Η βιταμίνη Β9 ίσως συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για άνοια και θάνατο από κάθε αιτία

Μιχάλης Θερμόπουλος
16 Μαρτίου 2022 | 08:30

Τα χαμηλά επίπεδα φολικού οξέος (βιταμίνη Β9) στο αίμα μπορεί να συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία στους ηλικιωμένους, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Evidence Based Mental Health.

Η βιταμίνη Β9 θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά και τυχόν ελλείψεις σε αυτή να διορθώνονται σε μεγαλύτερη ηλικία. Ειδικά δεδομένου ότι τα επίπεδα φολικού οξέος στο αίμα τείνουν να μειώνονται με την ηλικία, με έως και 1 στους 5 ηλικιωμένους να εκτιμάται ότι έχει έλλειψη, λένε οι ερευνητές.

Τα μέχρι σήμερα στοιχεία δείχνουν ότι η ανεπάρκεια φολικού οξέος επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία και τη νευρική σηματοδότηση στον εγκέφαλο. Αυτό καθιστά την ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β9 πιθανό παράγοντα κινδύνου για επακόλουθη άνοια.

Αλλά οι λίγες μελέτες που εξέτασαν αυτό περιέλαβαν μικρό αριθμό συμμετεχόντων και παρήγαγαν μικτά αποτελέσματα. Και λόγω του χρόνου που χρειάζεται για να αναπτυχθεί η άνοια, ήταν δύσκολο να αποκλειστεί η αντίστροφη αιτιότητα: η ανεπάρκεια φολικού οξέος θα μπορούσε να είναι συνέπεια της προκλινικής άνοιας και όχι η αιτία της.

Πώς έγινε η έρευνα για τη βιταμίνη Β9 (φολικό οξύ) και την άνοια και τον θάνατο από κάθε αιτία

Ως εκ τούτου, οι ερευνητές ήθελαν να δουν εάν η ανεπάρκεια φολικού ορού μπορεί να συνδέεται με τους κινδύνους περιστατικής άνοιας και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία σε ένα μεγάλο δείγμα ηλικιωμένων ενηλίκων και να συμπεριλάβουν τον πιθανό ρόλο της αντίστροφης αιτιότητας.

Βασίστηκαν στα ιατρικά αρχεία 27.188 ατόμων που εξυπηρετήθηκαν από έναν εθνικό πάροχο υγειονομικής περίθαλψης στο Ισραήλ. Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας μεταξύ 60 και 75 ετών και δεν είχαν προϋπάρχουσα άνοια για τουλάχιστον 10 χρόνια πριν ξεκινήσουν οι έλεγχοι φολικού οξέος στο αίμα τους το 2013.

Τα αρχεία τους παρακολουθούνταν για διάγνωση άνοιας ή θανάτου μέχρι το τέλος του 2017. Περίπου 3.418 (λίγο κάτω από το 13%) συμμετέχοντες είχαν έλλειψη φολικού οξέος, που ορίστηκε ως το επίπεδο κάτω από 4,4 ng/ml.

Η ανεπάρκεια φολικού οξέος συσχετίστηκε με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο τόσο για άνοια όσο και για θάνατο από οποιαδήποτε αιτία.

Μεταξύ εκείνων που είχαν έλλειψη φολικού οξέος:

η συχνότητα εμφάνισης άνοιας υπολογίστηκε σε 7,96 ανά 10.000 ανθρωποέτη
ο θάνατος από οποιαδήποτε αιτία υπολογίστηκε σε 19.20 ανά 10.000 ανθρωποέτη

Τα ανθρωποέτη και οι ανθρωπομήνες είναι τύποι μετρήσεων που λαμβάνουν υπόψη τόσο τον αριθμό των ατόμων σε μια μελέτη, όσο και τον χρόνο που παραμένει κάθε άτομο στην μελέτη. Για παράδειγμα, μια μελέτη που παρακολουθεί 1.000 άτομα για ένα χρόνο θα περιέχει δεδομένα για 1.000 ανθρωποέτη. Μια μελέτη που παρακολουθεί 100 άτομα για 10 χρόνια θα περιείχε επίσης δεδομένα για 1.000 ανθρωποέτη. Δηλαδή θα συλλέγονταν ο ίδιος όγκος δεδομένων, αλλά θα συλλέγονταν σε λιγότερα άτομα που μελετώνται για μεγαλύτερη περίοδο παρακολούθησης.

Συγκριτικά, η εκτιμώμενη συχνότητα άνοιας είναι 4,24 και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία είναι 5,36 ανά 10.000 ανθρωποέτη για όσους δεν είχαν έλλειψη φολικού οξέος.

Σε ποσοστιαία βάση, τα ποσοστά άνοιας ήταν σχεδόν 3,5% και θανάτων από οποιαδήποτε αιτία λίγο κάτω από 8% μεταξύ εκείνων με ανεπάρκεια φολικού οξέος. Αντιστοίχως, για όσους δεν είχαν ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β9 τα ποσοστά άνοιας ήταν λίγο πάνω από 3% και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία σχεδόν 4%.

Στην συνέχεια ελήφθησαν υπόψη άλλοι πιθανοί παράγοντες, όπως:

διαβήτης
κατάθλιψη
γνωστική εξασθένηση
ανεπάρκεια βιταμίνης Β12
κάπνισμα
χρήση συμπληρωμάτων φολικού οξέος

Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με έλλειψη φολικού οξέος ήταν κατά 68% πιο πιθανό να διαγνωστούν με άνοια και σχεδόν 3 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία!

Περιορισμοί της έρευνας

Περαιτέρω αναλύσεις δεν αποδυνάμωσαν σημαντικά τις παρατηρούμενες συσχετίσεις, αλλά όταν στρωματοποιήθηκαν για τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης, η αντίστροφη αιτιότητα δεν μπορούσε να αποκλειστεί.

Αυτή είναι μια μελέτη παρατήρησης, και ως εκ τούτου, δεν μπορεί να προσδιορίσει την αιτία, ιδίως υπό το φως του πιθανού ρόλου της αντίστροφης αιτιότητας, παραδέχτηκαν οι ερευνητές.

Αλλά είναι πιθανό η ανεπάρκεια φολικού οξέος (βιταμίνη Β9) να επηρεάσει τα επίπεδα ομοκυστεΐνης και επομένως τον αγγειακό κίνδυνο άνοιας ή/και να θέσει σε κίνδυνο την επιδιόρθωση του DNA των νευρώνων. Αυτό καθιστά όσους έχουν έλλειψη ευάλωτους σε οξειδωτική βλάβη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση και τη βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο εξής: “Οι συγκεντρώσεις του φολικού οξέος στον ορό μπορεί να λειτουργήσουν ως βιοδείκτης για την τροποποίηση των κινδύνων άνοιας και θνησιμότητας σε μεγάλη ηλικία”. Και πρόσθεσαν ότι οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά για ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β9.

Πηγές: https://www.verywellhealth.com, https://medicalxpress.com

φωτό: iStock