Ιδιοπαθής τρόμος: Τι είναι, πώς εκδηλώνεται και πως αντιμετωπίζεται

Περισσότεροι από 25 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν τρέμουλο το οποίο δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποια συγκεκριμένη αιτία. Ο ιδιοπαθής τρόμος, όμως, μπορεί να είναι σοβαρός, προκαλώντας σημαντική αναπηρία στην πλειονότητα εξ αυτών.

Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι η πιο συχνή αιτία τρέμουλου στο πλαίσιο νευρολογικής νόσου. Στην ουσία, πρόκειται για ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από βραδέως επιδεινούμενο τρόμο (τρέμουλο) των άνω άκρων.

«Είναι μία διαταραχή των νευρωνικών κυκλωμάτων που συγχρονίζουν την κίνηση, ενώ το υπόλοιπο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός) δεν επηρεάζονται», επισημαίνει ο κ. Φώτης Μπουρλογιάννης, αναπληρωτής Διευθυντής Νευροχειρουργικής στο Metropolitan Hospital.

Ο ιδιοπαθής τρόμος χαρακτηρίζεται από προοδευτική και βραδεία επιδείνωση που αφορά συνήθως και τα δύο άνω άκρα, αλλά ασύμμετρα. Επίσης επηρεάζονται το κεφάλι, η φωνή και το πρόσωπο.

Ο τρόμος επιδεινώνεται σε συγκεκριμένες στάσεις των χεριών και κατά την κίνηση. Επιπλέον, η ένταση του τρέμουλου ποικίλει και επιδεινώνεται από:

• Το στρες
• Την κόπωση
• Την πείνα
• Τις ακραίες θερμοκρασίες κ.ά.

Στο 50-70% των ασθενών ο τρόμος βελτιώνεται προσωρινά μετά την κατανάλωση αλκοόλ. Εν τούτοις, μπορεί να προκληθεί αντιδραστική επιδείνωση (rebound effect) με άμεση υποτροπή των συμπτωμάτων.

Χρειάζεται ενδελεχής νευρολογική εξέταση για να εξακριβωθεί η αιτία του τρέμουλου, επισημαίνει ο κ. Μπουρλογιάννης. Και αυτό, διότι ο ιδιοπαθής τρόμος έχει κοινά σημεία αλλά και σημαντικές διαφορές από φυσιολογικές καταστάσεις όπως ο γεροντικός τρόμος ή νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Πάρκινσον.

Σημαντική έως σοβαρή αναπηρία

Ο ιδιοπαθής τρόμος δεν είναι πολύ συχνός. Εκτιμάται ότι προσβάλλει το 0,32% του πληθυσμού. Γυναίκες και άνδρες επηρεάζονται με την ίδια συχνότητα, ενώ συνήθως εκδηλώνεται στις ηλικίες 35 έως 45 ετών.

Η θνησιμότητα δεν έχει διαφορά από το γενικό πληθυσμό, διότι δεν είναι νευροεκφυλιστικό νόσημα που επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής. Προκαλεί όμως σημαντική αναπηρία στο 85% των ασθενών και σοβαρή στο 15%.

Η διάγνωσή του γίνεται με κλινική εξέταση, εξέταση του οικογενειακού ιστορικού και απεικονιστικό έλεγχο για αποκλεισμό άλλων αιτιών. Στις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις υπάρχει κληρονομικό ιστορικό. «Η κληρονομικότητα είναι αυτοσωμική επικρατής, με περιορισμένη διεισδυτικότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν διαπιστωθεί γονιδιακές παραλλαγές εντός της οικογένειας. Οι υπόλοιπες είναι σποραδικές περιπτώσεις αγνώστου αιτιολογίας», τονίζει ο κ. Μπουρλογιάννης.

Και προσθέτει: «Δεδομένης της πληθώρας των καταστάσεων που μπορεί να προκαλέσουν δευτεροπαθή τρόμο αλλά και των νευρολογικών παθήσεων που εμφανίζονται με τρόμο και μαζί με άλλα συμπτώματα, είναι ουσιώδης η νευρολογική εξέταση από ειδικό στις κινητικές διαταραχές».

Πώς αντιμετωπίζεται

Ο ιδιοπαθής τρόμος μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, χειρουργικές παρεμβάσεις και μη παρεμβατικές μεθόδους.

Στο 50% και πλέον των περιστατικών, φάρμακα όπως η πριμιδόνη και η προπρανολόλη παρέχουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων. Όταν τα συμπτώματα επιμένουν παρά τη χρόνια φαρμακευτική αγωγή, η παρεμβατική μέθοδος επιλογής η εν τω βάθει διέγερση εγκεφάλου (Deep Brain Stimulation – DBS).

Το DBS συνίσταται στην στερεοτακτική εμφύτευση ηλεκτροδίων διά των οποίων τροποποιούνται τα παθολογικά νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου. Είναι ασφαλής και αποτελεσματική χειρουργική μέθοδος, αντιστρέψιμη, τροποποιήσιμη και ανθεκτική στο χρόνο, κατά τον κ. Μπουρλογιάννη.

Υπάρχουν επίσης και μη παρεμβατικές θεραπευτικές μέθοδοι που βασίζονται στη στερεοταξία, αλλά για την πρόκληση μη αναστρέψιμης διατομής. Μία νέα τεχνολογία που καθιερώνεται σταδιακά είναι ο εστιασμένος υπέρηχος με στερεοτακτική καθοδήγηση από μαγνήτη.

Η στερεοτακτική πρόκληση διατομής με ραδιοσυχνότητες είναι μία παραδοσιακή μέθοδος που με τις κατάλληλες ενδείξεις χρησιμοποιείται με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Επίσης και η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (γ-knife) έχει ένδειξη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, καταλήγει ο ειδικός.

Φωτογραφία: iStock