Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού

Ο μαστός είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα όργανα του γυναικείου σώματος. Το πέρασμα του χρόνου και ο τρόπος ζωής «δοκιμάζουν» την εμφάνισή του, με κίνδυνο να παρουσιαστούν προβλήματα, πέραν των άλλων και αισθητικά, όπως ραγάδες, χαλάρωση και πτώση.

Αναμφισβήτητα η αγωνία των περισσότερων γυναικών να παραμείνει στητό, όμορφο, σφριγηλό,νεανικό και υγιές όσο το δυνατό περισσότερο, εντείνεται όσο περνούν τα χρόνια.

Μέτρα αυτοφροντίδας

Για να διατηρηθεί το στήθος νεανικό, όμορφο και υγιές στο πέρασμα του χρόνου, χρειάζεται πρόληψη και κατάλληλη φροντίδα. Με μερικά απλά βήματα που κάθε γυναίκα μπορεί να κάνει στην καθημερινότητά της, μπορεί να διατηρήσει τους μαστούς της σε καλή κατάσταση:

• Συστηματική τοπική ενυδάτωση με απλές ενυδατικές κρέμες. Πρέπει να είναι πλούσιες σε συστατικά που συσφίγγουν και τονώνουν την επιδερμίδα, διατηρούν το δέρμα των μαστών σε καλή κατάσταση, περιορίζοντας την πιθανότητα σχηματισμού ραγάδων στην περιοχή
• Υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Συνιστώνται διακοπή του καπνίσματος, περιορισμός του αλκοόλ και διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, με περιορισμό λιπαρών τροφών και κόκκινου κρέατος
• Διατήρηση σταθερού και φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις απότομες αυξομειώσεις του βάρους, γιατί επιδρούν σημαντικά στο μέγεθος και την εμφάνιση των μαστών.
• Χρήστη κατάλληλου στηθόδεσμου. Πρέπει να στηρίζει τον μαστό, χωρίς να δημιουργεί δυσφορία, να πιέζει ή να τον τραυματίζει.
• Γυμναστική και σωστή στάση σώματος. Αφού το στήθος δεν έχει μυς για να γυμναστούν και να τονωθούν, η εκγύμναση των θωρακικών μυών και της ωμοπλάτης είναι χρήσιμη με push upς, όργανα ή βαράκια.
• Αποφυγή εξαντλητικών διαιτών, ηλιοθεραπείας χωρίς στηθόδεσμο, μη χρήση στηθόδεσμου για μεγάλο μέρος τη ημέρας, αυξομειώσεων βάρους κατά τη διάρκεια πολλαπλών κυήσεων. Αντίθετα, ο θηλασμό δεν επιδρά αρνητικά στην εμφάνιση των μαστών και μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα καλύτερη ποιότητα δέρματος.
• Μετά την εμμηνόπαυση, κατά την οποία οι μαστοί ακολουθούν τη φυσιολογική φθίνουσα πορεία του σώματος με διαφόρου βαθμού ατροφία, μπορεί να βοηθηθούν με τη λήψη θεραπείας ορμονικής αποκατάστασης. Η θεραπεία πρέπει πάντοτε να γίνεται κάτω από το στενό και αυστηρό έλεγχο του γυναικολόγου.

Συνεχείς μεταβολές

Οι μαστοί των γυναικών μεταβάλλονται στη διάρκεια της ζωής τους. Τα επίπεδα των ορμονών είναι διαφορετικά κατά τη διάρκεια του καταμήνιου κύκλου, την εγκυμοσύνη, τον θηλασμό και μετά την εμμηνόπαυση.

Σε περίπτωση που η γυναίκα παρατηρήσει τυχαία ένα ογκίδιο ή έκκριμα από τη θηλή ή αλλαγή στο σχήμα της θηλής, πρέπει να επισκεφθεί αμέσως το γιατρό και να γίνει ο απαραίτητος έλεγχος. Κάθε γυναίκα, μετά την εφηβεία, είναι καλό να επισκέπτεται μία φορά το χρόνο το χειρουργό γυναικολόγο που εξειδικεύεται σε αυτές τις παθήσεις και είναι σε θέση να την κατευθύνει και να λύσει τις απορίες της.

Η εξέταση του μαστού

Όπως σε όλα τα όργανα έτσι και οι παθήσεις του μαστού χωρίζονται σε καλοήθεις και κακοήθεις. Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται απαραίτητη η συχνή εξέταση το μαστού, τόσο από την ίδια τη γυναίκα όσο και από τους ειδικούς. Αυτή περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, φυσική εξέταση (επισκόπηση, ψηλάφηση), διαγνωστικές εξετάσεις (μαστογραφία, υπερηχογράφημα, μαγνητική μαστογραφία, κυτταρολογική εξέταση, ιστολογική εξέταση).

Οι καλοήθεις παθήσεις του μαστού αποτελούν μια ομάδα βλαβών οι οποίες αποκαλύπτονται κατά την κλινική και απεικονιστική εξέταση του μαστού. Κύστεις, ογκίδια, πόνος ή ευαισθησία των μαστών, έκκριμα από τη θηλή ή εισολκή της θηλής, φλεγμονές και αλλοιώσεις του δέρματος των μαστών, είναι ιδιαίτερα συχνά προβλήματα σε όλες τις ηλικίες γυναικών. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα προκαλούν αναστάτωση και ανησυχία στις γυναίκες παρά το γεγονός ότι συνήθως (αλλά όχι πάντα) δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού, αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες, καθώς και τη δεύτερη αιτία θανάτου από τη νόσο σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ασθένεια είναι δυνατό να προσβάλλει οποιαδήποτε γυναίκα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, την εξωτερική της εμφάνιση ή τις συνήθειές της. Μολονότι εδώ και δύο αιώνες ακολουθεί αυξητική τάση, μόλις τα τελευταία χρόνια έχει ελαφρά περιοριστεί, πιθανότατα λόγω επέκτασης των προγραμμάτων πρώιμης διάγνωσης, αλλά και βελτίωσης των θεραπευτικών μεθόδων.

Παρουσιάζεται συνήθως σαν μια ανώδυνη σκληρία που δεν υπήρχε στο παρελθόν, η οποία μεγαλώνει σε μέγεθος, δεν υπάρχει στο αντίστοιχο σημείο του άλλου μαστού και δεν υποχωρεί μετά την περίοδο (σε γυναίκες πριν από την εμμηνόπαυση). Άλλες φορές, το πρώτο σημάδι ενός καρκίνου μπορεί αν είναι κάποιο βαθούλωμα ή μια ρυτίδωση στο δέρμα του μαστού ή ακόμη μια αλλαγή στο μέγεθος, το περίγραμμα ή το σχήμα του.

Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού

Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού αποτελούν:

• Η ηλικία: Αποτελεί το σπουδαιότερο παράγοντα μετά το φύλο. Ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου αυξάνει με την ηλικία, η πιθανότητα μια γυναίκα να αναπτύξει καρκίνο μαστού υπολογίζεται σε 12,6% δηλαδή 1 στις 8, κατά τη διάρκεια της ζωής. Εντούτοις, πάνω από 80% των περιστατικών συμβαίνουν σε γυναίκες άνω των 50 ετών.
• Η κληρονομικότητα: Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού αποτελεί το 10%-20% του συνόλου των καρκίνων του μαστού. Αποτελεί επίσης το 30%-40% των περιπτώσεων που εμφανίζονται σε ηλικία κάτω των 35 ετών και κυρίως σε ασθενείς που παρουσιάζουν συγχρόνως ιστορικό οικογενούς καρκίνου μαστού και των ωοθηκών. Όταν εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία συχνά έχει αμφοτερόπλευρη εμφάνιση σε ποσοστό 20%-40% και συνήθως υπάρχουν δύο ή περισσότεροι συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνο μαστού ή των ωοθηκών, δηλαδή υπάρχει ένα πρότυπο κληρονομικότητας αυτοσωματικού κυρίαρχου τύπου.
• Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου μαστού
• Παρατεταμένη και για μεγάλο διάστημα χρήση ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης (Ο.Θ.Υ.)
• Κάπνισμα και κακή διατροφή. Είναι πιθανότατα από τους πιο καθοριστικούς προδιαθεσιακούς παράγοντες ανάπτυξης καρκίνου. Στις αναπτυγμένες χώρες, το κυρίαρχο διατροφικό πρότυπο με τις μεγάλες ποσότητες σε κρέας, λευκό αλεύρι και ζάχαρη αυξάνει τον κίνδυνο για αρκετές μορφές καρκίνου. Αντίθετα, διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες και φυτικές ίνες συμβάλλει στην πρόληψη της εμφάνισης διαφόρων καρκίνων.

Επιστήμη που εξελίσσεται

Η Χειρουργική του Μαστού πρέπει να εκτελείται σήμερα μόνο από εξειδικευμένους ιατρούς γιατί ο μαστός είναι μια ολόκληρη επιστήμη που συνεχώς εξελίσσεται και απαιτεί τυποποιημένους αλγόριθμους αντιμετώπισης.

Ο γυναικείος μαστός, κατεξοχήν σύμβολο θηλυκότητας αποτελεί ένα ανεξάντλητο θέμα, που έχει προβληματίσει όλες τις γυναίκες σε κάποια φάση της ζωής τους.

Έγκαιρη πρόληψη σημαίνει αποτελεσματικότερη θεραπεία ή και ίαση! Τις παθήσεις του μαστού μπορούμε να τις νικήσουμε, αρκεί να τις απομυθοποιήσουμε και να τις αντιμετωπίσουμε έγκαιρα, σωστά και αισιόδοξα.

Γράφει ο Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, MD, PhD, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Συνεργάτης Κλινικής ΡΕΑ