Οι πιθανότητες εκδήλωσης μιας νέας πανδημίας, παρόμοιας με αυτήν που προκάλεσε ο κορωνοϊός, θα τριπλασιαστούν σχεδόν τις επόμενες δεκαετίες, αναφέρουν επιστήμονες από τις ΗΠΑ. Αιτία γι’ αυτό είναι η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στη μετάδοση ασθενειών από τα ζώα στους ανθρώπους.
Ο Dr. William Pan, καθηγητής Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Duke, και οι συνεργάτες του εξέτασαν δεδομένα των τελευταίων 400 ετών, για να υπολογίσουν τις πιθανότητες εμφάνισης νέων επιδημιών με βάση:
- Τους θανάτους
- Τη διάρκεια προηγούμενων επιδημιών
- Τα ποσοστά εμφάνισης νέων μεταδοτικών ασθενειών
Τα συμπεράσματά τους δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Τα ευρήματα της νέας ανάλυσης συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ).
Όπως γράφουν, η συχνότητα εμφάνισης επιδημιών ποικίλλει ανά χρονική περίοδο. Η εμφάνιση, όμως, μιας μεγάλης επιδημίας με προοπτική πανδημίας είναι κάτι που μπορεί να υπολογιστεί. Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι οι ασθένειες που περνούν από τα ζώα στους ανθρώπους (ζωονόσοι), καθίστανται ολοένα συχνότερες λόγω των κλιματικών αλλαγών.
Σε ασθένειες όπως η COVID-19, τα ζώα αποτελούν τη «δεξαμενή» μεταδοτικών παθογόνων, όπως ο κορωνοϊός. Αυτό σημαίνει ότι ο ιός ή το βακτήριο μπορεί να μεταλλαχθεί και να πολλαπλασιαστεί στον οργανισμό των ζώων και ύστερα να μεταδοθεί στον άνθρωπο.
Αυτό μπορεί να συμβεί είτε άμεσα (μέσω της επαφής), είτε έμμεσα (διαμέσου του εδάφους, του νερού και των επιφανειών). Η κλιματική αλλαγή ενισχύει τη δυνατότητα των ιών να προσβάλουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
Και ο ιός Έμπολα
Εκτός από την πανδημία που προκάλεσε ο κορωνοϊός, ένα άλλο παράδειγμα είναι η επανεμφάνιση του ιού Έμπολα στην Αφρική τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν στοιχεία ότι η μεταδοτικότητα του ιού αυξήθηκε λόγω:
- Της καταστροφής των δασών στην Αφρική για την δημιουργία φοινικέλαιου και
- Της μετανάστευση των νυχτερίδων που ζούσαν σε εκείνες τις περιοχές
Οι μολυσματικές ζωονόσοι αποτελούν το 60% όλων των ασθενειών και το 75% των νέων αναδυόμενων ασθενειών, αναφέρουν τα αμερικανικά, ομοσπονδιακά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC).
Οι νόσοι αυτές μπορεί να μολύνουν τον καθένα μας. Πιο ευάλωτες, όμως, είναι ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες:
- Τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών
- Οι ενήλικες άνω των 65 ετών
- Οι έγκυοι
- Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς
Όσο αυξάνονται οι μεταδοτικές ασθένειες, η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να αναπτύξει νέες διαγνωστικές μεθόδους, θεραπείες και εμβόλια. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει αφού έχει γίνει μετάδοση της ασθένειας, λόγω των ελάχιστων δεδομένων πριν την έναρξή τους. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η επένδυση για την ανάπτυξη νέων συστημάτων παρακολούθησης για την πρόληψη ιικών μολύνσεων ειδικά στις υποανάπτυκτες περιοχές.
«Συμπερασματικά, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τόσο την εμφάνιση νέων μεταδοτικών ασθενειών όσο και το δυναμικό μετάδοσής τους», καταλήγουν οι ειδικοί του ΕΚΠΑ.
Φωτογραφία: iStock