Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο συχνών μορφών καρκίνου: Τι πρέπει να ξέρουμε

Η παχυσαρκία, ιδίως η κλινικά σοβαρή μορφή της, σχετίζεται με την ανάπτυξη πολλών και σοβαρών ασθενειών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται ορισμένες μορφές καρκίνου.

Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας του Καρκίνου (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού (ΠΟΥ) εκτιμά ότι προκαλεί το τουλάχιστον 9% των καρκίνων σε Ευρώπη, Βόρειο Αμερική και Μέση Ανατολή. Εμπλέκεται επίσης σε πολύ περισσότερες περιπτώσεις (π.χ. μειώνοντας την αποτελεσματικότητα ορισμένων θεραπειών, αυξάνοντας τον κίνδυνο υποτροπής κ.λπ.).

Πώς μπορεί, όμως, η παχυσαρκία να συνδέεται με τον καρκίνο και πώς μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος; Όπως εξηγεί ο γενικός χειρουργός Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, διευθυντής της Γ’ Χειρουργικής Κλινικής και Τμήματος Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Πεπτικού Συστήματος, Παχυσαρκίας και Διαβήτη του Metropolitan General, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΧΕΠ), η εμφάνιση νεοπλασιών σε χρονίως παχύσαρκα άτομα μπορεί να αφορά ποικίλα συστήματα και όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, όπως:

• Παχύ έντερο και ορθό
• Οισοφάγο
• Στόμαχο
• Μαστό
• Ενδομήτριο
• Νεφρό
• Προστάτη

Οι πιθανοί μηχανισμοί

Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί καρκινογένεσης είναι αντικείμενο συνεχούς μελέτης. Ως επικρατέστεροι, όμως, θεωρούνται οι εξής:

• Χρόνια φλεγμονή: Η παχυσαρκία και η αυξημένη εναπόθεση σπλαγχνικού λίπους χαρακτηρίζονται από την παρουσία μίας χρόνιας φλεγμονώδους κατάστασης στον ανθρώπινο οργανισμό, λόγω απελευθέρωσης πολυάριθμων ορμονικών μεσολαβητών. Η χρόνια αυτή φλεγμονώδης κατάσταση αποτελεί πρόδρομο παθογενετικό γνώρισμα διάφορων νεοπλασιών.
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία: Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης λόγω αντίστασης στη δράση της αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της παχυσαρκίας. Σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα γαστρεντερικών καρκίνων.
• Χρόνιο οξειδωτικό stress. Η χρόνια φλεγμονή οδηγεί στην αύξηση της παραγωγής ελεύθερων ριζών οξυγόνου και κατ’ επέκτασιν σε οξειδωτικό stress. Αυτό δημιουργεί ένα μικροπεριβάλλον ευνοϊκό για την ανάπτυξη όγκων.
• Τροποποίηση του εντερικού μικροβιώματος: Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από τροποποίηση του εντερικού μικροβιακού αποικισμού, η οποία οδηγεί σε έκκριση τοξικών και δυνητικά καρκινογόνων μεταβολιτών.

Η πρόληψη

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη των σχετιζόμενων με αυτήν μορφών καρκίνου. Η απώλεια βάρους μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί με την υιοθέτηση υγιών διατροφικών προτύπων και την αλλαγή του τρόπου ζωής:

• Βελτίωση της διατροφής
• Καθημερινή άσκηση
• Θετική ψυχολογία
• Σταθερός ύπνος

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις ωστόσο, ιδίως σε μακρόχρονη παχυσαρκία με την παρουσία χαρακτηριστικών μεταβολικού συνδρόμου, η εφαρμογή συντηρητικής αντιμετώπισης μόνο, συνήθως δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

«Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την πιο ισχυρή θεραπευτική προσέγγιση σε περιπτώσεις κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας», τονίζει ο δρ Σπυρόπουλος. «Η σύγχρονη θεραπευτική φαρέτρα περιλαμβάνει ειδικές τεχνικές μεταβολικής χειρουργικής οι οποίες, εκτός των λοιπών ευεργετικών επιδράσεων, οδηγούν σε στατιστικά σημαντική ελάττωση της επίπτωσης καρκίνου».

Η μεταβολική χειρουργική αποδεδειγμένα αυξάνει μακροπρόθεσμα το προσδόκιμο επιβίωσης των παχύσαρκων ασθενών, μειώνοντας τη θνητότητα από τις συννοσηρότητες της παχυσαρκίας αλλά και την εμφάνιση κακοηθειών, προσθέτει.

 Και άλλες παθήσεις

Αξίζει να σημειωθεί πως, εκτός από τον καρκίνο, η παχυσαρκία σχετίζεται με την προοδευτική εμφάνιση και πολλών άλλων παθήσεων (συννοσηρότητες). Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• Ο διαβήτης τύπου 2
• Η αρτηριακή υπέρταση
• Η δυσλιπιδαιμία (π.χ. αυξημένα επίπεδα ολικής, LDL χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων κ.λπ.)
• Η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος
• Τα καρδιαγγειακά συμβάματα
• Αναπνευστικά προβλήματα

Φωτογραφία: iStock