση χαρακτηριζόταν από παρκινσονισμό, αλλά οι διαταραχές του ύπνου, οι οφθαλμοκινητικές ανωμαλίες, οι ακούσιες κινήσεις, οι ανωμαλίες της ομιλίας και της αναπνοής και οι ψυχιατρικές διαταραχές ήταν επίσης κοινά χαρακτηριστικά”, έγραψαν οι Hoffmann και Vilensky. “Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την επιδημία, υπολογίστηκε ότι το 50% των περιπτώσεων παρκινσονισμού ήταν μετα-εγκεφαλίτιδες”.
Η αιτία της νόσου παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστη.
Μια θεωρία είναι ότι η ασθένεια προκλήθηκε από τον ιό που ευθύνεται για την πανδημία της γρίπης του 1918, επειδή ξεκίνησαν και έληξαν μέσα σε παρόμοια χρονικά διαστήματα. Πιο πρόσφατα, μια μελέτη που εξέτασε τα λίγα διαθέσιμα δείγματα εγκεφαλικού ιστού από ασθενείς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για έναν εντεροϊό (ομάδα ιών που περιλαμβάνει την πολιομυελίτιδα και εξαπλώνεται μέσω της επαφής με εκκρίσεις από έναν μολυσμένο ασθενή) ήταν η πιθανή αιτία της νόσου.
Πηγές: https://interestingengineering.com, https://www.iflscience.com
φωτό: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ