Του: Ελευθέριου Φερεκύδη, Καθηγητή Ωτορινολαρυγγολογίας Παν/μιου Αθηνών.
Είναι γνωστό ότι όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια οι νέοι άνθρωποι είναι εκτεθειμένοι στον υπερβολικό θόρυβο, είτε στον χώρο εργασίας τους, είτε και κατά την διάρκεια της διασκέδασης τους.
Κυρίως, η νέα συνήθεια είναι η νεολαία να διασκεδάζει εκτεθειμένη σε πολύ έντονο θόρυβο, σε βαθμό που αυτό θεωρείται πολύ φυσικό.
Αποτέλεσμα αυτής της συνήθειας και γενικότερα του τρόπου ζωής και διασκέδασης είναι, η πρώτη “ηλεκτρονική γενιά” να πληρώνει τις συνέπειες της χρόνιας έκθεσης στις ροκ συναθροίσεις και συναυλίες, στα κλαμπ, τις ντίσκο, τις θορυβώδεις μοτοσικλέτες, και φυσικά στην υπερβολική χρήση των ακουστικών με έντονη μουσική.
Περισσότερο από 600 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ζουν και εργάζονται σε επικίνδυνα θορυβώδεις χώρους. Από αυτά 25-30 εκατομμύρια βρίσκονται στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου “ Better Hearing” στην Ουάσιγκτον η απώλεια της ακοής σε άτομα μέσης ηλικίας (40-60 χρόνων) παρουσιάζει σημαντική αύξηση. Η πιο κοινή αιτία είναι ο θόρυβος.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της εταιρείας για την Κώφωση «Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπέλ » στην Ουάσιγκτον, το φαινόμενο της μείωσης της ακοής στους σαραντάρηδες θα μπορούσε να θεωρηθεί μια φυσιολογική συνέπεια της έκθεσης των ατόμων αυτών επί χρόνια στις ροκ συναυλίες, στις ντίσκο, στη χρήση ακουστικών με έντονη μουσική κτλ.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η ομάδα αυτή του πληθυσμού που φυσικά πληρώνει το τίμημα αυτής της άσκοπης και αλόγιστης χρήσης της τεχνολογίας στη μουσική, είναι η πρώτη ηλεκτρική, ή ηλεκτρονική γενιά γενικότερα.
Πως προκαλείται η βλάβη στην ακοή
Είναι γνωστό ότι ως “θόρυβος” χαρακτηρίζεται κάθε μορφή ηχητικής ενέργειας -ανεξάρτητα της εντάσεως της που είναι ενοχλητική και δυσάρεστη για τον άνθρωπο. Ακόμη η βλαπτική επίδραση του θορύβου στην ακοή διακρίνεται στο ακουστικό τραύμα και στην βαρηκοΐα που προκαλείται από την έκθεση στον θόρυβο.
Κυρίως σε κλειστούς χώρους όταν η στάθμη του θορύβου φθάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, τότε τα λεπτεπίλεπτα κυτταρικά στοιχεία στο εσωτερικό αυτί στον κοχλία παρουσιάζουν βλάβες οι οποίες αρχικά είναι παροδικές και ανατάξιμες, αλλά με τον χρόνο γίνονται μόνιμες. Ειδικότερα στον κοχλία, τα τριχωτά κύτταρα είναι αυτά που καταστρέφονται και μετά από χρόνια εγκαθίσταται η μόνιμη πια μείωση της ακοής.
Χαρακτηριστικό είναι ότι εάν ένα άτομο παραμείνει για πολλές ώρες σε έναν χώρο με υπερβολικό θόρυβο που η ένταση φθάνει η και υπερβαίνει τα 90-120 Db (decibel) τότε το άτομο εμφανίζει προσωρινά μία ελάττωση της ακοής, η οποία εξαφανίζεται μετά πάροδο λεπτών η ωρών ηρεμίας. Ακόμη ορισμένες φορές παρατηρείται και αίσθημα πληρότητας και εμβοές στο αυτί.
Η προσωρινή αυτή μετακίνηση του ουδού ακουστότητας δηλ. η προσωρινή απώλεια της ακοής και τα διάφορα ενοχλήματα στο αυτί είναι φυσιολογικά φαινόμενα και αποδίδονται στην διαταραχή του μεταβολισμού των τριχωτών κυττάρων του κοχλία.
Portrait of Woman having Headache, Feeling Tense
Σημαντικό είναι όμως να ξέρουμε ότι όταν η έκθεση στον υπερβολικό θόρυβο είναι μακροχρόνια και συνεχής και διαρκεί μακρό διάστημα, δηλ. εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια, τότε η ακοή δεν επανέρχεται στα αρχικά της επίπεδα και η βαρηκοΐα παραμένει.
Αρχικά μετά από μακροχρόνια έκθεση στον ήχο, κυρίως βλάπτονται οι υψηλές συχνότητες δηλ. δεν ακούει το άτομο καλά τις συχνότητες περί τις 4000 Ηz.
Δυστυχώς, η πρώιμη αυτή βλάβη δεν γίνεται αντιληπτή από το άτομο και αυτό διότι δεν έχουν βλαβεί οι συχνότητες ομιλίας οι οποίες είναι από 500 Ηz έως 2000 Ηz .
Εάν η έκθεση στον θόρυβο ή τον πολύ υψηλής εντάσεως ήχο συνεχισθεί, η βλάβη στον κοχλία επεκτείνεται και σε άλλες περιοχές του κοχλία, ώστε προσβάλλονται και οι συχνότητες ομιλίας και η απώλεια της ακοής δεν δύναται να παραμείνει απαρατήρητος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στη φάση αυτή ήδη έχουν εγκατασταθεί στον κοχλία σημαντικές αλλοιώσεις οι οποίες δεν είναι ανατάξιμες και γι’ αυτό οι μείωση της ακοής είναι μόνιμη.
Έτσι, η έκθεση στον ήχο για πολλές ώρες, θα πρέπει να αποφεύγεται κυρίως όταν ήδη το άτομο αναφέρει κάποιες φορές προσωρινή απώλεια ακοής, ή και κάποια ενοχλήματα από τα αυτιά όταν παραμένει για πολύ ώρα σε θορυβώδες περιβάλλον.
Οι νέοι οι οποίοι συχνάζουν κυρίως σε χώρους θορυβώδεις και παραμένουν πολλές ώρες εκτιθέμενοι σε υπερβολικά decibels (μονάδα μέτρησης του ήχου), κινδυνεύουν να εμφανίσουν -αρχικά παροδικές και μετά μόνιμες- βλάβες ακοής, οι οποίες αρχικά, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, παραμένουν απαρατήρητες.
Ακόμη στο ίδιο κίνδυνο είναι εκτεθειμένοι όσοι εργάζονται στους χώρους αυτούς.
Πρώιμη διάγνωση του προβλήματος
Ο μόνος τρόπος πρώιμης ανίχνευσης πιθανής αρχόμενης βλάβης της ακοής στις περιπτώσεις αυτές, είναι η μέτρηση της ακοής σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μόνο έτσι είναι δυνατή η έγκαιρη ανίχνευση της βλαπτικής επίδρασης του ήχου στα λεπτεπίλεπτα κυτταρικά στοιχεία του κοχλία.
Δεδομένου ότι η αρχικά επερχόμενη βλάβη αφορά όχι τις συχνότητες ομιλίας, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, αλλά μόνο τις υψηλές συχνότητες.
Όταν με το ακοογράφημα διαπιστωθεί η αρχική βλάβη, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα προστατευτικά, ώστε να σταματήσει η περαιτέρω βλαπτική επίδραση του ήχου.
Πρόληψη
Τα προστατευτικά μέτρα συνίστανται στην αποφυγή έκθεσης στον ήχο πολλές ώρες δηλαδή να μην παραμένουμε στον χώρο πολλές ώρες, κυρίως όταν αντιληφθούμε ότι τα αυτιά μας βουίζουν και είναι σαν βουλωμένα.
Εάν θα πρέπει η παραμονή να παραταθεί για λόγους επαγγελματικούς, θα πρέπει να χρησιμοποιούμε ωτασπίδες και ακόμη να ελέγχουμε την ακοή μας σε τακτά χρονικά διαστήματα μηνών, ανάλογα με την διάρκεια παραμονής μας στον ηχορρυπογόνο χώρο.