Η ψυχολογία του μασκαρά!

Iatropedia
25 Φεβρουαρίου 2014 | 06:00

Αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής παράδοσης αποτελούν οι απόκριες και οι μασκαράδες. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή σε όλη την χώρα διοργανώνονται καρναβάλια στην διάρκεια των οποίων εκτός από τους μικρούς καρναβαλιστές, πολλοί άνθρωποι κάθε ηλικίας αποφασίζουν να μεταμφιεστούν. Γιατί όμως οι άνθρωποι έχουν αυτή την ανάγκη; Ποια είναι η ψυχολογία του μασκαρά; Τι σηματοδοτεί για τον σύγχρονο άνθρωπο το Καρναβάλι; Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί τις απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα.

Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή

Καρναβάλι – Η έννοια των μεταμφιεσμένων

Ο Φεβρουάριος ή ο Μάρτιος είναι ο μήνας του καρναβαλιού. Με το άκουσμα αυτής της λέξης, μερικοί άνθρωποι σκέφτονται αυθόρμητα το διάσημο Βραζιλιάνικο Καρναβάλι, αλλά και τα δικά μας της Πάτρας ή της Ξάνθης κλπ. Για άλλους μια πιο «καλλιτεχνική» έκφραση του καρναβαλιού, είναι το καρναβάλι της Βενετίας.

Ο τρόπος που οι άνθρωποι από όλο τον κόσμο γιορτάζουν το καρναβάλι διαφέρει πολύ, αλλά όλοι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: άκρατη και συχνά χωρίς όρια διασκέδαση.

Το καρναβάλι ξεκίνησε ως παγανιστική παράδοση και έχει υιοθετηθεί από τον Χριστιανισμό. Συνδέθηκε με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή και με την νηστεία που ακολουθεί. Εξάλλου ακόμα και η πιθανή ιταλική ετυμολογία της λέξης carne levare και carve vale (λατινικά) σημαίνει ακριβώς αυτό – αποχή από το κρέας.

Η έναρξη της Νηστείας, παράλληλα και με τις πρώτες ενδείξεις ότι έρχεται η Άνοιξη, γιορταζόταν ξέφρενα με μεγάλα γλέντια, που τελικώς έγιναν παράδοση μέχρι τις ημέρες μας.

Στη σημερινή κοινωνία επικρατεί πλέον άλλη αντίληψη, δίνοντας το προβάδισμα στην μη-θρησκευτική ερμηνεία του καρναβαλιού: μια ευκαιρία για να απελευθερώσει ο άνθρωπος το άγχος και την πίεση, να ξεφύγει από την καθημερινότητα. Η μασκαράτα, που χαρακτηρίζει Καρναβάλι, βοηθά να σηματοδοτήσει αυτό το διάλειμμα από την καθημερινή ζωή.

Μια μεταμφίεση είναι ένας τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων και των συγκινήσεων και ακόμα, η δυνατότητα που η γιορτή παρέχει στον άνθρωπο να υποδυθεί ρόλους με έναν κοινωνικά και πολιτισμικά αποδεκτό τρόπο. Ωστόσο, τα συναισθήματα που εκφράζονται μέσα από την μεταμφίεση και τις μάσκες δεν είναι πάντα τόσο συνειδητά όσο θα πίστευε κανείς.

«Τονίστε την προσωπικότητά σας»

Για μερικούς, μια μεταμφίεση μπορεί να είναι ένας τρόπος για να εκδηλωθούν συνειδητά συναισθήματα και συγκινήσεις. Ένα συστατικό της «πραγματικής» προσωπικότητας επιτείνεται με διευρυμένα χαρακτηριστικά. Αυτή η εστίαση σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό αποκαλύπτει όχι μόνο την αυτογνωσία κάποιου, αλλά και την ικανότητά του να αυτοσαρκάζεται. Κάποιος κάνει μια καρικατούρα του εαυτού του.

Σε αυτή την προοπτική της μεταμφίεσης, η διασκέδαση είναι παράγοντας είναι μείζονος σημασίας. Μια μεταμφίεση είναι μια στιγμή χαράς, με στόχο την ψυχαγωγία των άλλους και του εαυτού μας. Μια όμορφη γυναίκα που μεταμφιέζεται ως Barbie απεικονίζει αυτή την καρικατούρα-μασκαράτα.

«Ανασύνθεση προσωπικότητά σας»

Για άλλους, μια μεταμφίεση είναι μάλλον μια τελετουργία της αυτο-δημιουργίας, όπου η φαντασία παίζει σημαντικό ρόλο. Κοστούμια, μάσκες και περούκες είναι τα μέσα που επιτρέπουν να δημιουργηθεί μια συνολικά «νέα» προσωπικότητα που συχνά είναι το αντίθετο της «πραγματικής ζωής». Με άλλα λόγια, κάποιος μεταμφιέζεται για να δώσει φωνή στο alter-ego. Είναι μια ευκαιρία να κάνουμε ό, τι το «εγώ» δεν τολμά να πράξει.

Τα συναισθήματα και οι επιθυμίες που εκφράζονται μέσα από τη μεταμφίεση συνδέονται με τις φαντασία και τις κρυφές επιθυμίες του ατόμου, χωρίς να τιμωρηθεί ή να κριθεί γι 'αυτό. Ως εκ τούτου, μεγάλη αξία έχει ο προσωρινός χαρακτήρας της μεταμφίεση. Η περιορισμένη διάρκεια της μεταμφίεσης επιτρέπει να απολαύσετε την εμπειρία της φαντασίας στο έπακρο, αφού σχεδόν τα πάντα είναι αποδεκτά στο πλαίσιο του καρναβαλιού.

Ένα παράδειγμα είναι ένας δειλός άνδρας που μεταμφιέζεται ως Superman, δίνοντας έκφραση (ασυνείδητη) στην επιθυμία του να είναι δυνατός, διεκδικητικός και σεβάσμιος από τους άλλους.

Το Καρναβάλι δίνει ένα πλαίσιο για να εκφράσετε τα συναισθήματα και τις επιθυμίες σας, τόσο σε συνειδητό όσο και σε ασυνείδητο επίπεδο. Αυτό το σαφώς καθορισμένο πλαίσιο της συγκεκριμένης γιορτής σας επιτρέπει να «παίξετε» με τη δική σας ταυτότητα, αλλά και να πάρετε ακολούθως ασφαλείς αποστάσεις.

Το καρναβάλι είναι μια έγκυρη δικαιολογία για να ζήσετε τη φαντασία σας, χωρίς να κριθείτε γι 'αυτό ή χωρίς να χρειάζεται να δικαιολογήσετε τη συμπεριφορά σας.

Τώρα είναι στο χέρι σας να δώσετε στον εαυτό σας ή το alter-ego σας την ευκαιρία να εκφραστεί. Και αν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με τη συμπεριφορά σας, να καταστήσετε υπεύθυνο το ίδιο το καρναβάλι!